Βλάβες Αρθρικού χόνδρου – Δυνατότητες χειρουργικής θεραπείας

Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη εμφανίζουν πόνους και άλλα συμπτώματα στις αρθρώσεις (κυρίως γόνατα) που οφείλονται στην βλάβη (τραυματισμό ή εκφύλιση) του Αρθρικού Χόνδρου. Αυτό φαίνεται να γίνεται όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια λόγω της εντονότερης ενασχόλησης με τα σπορ, της αύξησης του μέσου όρου ζωής αλλά και της αλλαγής του σωματότυπου του σύγχρονου ανθρώπου (παχυσαρκία;).

Ταυτόχρονα έχει αλλάξει και η ικανότητά μας να βρίσκουμε αυτές τις βλάβες αφού η έρευνα έχει προχωρήσει πολύ όπως και απεικονιστική διαγνωστική μέσω της μαγνητικής τομογραφίας.

Παρά το γεγονός

όμως ότι είναι πλέον πιο συχνή η διάγνωση υπάρχει ακόμη δυσχέρεια στην επιλογή της κατάλληλης θεραπείας κυρίως επειδή δεν είμαστε ως επιστημονική κοινότητα βέβαιοι για την αποτελεσματικότητα των θεραπευτικών επιλογών. Το σκηνικό αυτό φαίνεται να αλλάζει καθώς πλέον αρχίζουν να παρουσιάζονται 20ετή αποτελέσματα των κυτταρικών θεραπειών που δίνουν θετικά στοιχεία, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει και η ελληνική εμπειρία με την εφαρμογή αυτών των τεχνικών στον ελληνικό πληθυσμό.

Ιδιαιτερότητες Αρθρικού Χόνδρου

Ο αρθρικός υαλοειδής χόνδρος επικαλύπτει τα οστά στις αρθρώσεις (αρθρικές επιφάνειες). Έχει τόσο ιδιαίτερη δομή με κύτταρα (χονδροκύτταρα) που παράγουν κολλαγόνο και ειδικές πρωτεΐνες (γλυκοζαμινογλυκάνες) ώστε να δεσμεύει νερό και να λειτουργεί σαν σφουγγάρι. Αποτελεί έτσι ένα βιολογικό αμορτισέρ που αποσβένει τους κραδασμούς και ελαττώνει τις τριβές στις αρθρώσεις. Έχει όμως δύο ισχυρά μειονεκτήματα: 1. απουσία αγγείων και νεύρων και 2. «τελειότητα» κυτταρικής διαφοροποίησης.

Τα δύο αυτά στοιχεία λειτουργούν αρνητικά γιατί μειώνουν την ικανότητα αναγέννησης του χόνδρου. Έτσι όταν αυτός τραυματισθεί έχει εξαιρετικά μειωμένη ικανότητα αυτοεπιδιόρθωσης αλλά και ο πάσχων μειωμένη ικανότητα αντίληψης (έλλειψη νευρικών απολήξεων). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μια τέτοια βλάβη μπορεί να συμβεί, να υπάρχει, και δυστυχώς να επιδεινώνεται για αρκετό καιρό (ίσως και χρόνια), χωρίς να επουλωθεί σωστά και χωρίς να δίνει ιδιαίτερα συμπτώματα.

Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζονται νέες θεραπείες που αποβλέπουν στην τοποθέτηση χονδροκυττάρων στη βλάβη ή άλλων παραγόντων [κύτταρα ή παράγοντες ανάπτυξης (growth factors)] που μπορούν να κατευθύνουν την επούλωση προς την δημιουργία φυσιολογικού υαλοειδούς αρθρικού χόνδρου ή καλής ποιότητας και αντοχής ινώδους χόνδρου.

Επιλογή κατάλληλης θεραπείας

Για τη σωστή θεραπεία μιας τέτοιας βλάβης απαιτείται ένας συνδυασμός πολλών παραμέτρων που εξαρτώνται από την βλάβη, τον ασθενή και τον χειρουργό (πίνακας 1).

Το πιο σημαντικό είναι βέβαια να αναγνωρίσει κανείς τον συνδυασμό των προβλημάτων του ασθενή καθώς σπάνια πρόκειται για μεμονωμένη βλάβη του χόνδρου, και να σχεδιάσει τη θεραπεία όπως πρέπει. Αν για παράδειγμα πρόκειται για ασθενή που έχει αστάθεια στο γόνατο (πχ ρήξη προσθίου χιαστού συνδέσμου ή εξάρθρημα επιγονατίδας) πρέπει ταυτόχρονα να αποκατασταθεί με τη σωστή τεχνική και αυτή. Αν πριν απ