Στην κόψη του ξυραφιού η ενότητα της Ευρώπης

Οι προκλήσεις της ευρωζώνης μπορούν να αντιμετωπιστούν.

Η ευρωπαϊκή νομισματική ένωση βρίσκεται στο κέντρο μιας χρηματοπιστωτικής καταιγίδας που τώρα απειλεί να σαρώσει την παγκόσμια οικονομία και να προκαλέσει ζημιές οι οποίες θα μας συνοδεύσουν για πολλά χρόνια. Οι προκλήσεις της Ευρωζώνης μπορούν όμως να αντιμετωπιστούν. Οι πολιτικές που χρειάζονται για να δοθεί τέλος στην κρίση είναι σκληρές αλλά εφικτές. Η Ευρώπη είναι στο χείλος της καταστροφής επειδή δεν μπορεί να βρει την πολιτική βούληση για να κάνει αυτά που πρέπει.

Η Άνγκελα Μέρκελ

λέει ότι αν αποτύχει το ευρώ, αποτυγχάνει και η Ευρώπη. Στην πραγματικότητα το πράγμα δουλεύει ανάποδα: αν αποτύχει η Ευρώπη θα αποτύχει και το ευρώ, ενώ, συν τοις άλλοις, θα καταρρεύσουν και πολλά άλλα στοιχεία του οικοδομήματος της ευρωπαϊκής ενότητας, συμπεριλαμβανομένης και της ενιαίας αγοράς.

Αλλά και για τον υπόλοιπο κόσμο οι επιπτώσεις μιας ευρωπαϊκής αποτυχίας θα είναι μεγάλες. Από την έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης ποτέ δεν υπήρξε πιο ισχυρή ανάγκη για ενίσχυση της παγκόσμιας συνεργασίας και του ελεύθερου εμπορίου από τα οποία εξαρτώνται η ευημερία και οικονομική πρόοδος όλου του κόσμου. Η ενίσχυση της αναταραχής στην Ευρώπη μπορεί να ανατρέψει όλες τις διεθνείς προσπάθειες.

Οι κίνδυνοι που ήταν εγγενείς στην αρχιτεκτονική του ευρώ ενισχύθηκαν εξαιτίας της πολύ κακής διαχείρισης τους από τα κράτη μέλη. Οι δανειολήπτες ζούσαν πέρα από τα μέτρα τους, οι πιστωτές δεν έδιναν προσοχή και οι εποπτικές αρχές επέδειξαν οκνηρία. Η προσφορά χρήματος έχει γίνει κοινή, ενώ η δημοσιονομική πολιτική και τα τραπεζικά συστήματα παραμένουν εθνικά, έτσι τα προβλήματα χρηματοδότησης των κρατών και των τραπεζών επιδεινώνουν το ένα το άλλο δίχως το φρένο του δανειστή εσχάτου καταφυγίου. Το κλείδωμα των συναλλαγματικών ισοτιμιών θα μπορούσε να είχε βοηθήσει τα λιγότερο ανταγωνιστικά κράτη να καλύψουν τη διαφορά που τα χώριζε με τους ηγέτες της ευρωπαϊκής παραγωγικότητας. Αντί γι’ αυτό όμως προκάλεσε τρομερές αποκλίσεις.

Η αποκατάσταση της νομισματικής ένωσης θα απαιτήσει πολλή σκληρή δουλειά που θα κρατήσει χρόνια, αλλά η εναλλακτική λύση είναι χειρότερη. Το οικονομικό κόστος της διάρρηξης της Ευρωζώνης θα είναι τρομακτικό και για τα κράτη δανειολήπτες και για τα κράτη πιστωτές. Εξίσου μεγάλες θα είναι και οι πολιτικές επιπτώσεις της κρίσης. Το ευρώ προβλήθηκε σαν το τελευταίο βήμα απαλλαγής της Ευρώπης από τους δαίμονες του εθνικισμού και του πολέμου. Τα ρήγματα στο οικοδόμημα της ευρωπαϊκής ενότητας είναι ήδη ορατά – προσέξτε τις πιέσεις στο θέμα της ελεύθερης κυκλοφορίας στην Ευρώπη στο πλαίσιο της συμφωνίας Σένγκεν. Τυχόν κατάρρευση του ευρώ θα τα συμπαρασύρει όλα μαζί της.

Όπως είπε ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον σε συνέντευξή του στους χθεσινούς Financial Times, απαιτούνται τρία βήματα για τον τερματισμό της κρίσης εδώ και τώρα. Πρώτον, οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να διαχειριστούν με αποφασιστικότητα το ελληνικό πρόβλημα. Η βοήθεια προς την Ελλάδα πρέπει να συνεχ