Τα ψεύτικα διλήμματα, ο καπιταλισμός-καζίνο και το ευρώ

Γράφει ο Δρ. Γιώργος Βαφειάδης
Οικονομολόγος, πρώην πανεπιστημιακός

Όπως έχει τονιστεί από αρκετούς αξιόλογους οικονομολόγους η παρούσα φάση του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού χαρακτηρίζεται από τα ισχυρά πολυεθνικά ολιγοπώλια στην πραγματική οικονομία, την κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου με τα σύνθετα παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα, τις γεωστρατηγικές ανακατατάξεις με έμφαση την ενέργεια και το νομισματικό πόλεμο όπου το δολάριο, ως αποθεματικό νόμισμα, απειλείται. Εάν στα παραπάνω προσθέσουμε τις συμφωνίες στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, με την ελεύθερη

διακίνηση των αγαθών, μπορεί κανείς εύκολα να
αντιληφθεί ότι η θέση της Ε.Ε., ως ενιαίας οικονομικής αγοράς, έχει αρχίσει να αποδυναμώνεται στο παγκόσμιο οικονομικό γίγνεσθαι.
Επιπλέον, η ευρωζώνη δεν ήταν ποτέ η άριστη νομισματική ένωση, βασίστηκε στα συμφέροντα της Γερμανίας και του ισχυρού μάρκου. Η έλλειψη κοινής δημοσιονομικής και φορολογικής πολιτικής, η ανυπαρξία αναδιανεμητικού μηχανισμού μεταξύ χωρών με διαφορετικούς θεσμούς και σημαντικές οικονομικές ανισορροπίες, ο οικονομικός εθνικισμός ο οποίος έγινε περισσότερο εμφανής με τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και, τέλος, το γεγονός ότι η ΕΚΤ δεν έχει το δικαίωμα να επιτελέσει το ρόλο του έσχατου δανειστή (lender of the last resort), όσον αφορά τα κράτη-μέλη, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας για το μέλλον. Όταν μία νομισματική ένωση αφήνει τα μέλη της έρμαια και αντικείμενο εκμετάλλευσης των περίφημων «αγορών», για τη χρηματοδότηση των δανειακών τους αναγκών, τότε νομοτελειακά οι τελευταίες γίνονται ρυθμιστές των όποιων διαλυτικών εξελίξεων.
Η κρίση που δημιουργήθηκε από τον ιδιωτικό τραπεζικό τομέα στις ΗΠΑ, λόγω της περίφημης φούσκας των ακινήτων, μεταφέρθηκε μέσω των CDOs στην Ευρωζώνη, όπου τα κράτη κλήθηκαν να χρηματοδοτήσουν τις τράπεζες με τα χρήματα των φορολογουμένων αυξάνοντας τα δημόσια ελλείμματα και χρέη. Εάν συνεκτιμηθεί και το ιδιωτικό χρέος των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, είναι εύκολο να κατανοηθεί γιατί οι ευάλωτες χώρες της ευρωζώνης έγιναν εύκολη λεία των αγορών, καθιστώντας την κρίση χρέους και ελλειμμάτων σε κρίση εμπιστοσύνης. Η χώρα μας εισήλθε στην ΟΝΕ με πλαστά στοιχεία και με λάθος ισοτιμία. Εάν σε αυτά προσθέσουμε την αύξηση των δίδυμων ελλειμμάτων λόγω των διεφθαρμένων κυβερνήσεων και της αποδιάρθρωσης του παραγωγικού ιστού, την ανυπαρξία αναπτυξιακού στρατηγικού προγράμματος και, τέλος, την υιοθέτηση ενός καταναλωτικού προτύπου βασισμένο σε υπέρμετρο δανεισμό, εξαιτίας των χαμηλών επιτοκίων του ευρώ, είναι ηλίου φαεινότερο γιατί η χώρα μας ήταν το εύκολο θύμα. Πολλά έχουν γραφεί για τα δύο μνημόνια και την υπαγωγή της χώρας στο ΔΝΤ, την οποία υλοποίησε ο μειοδότης πρώην πρωθυπουργός της χώρας Γ.Παπανδρέου και οι συν αυτώ ευρισκόμενοι, προφανώς, σε διατεταγμένη υπηρεσία. Ο τελευταίος με τις απαράδεκτες δηλώσεις περί επικείμενης χρεωκοπίας, «Τιτανικού» κ.λπ. άνοιξε την όρεξη των διεθνών κερδοσκοπικών κεφαλαίων, χάθηκε η εμπι