Θόδωρος Αγγελόπουλος: Το βλέμμα της Ελλάδας

"Αργά ή γρήγορα, επειδή μεγαλώνουμε, ερχόμαστε αντιμέτωποι με την ιδέα του θανάτου. Έπειτα, μεγαλώνοντας πολλαπλασιάζονται οι θάνατοι, οι απώλειες των φίλων. Ήμουν ανάμεσα σ' αυτούς που βρήκαν πεθαμένο το πρωί στο ξενοδοχείο, τον Gian-Maria Volonte. Όταν στο ξενοδοχείο της Φλώρινας τον άγγιξα, η κρυάδα του θανάτου έγινε ταραχή. Έγινε ερώτημα για μένα και για την ανθρώπινη ύπαρξη. Το όριο, το τέλος ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο, τα σύνορα ζωής και θανάτου. Τα όρια ανάμεσα στον έρωτα, στις ανθρώπινες σχέσεις, στην επικοινωνία. Αυτή η έννοια του ορίου, του τέλος ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο,

μπαίνει σαν θέμα των συνόρων με την ευρύτερη έννοια, όχι μόνο τη γεωγραφική αλλά και της ζωής και του θανάτου". Αυτά έλεγε ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, ένας από τους ελάχιστους πια σπουδαίους Έλληνες, αναζητώντας τα όρια, χωρίς να φαντάζεται το δικό τους αναπάντεχο, θλιμμένο, ορφανεμένο τέλος. Το πρωί της Τρίτης, στις 24 Ιανουαρίου του 2012, ο μοναδικός αυτός σκηνοθέτης, με τη δική του κινηματογραφική αλφάβητο, που έκανε την ιδέα, την σκέψη εικόνα οικουμενική, θα ξύπνησε το πρωί, θα ήπιε τον καφέ του στο τραπεζάκι της κουζίνας του, θα έβλεπε πλάνα για την «άλλη θάλασσα», την καινούργια ταινία του και θα φεύγε να προλάβει το φως και τη μέρα. Μια μέρα που είχε δικά της σχέδια για αυτόν, που θα γνώριζε πως ήταν έρμαιο στο έλεος όπως όλοι μας. Δεύτερο τούνελ, λέει, Δραπετσώνα λέει. Μηχανάκι. Το σώμα του στον αέρα. Το ασθενοφόρο να αργεί. Να χαλάσει και να έρχεται δεύτερο. Καθυστέρηση. Οι κάμερες αφημένες, παρατημένες, εγκαταλειμμένες, ορφανά, μουγγά παιδιά. Απόγευμα. Όλη η ευαισθησία του ασπρόμαυρου. Όλες οι αποχρώσεις της αντίθεσης και των ορίων. Νοσοκομεία. Πράσινο χειρουργείου. Μυρωδιά αντισηπτικών. Πάγος όπως τα αποστειρωμένα πλακάκια. Το τέλος. The end. Fine. Οριστικά!Βραβεία. Τιμές. Αναγνώριση. Δόξα. Εικόνες. Ταινίες. Επικές αφηγήσεις. Ιστορία. Ελλάδα. Τέλος. The end. Fine.

Παρήγορο αν υπάρχει; Το ότι τελείωσε κοιτώντας τον κόσμο, μέσα από τον φακό του-κινηματογραφικός φακός κανονικά, μεγεθυντικός στην ουσία. Το ότι τελείωσε κινηματογραφιστής όπως ήταν πάντα. Στη Δραπετσώνα, μια φορά...

Ποιητικός, ονειρικός, μοναδικός αφηγητής, τελειομανής, εικονολάτρης, με στόχο το θεσπέσιο στη μουσική, το τραγούδι, το χρώμα, την ερμηνεία. Οι ηθοποιοί του λαϊκού σινεμά, ή της τηλεόρασης, γίνονταν θεότητες στο φακό του. Ο Βέγγος. Η Χρονοπούλου. Η Βάσια Παναγοπούλου, νύφη, κόρη κινηματογραφική του Μαρτσέλο Μαστρογιάννη. Πως σε διάλεξε την έχω ρωτήσει κάποτε. «Με είχε δει στα Λιονταράκια και σεβόταν υπερβολικά τον Δαλιανίδη» απάντησε. Ακομπλεξάριστος. Και μετά, οι χολιγουντιανοί stars. Ο Νταφόε, ο Χάρβει Καϊτέλ. Τόσοι και τόσοι που ο φακός του τους είδε ως πλάσματα ποίησης, σαν πρωταγωνιστές παραμυθιού φτιαγμένους από όνειρο και φαντασία.

Και τα τυπικά: Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα στις 27 Απριλίου 1935. Έκανε νομικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τις οποίες εγκατέλειψε πριν πάρει το πτυχίο. Το 1961 έφυγε στο Παρίσι, όπου αρχικά