Γιώργος Δελαστίκ: Νέοι συσχετισμοί στην Αριστερά

Δεν κατεδάφισαν μόνο το μεταπολιτευτικό πολιτικό σκηνικό οι φετινές εκλογές. Επέφεραν κοσμοϊστορικής σημασίας ανατροπές των συσχετισμών δυνάμεων και μεταξύ των κομμάτων της ελληνικής Αριστεράς – δηλαδή του ΚΚΕ και του ΣΥΡΙΖΑ και των ιστορικών αριστερών ρευμάτων που αυτά τα κόμματα εκπροσωπούν. Η θεμελιώδης ανατροπή συνετελέσθη στις 6 Μαΐου

και στις εκλογές της 17ης Ιουνίου προσέλαβε διαστάσεις πανωλεθρίας για το ΚΚΕ, απειλώντας να μετατραπεί σε ήττα στρατηγικού χαρακτήρα για το κομμουνιστικό κόμμα.
Ανέκαθεν στην Ελλάδα η Αριστερά ήταν είτε απολύτως ταυτισμένη με το ΚΚΕ είτε αναγνώριζε την αδιαφιλονίκητη ηγεμονία του, ακόμη και όταν το ΚΚΕ δεν μπορούσε να δράσει ανοιχτά επειδή βρισκόταν σε καθεστώς παρανομίας. Μέχρι τις εκλογές της 6ης Μαΐου, δεν υπήρχε Ελληνας αριστερός που να μην παραδεχόταν τον ηγεμονικό ρόλο του ΚΚΕ, ασχέτως αν το συμπαθούσε ή όχι.
Αυτός ο ρόλος του ΚΚΕ είχε κατακτηθεί εμπράκτως, συμπεριλαμβανομένων και των μεταπολιτευτικών εκλογικών αποτελεσμάτων. Εναν χρόνο μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας των συνταγματαρχών και υπό το βάρος των διεθνών εξελίξεων στο κομμουνιστικό κίνημα (εισβολή της Σοβιετικής Ενωσης και των στρατευμάτων των συμμάχων της στην Τσεχοσλοβακία), η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ διασπάστηκε σε δύο σχεδόν ίσα κομμάτια. Οι μισοί παρέμειναν στο ΚΚΕ, οι άλλοι μισοί συγκρότησαν το ΚΚΕ εσωτερικού.
Τα δύο πλέον ρεύματα άρχισαν να αναμετρώνται. Στις εκλογές του 1974 κατέβηκαν μαζί. Σε εκείνες του 1977, η υπεροχή του ΚΚΕ κατέστη εξόφθαλμη: 9,36% το ΚΚΕ, μόλις 2,72% το ΚΚΕ εσωτερικού – και μάλιστα σε συμμαχία με τέσσερα ακόμη μικρά κόμματα.
Το 1981 το ΚΚΕ έφτασε στο ζενίθ της εκλογικής ισχύος του, παίρνοντας 10,93%. Αντιθέτως, το ΚΚΕ εσωτερικού έπεσε στο ναδίρ – μόνο 1,35%. Σχεδόν ίδια αποτελέσματα και το 1985: το ΚΚΕ 9,89% και το ΚΚΕ εσωτ. 1,84%.
Η ηγεσία του ΚΚΕ εσωτερικού έλαβε το μήνυμα: ο λαός της Αριστεράς δεν την αναγνώριζε ως σύγχρονο κομμουνιστικό κόμμα, όπως εμφανιζόταν τότε. Αλλαξε το όνομα του κόμματος και προσχώρησε στον ενιαίο Συνασπισμό της Αριστεράς, υπό την αδιαμφισβήτητη ηγεμονία του ΚΚΕ.
Αυτός ο Συνασπισμός δεν επιβίωσε παρά μόνο δύο χρόνια, προκαλώντας μάλιστα δύο σοβαρότατες διασπάσεις στο ΚΚΕ. Στα δύο αυτά χρόνια πρόλαβε κιόλας ο ενιαίος Συνασπισμός να συμμετάσχει σε… τρεις (!) εκλογικές αναμετρήσεις – τον Ιούνιο του 1989, τον Νοέμβριο του 1989 και τον Μάρτιο του 1990. Πήρε 13,13%, έπειτα 10,97% και τέλος 10,28% αντιστοίχως.
Επειτα χώρισαν οι δρόμοι του ΚΚΕ και του ΣΥΝ. Παράλληλα είχε διαλυθεί το στρατόπεδο του «υπαρκτού σοσιαλισμού» το 1981 και είχε καταρρεύσει και εξαφανιστεί από το πολιτικό σκηνικό του πλανήτη η Σοβιετική Ενωση στα τέλη του 1991.
Τα αποτελέσματα των εκλογών του 1993 ήταν ολέθρια και για τα δύο κόμματα της Αριστεράς. Το ΚΚΕ έπεσε στο 4,54%, ποσοστό της εποχής του… 1930! Ο ΣΥΝ αντιθέτως έπιασε μεν το υψηλότερο ποσοστό που είχε ποτέ πετύχει το ρεύμα που εκπροσωπούσε (2,94%), αλλά έμεινε εκτός Βουλής γιατί είχε πλέον εισαχθεί για πρώτη φορά το φράγμα