Ν. Μιχαλιτσιάνος: «Κρίση ανθρώπινης αξιοπρέπειας στην Ευρώπη»

Συνέντευξη στη Μαρίνα Προβατίδου

Ο Νίκος Μιχαλιτσιάνος γεννήθηκε στον Πειραιά το 1958 και σπούδασε ζωγραφική στην ΑΣΚΤ της Αθήνας με καθηγητή τον Νίκο Κεσσανλή. Έργα του υπάρχουν στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης, στην Πινακοθήκη του δήμου Αθηναίων, στο Μουσείο Βορρέ και σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα

και στο εξωτερικό. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Αττική free press» τονίζει ότι η κρίση αφαιρεί από τους ανθρώπους της τέχνης το όνειρο του επόμενου έργου, επισημαίνοντας παράλληλα ότι «στην Ελλάδα του σήμερα τα σχέδια δεν μπορούν να έχουν μεγάλες αποστάσεις απ’ την ημέρα που τα σχεδιάζεις». Τέλος, παρατηρεί με μελαγχολία ότι «λείπουν οι άνθρωποι που έδιναν φως σε τέτοιες μέρες και περισσεύουν οι άλλοι που δεν χρειάζονται».

Πώς ξεκινήσατε να ζωγραφίζετε;

«Ήμουν γύρω στα δέκα και θυμάμαι τα πρώτα μου χρώματα ήταν κάποιες ακουαρέλες σε ένα τσίγκινο κουτί .Θυμάμαι ακόμα και τη διάθεσή μου να γεμίσω ένα φρεσκοσοβατισμενο λευκό τοίχο στο πατρικό μου σπίτι. Ο τοίχος γέμισε με λουλούδια, γιατί αυτό ήταν το θέμα μου και η… τιμωρία τα χεριά μου. Η χημική αντίδραση του “φρέσκου” τοίχου με τα χρώματα στάθηκε μοιραία για αρκετούς μήνες. Έτσι είχαμε σπίτι το φάντασμα των λουλουδιών, μια και τα χρώματα εμφανίζονταν πάνω απ’ το χρώμα του τοίχου. Το επόμενο που θυμάμαι είναι η Παναγία των Βράχων του Λεονάρντο ντα Βίντσι, το πόσο με είχε μαγέψει και πόσες ώρες έμενα μ’ αυτό το έργο. Εκείνη την εποχή έκανα προσπάθειες πάνω σε λευκά πανιά με χρώματα λαδιού, χωρίς να γνωρίζω τίποτα απ’ τη χρήση τους και αργότερα στο Γυμνάσιο οι πιο πολλοί καθηγητές πέρασαν μέσα απ’ τα τετράδιά μου σαν κόμικς, ο καθένας με την ανάλογη… εικονογράφηση».

Ποτέ περάσατε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας;

«Το 1987 πέρασα στη σχολή και με δάσκαλο τον Ν. Κεσσανλή πήρα μαθήματα ζωγραφικής και εκεί ανέπτυξα φιλίες που κρατώ ακόμα -και με συναδέλφους, αλλά και με δασκάλους. Ήταν πολύ δημιουργικά χρόνια και τα θυμάμαι με ιδιαίτερη συγκίνηση. Μετά τη διπλωματική μου έκανα την πρώτη μου ατομική έκθεση στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη».

Γιατί σας εμπνέει η ανθρώπινη φιγούρα;

«Πριν περάσω στη σχολή με απασχολούσε πολύ η έννοια άνθρωπος σαν εικόνα. Μέσα στη σχολή αρνήθηκα να κάνω φιγούρες και έκανα για πέντε χρόνια μονό εξπρεσιονιστικά τόπια με έντονο συμβολισμό, κυρίως σε γαιώδη χρώματα μεγάλων διαστάσεων. Το 1996 αρχίζουν να φαίνονται στα έργα μου κάποιες νύξεις ανθρώπινης σκιάς και στη συνέχεια στις επόμενες εκθέσεις μου η φιγούρα θυμίζει κόμικς και αργότερα περνά στον ρεαλισμό, κρατώντας πάντα τον συμβολισμό και τις μανιέρες των πρώτων μου έργων».

