Με το όνειρο της επιστροφής ζουν οι εκτοπισμένοι Κύπριοι, αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων

Με το όνειρο της επιστροφής στην περιουσία που άφησε πίσω του ζει ο Δημήτρης Ηλιάδης, όπως και δεκάδες χιλιάδες Ελληνοκύπριοι που εκτοπίσθηκαν όταν τα τουρκικά στρατεύματα εισέβαλαν στη χώρα το 1974, γράφει σε σημερινό της ρεπορτάζ από την κατεχόμενη Κυρήνεια, το οποίο συνοδεύεται και με μαγνητοσκοπημένα στιγμιότυπα, η δημοσιογράφος Καρολίν – Νελί Περότ, του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων.

“Αυτή είναι η περιουσία που δημιουργήσαμε και δεν έχουμε καν το δικαίωμα να την επισκεφθούμε”, δηλώνει ο κ. Ηλιάδης,

στη διάρκεια επίσκεψής του στην Κυρήνεια, στο κατεχόμενο βόρειο μέρος αυτού του ανατολικού μεσογειακού νησιού.

Η Κυβέρνηση, όπως αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο, λέει πως γύρω στις 170.000 Ελληνοκύπριοι εκτοπίσθηκαν στο νότιο μέρος της Κύπρου το 1974, με τους περισσοτέρους από αυτούς να έχουν αφήσει πίσω τους όλα τους τα υπάρχοντα.

Περίπου 45.000 Τουρκοκύπριοι, επίσης, έφυγαν για το βόρειο μέρος του νησιού μετά την εισβολή, η οποία έγινε ως απάντηση σε ένα πραξικόπημα που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία από την Αθήνα.

Από τότε, προσθέτει το Πρακτορείο, η Κύπρος είναι διαιρεμένη στο τμήμα με τη διεθνώς αναγνωρισμένη Κυβέρνηση της ελληνοκυπριακής πλευράς και στην αυτο-ανακηρυχθείσα Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, την οποία μόνον η Άγκυρα αναγνωρίζει.

Αλλά, μετά το άνοιγμα της πρώτης διάβασης στην ούτω καλούμενη Πράσινη Γραμμή, τον Απρίλιο του 2003, πρόσφυγες μπόρεσαν να “επισκεφθούν την άλλη πλευρά” και να ιδούν τι απέγινε ο τόπος γέννησής τους.

Η Τουλίν Κοσέογλου, Τουρκοκύπρια στα 50 της, της οποίας η οικία στη νότια πόλη – λιμάνι της Λεμεσού καταστράφηκε, λέει ότι η επιστροφή ήταν πολύ συγκινητική.

“Το πιο σημαντικό πράγμα δεν ήσαν οι οικίες ή οι δρόμοι, αλλά οι μνήμες των ανθρώπων και οι εμπειρίες που έζησαν”, δηλώνει, ωστόσο, την ίδια στιγμή, οι αλλαγές το έκαναν ένα δύσκολο ταξίδι.

“Συνειδητοποίησα”, αναστέναξε η Τουλίν, “ότι οι άνθρωποι που θυμόμουνα δεν ήσαν πια εκεί”.

Ο κ. Ηλιάδης το βρίσκει δύσκολο να επιστρέψει στην πόλη, την οποία υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει εδώ και σχεδόν τέσσερεις δεκαετίες. “Το καθετί φαίνεται να έχει αλλάξει. Αισθάνομαι τόσο λυπημένος”, λέει ο κ. Ηλιάδης, μετά που του αρνήθηκαν την είσοδο σε ένα ξενοδοχείο του οποίου ήταν ιδιοκτήτης μέχρι τον Αύγουστο του 1974.

Έχοντας φορέσει τα πιο καλά του για την επίσκεψη στην Κυρήνεια, ο 67ετής δεν αισθάνεται και πολύ άνετα με τη συνάντηση των νέων κατοίκων της αξιοθέατης παράλιας πόλης των βορείων ακτών, κατοίκων πολλοί από τους οποίους είναι έποικοι εκ Τουρκίας.

