Τρία μοντέλα κοινωνικής αλλαγής

Μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα αρκετά γρήγορα;Όταν σκέφτεται κανείς την τρομακτική ανάγκη για κοινωνική αλλαγή, καθώς επιχειρούμε να μετακινήσουμε την παγκόσμια οικονομία προς μία βιώσιμη κατεύθυνση, θεωρώ χρήσιμο να εξετάσω τα διάφορα μοντέλα αυτής της πορείας. Προεξέχουν 3 μοντέλα. Ένα είναι το «μοντέλο του καταστροφικού γεγονότος», το οποίο αποκαλώ «μοντέλο του Pearl Harbor», κατά το οποίο ένα δραματικό γεγονός αρκεί, για να μας αλλάξει πλήρως τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε και συμπεριφερόμαστε...Το δεύτερο μοντέλο είναι εκείνο κατά το οποίο μια κοινωνία φθάνει σε ένα κορυφαίο σημείο καμπής (a tipping point) –που αφορά ένα ιδιαίτερο ζήτημα - το οποίο (σημείο καμπής) ακολουθεί πολλές φορές, ύστερα από μια μακροχρόνια περίοδο μιας βαθμιαίας αλλαγής στον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς των ανθρώπων: Αυτό το μοντέλο αλλαγής το ονομάζω «μοντέλο του Berlin Wall». Το τρίτο μοντέλο κοινωνικής αλλαγής είναι αυτό που θα ονόμαζα «μοντέλο sandwich»: Εδώ υπάρχει ένα ισχυρό ριζοσπαστικό λαϊκό κίνημα, το οποίο πιέζει για αλλαγές σε έναν συγκεκριμένο κοινωνικό τομέα, και από την άλλη μεριά υποστηρίζεται πλήρως από μια ισχυρή πολιτική ηγεσία, στην κορυφή.1. Το «μοντέλο του Pearl Harbor»Το δυσάρεστο σοκ που υπέστη η κοινωνία των ΗΠΑ ύστερα από την Ιαπωνική αεροπορική επίθεση προς τον Αμερικανικό στόλο, στις 7 Δεκεμβρίου του 1941, στο Pearl Harbor, ήταν ένα δραματικό σημείο αφύπνισης γι` αυτήν. Το γεγονός εκείνο μετέβαλε τον τρόπο, με τον οποίο οι Αμερικάνοι έβλεπαν τον πόλεμο μέχρι εκείνη τη στιγμή. Αν κάποιος είχε θέσει το ερώτημα στον αμερικανικό λαό, στις 6 του Δεκεμβρίου του -41, αν έπρεπε η χώρα τους να εισέλθει στο Β`Π.Π., είναι πιθανόν το 95% να έλεγε «όχι». Όμως τη Δευτέρα το πρωί, της 8ηςΔεκεμβρίου, ίσως το 95% να έλεγε «ναι».Το μειονέκτημα του μοντέλου αυτού (κοινωνικής αλλαγής τύπου Pearl Harbor) είναι ότι, αν πρόκειται να περιμένουμε ένα καταστροφικό γεγονός μεγάλων διαστάσεων για να αλλάξουμε συμπεριφορά, τότε ίσως είναι πολύ αργά… Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να οδηγήσει σε εντάσεις, οι οποίες με τη σειρά τους θα οδηγούσαν ενδεχομένως σε μια κοινωνική κατάρρευση. Όταν οι επιστήμονες καλούνται να προσδιορίσουν ένα πιθανό σενάριο – πάνω στο μέτωπο της Κλιματικής Αλλαγής- αντίστοιχο με εκείνο του “Pearl Harbor” στο μέτωπο του Β`Π.Π.- υποδεικνύουν συχνά το πιθανό λιώσιμο των σεντονιών των παγετώνων της Δυτικής Ανταρκτικής. Για περισσότερο από μια δεκαετία τώρα μικροί σχετικά όγκοι από αυτούς τους παγετώνες έχουν αποκοπεί. Αλλά όμως τεράστια τμήματα από αυτούς τους παγετώνες θα μπορούσαν να αποκοπούν ξαφνικά και να γλιστρήσουν μέσα στον ωκεανό.Είναι ευνόητο ότι αυτό το λιώσιμο (των παγετώνων) θα μπορούσε να ανυψώσει την επιφάνεια της Θάλασσας κατά 2 ή 3 πόδια μέσα σε λίγα χρόνια. Όμως, αν δυστυχώς φτάσουμε σε αυτό το σημείο, τότε ίσως να είναι πολύ αργά, για να μπορέσουμε να μειώσουμε τις εκπομπές του CO2 τόσο γρήγορα, ώστε να περισώσουμε το εναπομείναν σεντόνι των παγετώνων της Δυτικής Ανταρκτικής και της Γροιλανδία