Πρόταση για μία διαφορετική παγκοσμιοποίηση

Γράφει ο Κυριάκος Παπαδόπουλος*

Σκέψεις γιὰ τὴν λησμονημένη μας Ῥωμαϊκότητα, ἐν μέσῳ ἀγρίας Καταιγίδας

«Ἀστὴρ προτρέχει καὶ

λάμπει ἐν σπηλαίῳ, τὸν Δεσπότην τοῦ ἡλίου τοῖς μάγοις

καταμηνῦσαι• βρέφος γὰρ ὤφθη, καὶ σὰρξ ἐκ τῆς Παρθέ-

νου, τὴν παλαιὰν παρακοὴν τοῦ Ἀδὰμ ἐξαφανίζων. Αὐτὸς

τὸ κράτος ὑμῶν, δεσπόται, εἰς μῆκος χρόνων φυλάξῃ

εἰς ἀνέγερσιν Ῥωμαίων.»

ΜΕΡΟΣ Α΄

Οἱ τρεῖς μῆνες τοῦ Χειμώνα

…τὸν ἔσχατον μῆνα Δεκέμβριον καλοῦμεν.

Νουμμᾶς δὲ ὁ Πομπίλιος δεύτερος Ῥωμαίων βασιλεὺς ὕστε- (40)

ρον ἄμεινον εἰς ιβ τὸ

ἔτος διελὼν τοῖς πάλαι ι δύο μῆνας προστε-

θεὶς αον μὲν ἀπὸ τιμῆς τοῦ Ἰάνου πρώτου τῆς Ἰταλίας ὡς νομί-

ζουσι θεοῦ καὶ ἀρχιγέτου ({48γρ.}48 ἀρχηγέτου) Ἰανουάριον ὠνόμασεν,

ὃν καὶ τῶν ἄλλων πρῶτον μὲν καὶ ἀρχιχρόνιον ἀπέφηνεν. Δεύτε-

ρον δὲ ἀπὸ τῆς τῶν προγόνων ψυχῶν καθάρσεως Φεβρουάριον (45)

ἐκάλεσε· φέβρουα γοῦν Σαβίνων τῆς καὶ Νουμμᾶ πατρίδος διαλέ-

κτῳ ἡ κάθαρσις λέγεται.

Τὸ παραπάνω ἀπόσπασμα εἶναι παρμένο ἀπὸ ὑπόμνημα ποὺ συνέγραψε ὁ Κυριακὸς ὁ Ἀγκωνίτης [1], πάνω στὴν ὀνοματολογία τῶν μηνῶν τοῦ ἔτους, καὶ ἀποτελεῖ ἔνα καθόλα ἐπιστημονικὸ σύγγραμμα, μὲ ἀφιέρωση στὸν Κωνσταντίνο XI Παλαιολόγο, ὅταν ὁ τελευταῖος ὑπηρετοῦσε ἀκόμα ὥς Δεσπότης στὸν Μωρηά.

Βρισκόμαστε στὸν 15ο αἰώνα καὶ ὅμως, ἄν ἐξαιρέσουμε τὸν Γεώργιο Γεμιστὸ-Πλήθωνα, καὶ τοὺς λογίους καὶ μαθητές του ποὺ βρήκαν καταφύγιο στὸν Οἴκο τῶν Μεδίκων, οἱ δεσμοὶ τοῦ Γένους μὲ τὴν ῥωμαϊκότητά του παραμένουν δεσμοὶ αἵματος. Τὴν ἴδια στιγμὴ ποὺ τὸ Βασίλειο τῶν Ῥωμαίων καταρρέει, καὶ πολλοὶ διανοούμενοι ἐκφραγκίζονται, μένοντας ἔκθαμποι ἀπὸ τὸν ὑλικὸ καὶ πνευματικὸ πλοῦτο τῆς ἀναγεννησιακῆς Ἰταλίας, ἡ Ῥωμηοσύνη παραμένει ζωντανή: ἄλλωστε δὲν εἶχε τὴν ἀνάγκη τοῦ βασιλείου γιὰ νὰ ὑφίσταται. Ὅπως θὰ δοῦμε παρακάτω, ἡ ῥωμαϊκότητα δὲν ἦταν πάντα συνδεδεμένη μὲ τὸ ῥωμαϊκὸ Κράτος, τὸ ὁποῖο ἀποτελοῦσε μόνο μιὰ ἀπὸ τὶς πολλὲς συνισταμένες της.

Ἐπέλεξα νὰ παραθέσω τὴν ἀναφορὰ τοῦ Ἀγκωνίτου στοὺς τρεῖς μήνες τοῦ Χειμώνα , διότι, γιορτινὲς μέρες ποὺ διανύουμε, ἐπιθυμῶ νὰ δώσω μιὰ ἐορταστικὴ νότα στὴν δύσκολη συζήτηση ποὺ θὰ ἀνοίξω, σὲ μιὰ δύσκολή περίοδο γιὰ τὸ Γένος. Στόχος αὐτοῦ τοῦ ἄρθρου εἶναι νὰ προσπαθήσουμε νὰ ψηλαφίσουμε τὴν λησμονημένη μας καταγωγή, τὴν ῥωμαϊκότητά μας, κόντρα στὴν ἐπικρατούσα κρατικὴ ἀντίληψη γιὰ τὰ περὶ ταυτότητας, τὴν ὁποῖα συντηροῦν μὲ ὑπερβάλλοντα ζήλο κύκλοι διανοουμένων. Μιὰ ἀντίληψη ποὺ εὐδοκίμησε στὸ Κράτος ποὺ ῥήμαξε τὴν ἐπαρχία, τὸ χωριό, τὶς Παραδόσεις, τὶς διαλέκτους, τὸ ἴδιον κάθε κοινότητας [20].

Ὑπόσχομαι νὰ κλείσω τὸ ἄρθρο αὐτὸ εὐχάριστα, ἀναφερόμενος στὶς αὐλικὲς τελετὲς καὶ συγκεκριμένα στὸ τυπικὸ τῶν Χριστουγέννων, ὅπως τὰ παραθέτει ἡ χείρα τοῦ βασιλέως Κωνσταντίνου Ζ΄ τοῦ Πορφυρογεννήτου. Θὰ νιώσει ψυχικὴ ἀνάταση ὁ ἀναγνώστης, διαβάζοντας τὰ ἄκτα τῶν Χριστουγέννων: ὁ ἀναγνώστης ποὺ διψᾶ γιὰ κάθε τὶ γνήσιο, γιὰ κάθε τὶ αὐθεντικό. Θὰ νιώσει νὰ ξυπνᾶ κάτι μέσα του, κάτι ποὺ τοῦ τὸ στερεῖ ἐδῶ καὶ δύο περίπου αἰών