Το ζήτημα της επιστροφής ή της συμφωνίας για αποζημιώσεις περιουσιών, που αρπάχθηκαν στη διάρκεια της εισβολής ή μετά από αυτήν, είναι ένα από κυρίως αδιέξοδα των διαπραγματεύσεων για επανένωση της Κύπρου, οι οποίες αναμένεται να ξεκινήσουν ξανά τον προσεχή Οκτώβριο.

Μία συνεχιζόμενη οικονομική κρίση έχει στεγνώσει τη ροή κεφαλαίων, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην επίτευξη ενός συμβιβασμού.

Τον Μάρτιο, η Κύπρος εξασφάλισε συμφωνία χρηματοδότησης με 10 δισεκατομμύρια ευρώ από δανειστές της ευρωζώνης για να σταθεροποιήσει την πληγείσα οικονομία της.

Απεγνωσμένοι οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να περιμένουν για μια λύση – ομπρέλα για να πάρουν πίσω τις περιουσίες τους, ή να προχωρήσουν μέσω μιας επιτροπής που συστάθηκε από την Τουρκία στο βόρειο μέρος για αποζημίωση στη βάση υπόθεσης με υπόθεση.

Αυτή η λύση δεν είναι δημοφιλής στις ελληνοκυπριακές Αρχές, αλλά είναι μία λύση με αυξητική χρήση από ιδιοκτήτες περιουσιών, οι οποίοι έχουν εγκαταλείψει την ελπίδα επιστροφής στις οικίες τους.

Ένας από αυτούς είναι ο Κλεάνθης Αδάμου, ο οποίος σχεδόν κάθε εβδομάδα διέσχιζε τη ζώνη κατάπαυσης του πυρός μαζί με τον εξάδελφό του Θεοτόκη, μεταβαίνοντας στο χωριό τους, τον Ποταμό του Κάμπου, που τώρα, στα Τουρκικά, ονομάζεται Γκεμικονάγκι.

“Αυτό που θα θέλαμε”, δηλώνει ο δάσκαλος που εκτοπίσθηκε στα 17 του, “είναι να βαδίσουμε, να ανασάνουμε τον αέρα της θάλασσας, να μαζέψουμε σπαράγγια, κάπαρη και μανιτάρια”.

“Βγάζουμε φωτογραφίες του χωριού και τις τοποθετούμε”, λέει ο κ. Αδάμου, “στο Facebook για πρώην κατοίκους ή τους απογόνους τους, προκειμένου να κρατήσουν το χωριό στις καρδιές τους”.

Με το πέρασμα του χρόνου, ο κ. Αδάμου έχει δημιουργήσει σχέσεις με τους ανθρώπους που τώρα μένουν στην οικία του, Τουρκοκυπρίους οι οποίοι εκδιώχθηκαν από τις δικές τους οικίες κοντά στην Πάφο, στα νότια, και οι οποίοι τού προσφέρουν καφέ όποτε τους επισκέπτεται.

“Εξακολουθώ να αισθάνομαι ως να ευρίσκομαι στο σπίτι μου”, προσθέτει, ελπίζοντας ότι μίαν ημέρα θα του επιτραπεί με την επανένωση να επιστρέψει και να ζήσει στην οικία του.

Ο Θεοτόκης δηλώνει πως και τα δικά του παιδιά αγαπούν το χωριό, όμως δεν επιθυμούν να ζήσουν εκεί. “Ο υιός μου ήλθε αρκετές φορές, αγάπησε το χωριό, αλλά δεν υπάρχει τίποτε που να τον συνδέει με το μέρος αυτό. Τα παιδιά μου δεν επιθυμούν να ζήσουν εδώ”, προσθέτει.

Ο Μισέλ Μποναρντό, Εκπρόσωπος Τύπου της αποστολής των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, δηλώνει πως, μετά από τέσσερεις δεκαετίες διαίρεσης, “είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς μια μεγάλης κλίμακας επιστροφή των εσωτερικώς εκτοπισμένων ανθρώπων”.

“Οι άνθρωποι δεν θα επιστρέψουν στα βόρεια, σε ένα μέρος που έχει αλλάξει την ονομασία του και όπου ουδείς ομιλεί τη γλώσσα τους”, προδικάζει ο κ. Μποναρντό.