Τι σημαίνει για σας η σειρά των έργων με θέμα τα όνειρα;

«Είναι έργα που αποφάσισα να χρησιμοποιήσω την έννοια της κλίμακας και την έννοια του δίπολου φανταστικό-πραγματικό. Δηλαδή συνυπάρχουν στον ίδιο ζωγραφικό χώρο δύο ετερόκλητα στοιχεία, που αρμονικά δίνουν μια νέα πρόταση στην έννοια άνθρωπος-φιγούρα-αληθινό και ένταση-χρώμα-κίνηση-φανταστικό. Και σ’ αυτή τη δουλειά, όπως και το 2003, τον κυρίαρχο ρόλο του ανθρώπου τον έχουν τα παιδιά».

Τι σημαίνει για σένα παιχνίδι-παιδί-παιδικότητα;

«Αθωότητα και ίσως δημιουργία μέσα απ’ το παιχνίδι, αλλά και γνώση και παρατήρηση, αλλά και παρατηρητής. Είναι λέξεις, έννοιες, κλειδιά, αλλά και σύμβολα, που ορίζουν την δουλειά των προηγουμένων ετών».

Ποσά περίπου χρόνια ήταν αυτά και πώς συνεχίσατε μετά από αυτά;

«Περίπου 7 χρόνια και μετά ακολούθησε μια περίοδος αναζήτησης για μια νέα εικόνα χώρου σε σχέση με τη φιγούρα, όπου γίνονται τα Transparency (διαφάνειες) και τα water rain, που τα έδειξα μαζί με τα “Όνειρα” στη γκαλερί Ζουμπουλάκη το 2011».

Με την κρίση ποια είναι η άποψή σου για τα πράγματα στην τέχνη;

«Είναι μια πολύ δύσκολη και άσχημη περίοδος για όλους μας. Ειδικά για τους ανθρώπους της τέχνης, που τους αφαιρει εκτός από οικονομικούς πόρους και το όνειρο του επόμενου έργου κι αυτό γιατί ζούμε και εμείς σ’ αυτή την κοινωνία χωρίς κρατικό κοινωνικό ιστό. Η κρίση της Ευρώπης είναι κρίση ανθρώπινης αξιοπρέπειας που καθημερινά εξαθλιώνεται. Ελπίζω σε καλύτερες μέρες, που μονό με τον δικό μας αγώνα θα έρθουν, είναι το μόνο μας όπλο».

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας για τη δουλειά σας;

«Στην Ελλάδα του σήμερα τα σχέδια δεν μπορούν να έχουν μεγάλες αποστάσεις απ’ την ημέρα που τα σχεδιάζεις. Και αυτό γιατί βλέπω που ζω. Παρ’ όλα αυτά, συνεχίζω να επιμένω στη μοναξιά του εργαστηρίου και στα προσχέδια της επομένης δουλείας, που έχουν πολύ ενδιαφέρον, γιατί αφαιρώ το χρώμα και κρατώ τις εντάσεις του μαύρου και τη διαφάνεια του λευκού. Επανέρχομαι σε μια περίοδο με θέμα τον έρωτα, που έδειξα στο Ελληνικό Κέντρο του Λονδίνου το 2009».

Πιστεύετε ότι υπάρχει ενδιαφέρον για τη σύγχρονη ελληνική τέχνη;

«Ναι υπάρχει, αλλά θα έπρεπε να μπορούμε να δείχνουμε τη σύγχρονη τέχνη πιο συχνά και με μεγαλύτερη επιμέλεια... Βέβαια στις μέρες μας αυτό που όλοι σκεφτόμαστε είναι η σύγχρονη κρίση στην Ελλάδα και πόσο επηρεάζει τη ζωή μας και το έργο που παράγουμε σ’ όλα τα επίπεδα κι όχι μόνο στην τέχνη. Μάλλον λείπουν οι άνθρωποι που έδιναν φως σε τέτοιες μέρες και περισσεύουν οι άλλοι που δεν χρειάζονται».