Άγγελος Κατακουζηνός -Tériade μια φιλία που δημιούργησε το Μουσείο Θεόφιλου

Διάλεξη στο πλαίσιο της έκθεσης «Βιβλία καλλιτεχνών της συλλογής Tériade» θα δοθεί την Τετάρτη 27 Νοεμβρίου και ώρα 19:30 από την μουσειολόγο Σοφία Πελοποννησίου-Βασιλάκου με θέμα: «Άγγελος Κατακουζηνός – Στρατής Ελευθεριάδης: μια φιλία ζωής και ο ρόλος της στη δημιουργία του Μουσείου Θεόφιλου».

Ένα βράδυ στο Παρίσι του 1925 στo περίφημο Café de la Rotonde του Montparnasse, στο τραπέζι όπου ο Άγγελος Κατακουζηνός με τον Βάρναλη, τον Τόμπρο και τον Γκίκα κουβεντιάζουν για το κατά πόσο η σύγχρονη τέχνη είναι μια εκδήλωση του υποσυνείδητού μας κόσμου, εμφανίζεται ένας άντρας παθιασμένος που

ευθύς γίνεται μέλος της συντροφιάς. «Ένα πετυχημένο κράμα Ανατολίτη, νησιώτη μα και γνήσιου Παριζιάνου, με βαθιά γνώση, πνευματική γοητεία και ποιητική ψυχική στόφα, ο οποίος επιθυμεί να κατακτήσει τον μυστηριώδη χώρο της τέχνης», όπως λέει χρόνια αργότερα για τον φίλο του Στρατή Ελευθεριάδη (Tériade) ο Άγγελος Κατακουζηνός.

Είναι το ξεκίνημα μιας φιλίας, η οποία σφραγίζεται από ένα κοινό όραμα: την ανάδειξη της πολιτιστικής αξίας του Θεόφιλου και τη δημιουργία ομώνυμου μουσείου στην κοινή πατρίδα τη Λέσβο, το 1965.

Στις δεκάδες επιστολές που ανταλλάσσουν, αντανακλάται η συνεχής προσπάθεια για τον Θεόφιλο, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο Κατακουζηνός στην Ελλάδα με τις αντιδράσεις των «εκπρόσωπων του καθαρευουσιάνικου ακαδημαϊσμού του Μονάχου», οι οποίες όχι μόνον δεν τους πτοούν, αλλά θωρακίζουν την πίστη στο κοινό όραμα. Ο «Θεόφιλος» αποτελεί για 57 χρόνια τον κύριο συνεκτικό κρίκο αυτής της φιλίας, παράλληλα και με άλλα πολλά που τους ενώνουν. Κυρίως είναι το γεγονός ότι —όπως λέει ο ίδιος ο Tériade— «ο Άγγελος …μου’ δινε κανόνες ζωής. Μου εμφυσούσε εμπιστοσύνη στον εαυτό μου… Κατόρθωνε να σε τοποθετεί μπροστά στο πρόβλημα σου… και είχε μια ευρύτατη κουλτούρα που μου προκαλούσε θαυμασμό».

Στόχος αυτής της διάλεξης είναι να καταδείξει τις μάχες που έδωσε ο Άγγελος Κατακουζηνός για την επιβολή του «αληθινού» Θεόφιλου, παροτρύνοντας ταυτόχρονα τον Tériade να ασχολείται απερίσκεπτος με τη διεθνή καταξίωση του ζωγράφου, με αποκορύφωμα την έκθεση στο Λούβρο στο οποίο «…ο Θεόφιλος… μπαίνει με τα τσαρούχια του…» όπως αναφέρει εύστοχα ο Κατακουζηνός.

Το κατά πόσο η ανάδειξη του Θεόφιλου και η δημιουργία του μουσείου στη Λέσβο θα είχαν την ιδία μοίρα χωρίς την ανάμειξη του Αγγέλου Κατακουζηνού, είναι ένα ερώτημα που μένει να απαντηθεί… Αν η απάντηση είναι πως όχι, ευελπιστούμε και στη δημόσια αναγνώριση της προσφοράς του καθηγητή Άγγελου Κατακουζηνού.

Η ομιλήτρια Σοφία Πελοποννησίου-Βασιλάκου είναι μέλος του Δ.Σ. του Ιδρύματος Κατακουζηνού.