Το κατά Economist πραγματικό πρόβλημα της ευρωζώνης

Η κρίση του ενιαίου νομίσματος είναι τόσο πολιτική όσο και οικονομική, εξηγεί σε άρθρο του ο Economist, με μια συνοπτική ανάλυση των πολιτικών εξελίξεων που σημάδεψαν την πορεία έως τη σημερινή κρίση χρέους. Όποιος αναρωτιέται για ποιο λόγο η Ευρώπη δεν μπορεί να βάλει ένα τέλος στην κρίση της ευρωζώνης, ίσως βρει την απάντηση αν ανατρέξει σε ένα δυσάρεστο δείπνο, στη διάσκεψη της 28ης Οκτωβρίου του 2010. Οι παρευρισκόμενοι διαφωνούσαν σχετικά με την απαίτηση της Γερμανίας και της Γαλλίας, που είχε διατυπωθεί λίγες μέρες πριν στην Ντοβίλ, να υπάρξει αλλαγή συνθήκης, ώστε να δημιουργηθεί ένα μόνιμο σύστημα διάσωσης χωρών που δεν μπορούν να πληρώσουν τα χρέη τους. Όλοι είχαν δυσανασχετήσει, τότε. Τους είχε πάρει χρόνια να καταλήξουν στη Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία είχε τεθεί σε ισχύ μόλις πρόσφατα. Όμως, υπέκυψαν στην απαίτηση της Μέρκελ, η οποία ήθελε να αποφύγει οποιουδήποτε είδους κίνδυνο μέσω του συνταγματικού δικαστηρίου της Γερμανίας.Ωστόσο, ο Ζαν Κλοντ Τρισέ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ανησυχούσε για κάτι άλλο: για την απαίτησή της να περιλαμβάνουν τα μελλοντικά προγράμματα διάσωσης «επαρκή συμμετοχή των ιδιωτών πιστωτών», που σήμαινε απώλειες για τους ομολογιούχους. Αυτό θα έκρουε των κώδωνα του κινδύνου για τις αγορές, οι οποίες ήταν ακόμη ανήσυχες από την ελληνική κρίση της άνοιξης. «Δεν αντιλαμβάνεστε τη σοβαρότητα της κατάστασης…» είχε ξεκινήσει να λέει ο κ. Τρισέ. Όμως, τον διέκοψε ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος του απευθύνθηκε ως Γάλλος προς Γάλλο: «Ίσως μπορείς να μιλήσεις εσύ στους τραπεζίτες. Εμείς είμαστε υπόλογοι στους πολίτες μας». Η κα. Μέρκελ τον σιγοντάρισε: οι φορολογούμενοι δεν θα μπορούσαν να επωμιστούν όλο το βάρος του λογαριασμού, όχι όταν είχαν μόλις πληρώσει, για να σώσουν τις τράπεζες.Τελικά επικράτησαν οι πολιτικοί. Όμως, οι ανησυχίες του κ. Τρισέ δικαιώθηκαν, επίσης, καθώς η μετάδοση αγγίζει τώρα και την Ιταλία. Η διαφωνία εκείνου του δείπνου δείχνει το πώς, καθόλη τη διάρκεια της κρίσης, τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν έρχονται σε σύγκρουση με πολιτικές, νομικές και συναισθηματικές προτεραιότητες. Πράγματι, τα προβλήματα της ευρωζώνης είναι τόσο πολιτικά όσο είναι και οικονομικά. Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, όπως ο κ. Τρισέ, παπαγαλίζουν ότι το συνολικό χρέος και το έλλειμμα της ευρωζώνης είναι πιο βιώσιμα από αυτά της Αμερικής. Ωστόσο, η Ευρώπη δεν διαθέτει μεγάλους ομοσπονδιακούς προϋπολογισμούς και οικονομικούς θεσμούς που θα αναδιανείμουν τα εισοδήματα και θα απορροφήσουν τα οικονομικά σοκ. Και δεν έχει ένα ενιαίο πολίτευμα για να μεσολαβήσει στις εντάσεις μεταξύ των κρατών – μελών. Είναι αρκετά δύσκολο να πείσεις τους Καλιφορνέζους να σώσουν τους τραπεζίτες της Wall Street -πόσο μάλλον να ζητήσεις από τους Γερμανούς να σώσουν τους Έλληνες γραφειοκράτες.Όμως, οι πολιτικοί δεν μπορούν να ρίξουν το φταίξιμο μόνο στην έλλειψη μέσων. Η ασυνέπεια και η ασάφειά τους σχετικά με τη συνδρομή των ιδιωτών πιστωτών έχει εντείνει τον κίνδυνο της μετάδοσης. Το πρώτο πακέτο βοήθειας επέβαλε σκληρά μέ