«Θεόδωρος Πάγκαλος: τι ενδιαφέρον όνομα!»

Γράφει ο Δ. ΝατσιόςΔάσκαλος, Κιλκίς

Την φράση «Θεόδωρος Πάγκαλος: τι ενδιαφέρον όνομα!», συνήθιζε να λέει ο ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης. Βεβαίως αναφερόταν στον παππού του σημερινού αντιπροέδρου της, ευφημιστικώς λεγόμενης, ελληνικής κυβερνήσεως. Ο Καβάφης, με την διακριτική δηκτικότητά του και την νόστιμα καρυκευμένη ειρωνεία του, μεμφόταν τον βίο και την πολιτεία του πολύπλαγκτου στρατηγού Θεόδωρου Πάγκαλου,

ο οποίος, επιβεβαίωσε τον αείχλωρο αρχαίο λόγο «προς γαρ το τελευταίο εκβάν έκαστον των πριν υπαρξάντων κρίνεται». Δηλαδή: ένα συμβάν καθορίζει και την προηγούμενη ζωή σου. Πολλοί άνθρωποι έχασαν την υπόληψη και την αξιοπρέπειά τους, βυθίστηκαν στην ντροπή, λέρωσαν το καλό όνομά τους, εξαιτίας μιας πράξης. Η πράξη αυτή ήταν και η τελευταία τους, έκτοτε χάθηκαν, λοιδορούμενοι.
Ο στρατηγός Θεόδωρος Πάγκαλος, πριν από το «τελευταίο εκβάν», διακρίθηκε ως αξιωματικός στους Βαλκανικούς Πολέμους, ακραιφνής βενιζελικός, προσχώρησε στο Κίνημα της Θεσσαλονίκης. Μετά τις καταστρεπτικές εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 και την επάνοδο του βασιλιά Κωνσταντίνου, αποστρατεύτηκε. Το 1922 έλαβε μέρος στην Επανάσταση των Πλαστήρα, Γονατά και του αντιπλοιάρχου Φωκά, επανελθών στην ενεργό υπηρεσία. Τον Δεκέμβριο του 1922 τοποθετήθηκε αρχιστράτηγος της συγκροτηθείσης τότε Στρατιάς του Έβρου. Εκεί με υπεράνθρωπες προσπάθειες κατόρθωσε να συγκροτήσει, εν μέσω ερειπίων και καταστροφής, αξιόμαχο στράτευμα. Τούτο συνετέλεσε τα μέγιστα στην σύναψη της συνθήκης της Λωζάννης. Λειτούργησε, η στρατιά του Έβρου, ως ανάχωμα στις ορέξεις του αιμοσταγούς Κεμάλ. Μέχρι το 1925, ο Θεόδωρος Πάγκαλος αναλαμβάνει, την ταραγμένη εκείνη περίοδο, διάφορα υπουργεία. Στις 4 Ιανουαρίου του 1926, πρωθυπουργός ων, κήρυξε την δικτατορία, ενώ στις 5 Απριλίου του 1926 εξελέγη και πρόεδρος της Δημοκρατίας, διατηρώντας ταυτόχρονα και την πρωθυπουργία. Έμεινε στην εξουσία ως τις 22 Αυγούστου του 1926, τον ανέτρεψε ο Κονδύλης, ενώ ο ίδιος παραθέριζε στις Σπέτσες. Ο Πάγκαλος συνελήφθη, προφυλακίστηκε στο φρούριο Ιτζεδίν της Κρήτης, μέχρι τον Ιούλιο του 1928. (Τον αποφυλάκισε ο Βενιζέλος). Από τότε ως το 1952 που πέθανε στην Κηφισιά, δεν ασχολήθηκε με τα κοινά, ξεχάστηκε η όποια προσφορά του, πριν από την δικτατορία. (Τα πριν υπάρξαντα). Τους λίγου μήνες όμως που… δικτατόρευσε, πρόλαβε να πράξει και αρκετά σπουδαιογελοία. Εκτός του γνωστού «ελληνοβουλγαρικού επεισοδίου», που στοίχησε χρήμα και κύρος στην Ελλάδα, λόγω σπασμωδικών και ερασιτεχνικών ενεργειών του Πάγκαλου, κάποια μέτρα που έλαβε για να «αναμορφώσει» και να σώσει από τον «ηθικό κατήφορο» την κοινωνία (γνώρισμα όλων των εθνοσωτήρων) προκάλεσαν την θυμηδία του λαού, διασκεδάζοντάς τον, τρόπον τινά, κατά τα δύστυχα εκείνα χρόνια.
«Η δικτατορία του Πάγκαλου» γράφει ο Αλέξανδρος Σβώλος, λίγα χρόνια μετά την ανατροπή της, «εγελοιοποίησεν εαυτήν διά των ανερμάτιστων και αλλοπρόσαλλων της πράξεων, αλλά εζημίωσεν όσον ηδύνατο την χώραν, διότι, όπως συνήθως συμβαίνει εις τας δικτατορίας διέφθειρε τα πολιτικά ήθη».
(Αλλοπρόσαλλο