Πνεύμα Θεατρικό

Τι λέτε για μια βόλτα στην Κοπεγχάγη; Όχι κανονική βόλτα (εξάλλου αυτό τον καιρό κάνει πολύ κρύο εκεί και πού λεφτά για ταξίδια....), αλλά θεατρική.

της Ηρώς Μητρούτσικου

Ή καλύτερα μια επίσκεψη στην Κοπεγχάγη μαζί με έναν νομπελίστα!!!

Κοπεγχάγη

Να μην σας κρατάω άλλο σε αγωνία. Το θεατρικό έργο «Κοπεγχάγη» του Άγγλου Μάικλ Φρέιν είναι βασισμένο σε μια συνάντηση-γεγονός ανάμεσα στους δύο από τους σημαντικότερους νομπελίστες φυσικούς όλων των εποχών, τον Γερμανό Βέρνερ Χάιζενμπεργκ (1901-1976) και

τον Δανό Νηλς Μπορ (1885-1962) -από τους θεμελιωτές της κβαντικής θεωρίας (στην οποία συνάντηση, παραβρίσκεται και η γυναίκα του Μπορ, Μαργκρέτε).

Ο Φρέιν δημιούργησε μια φανταστική -ή καλύτερα υποθετική- συζήτηση, που πραγματοποιείται μετά το θάνατό και των τριών, προσπαθώντας να δώσουν τέλος στις εκκρεμότητες, σχετικά με το τι ακριβώς ειπώθηκε μεταξύ τους σε κείνη τη σύντομη συνάντησή τους το 1941, που απετέλεσε και το τέλος της προσωπικής τους σχέσης.

Οι δύο επιστήμονες είχαν μία σχέση πατέρα-γιου, μία σχέση φιλική, μέχρι αυτή τη δεκάλεπτη συνάντηση στην Κοπεγχάγη του 1941. Στον Χάιζενμπεργκ είχε ανατεθεί (από τον Χίτλερ) να διερευνήσει την κατασκευή της ατομικής βόμβας στη Γερμανία. Γι’ αυτό τον λόγο και επισκέπτεται τον Δανό μέντορά του. Ή καλύτερα για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι για να επιβεβαιώσει και να ρωτήσει πράγματα πάνω στο αντικείμενό τους, την κβατική φυσική. Ο δεύτερος γιατί έχει αμφιβολίες για την ηθική του όλου εγχειρήματος και γιατί θέλει, ίσως, και να μάθει αν οι σύμμαχοι προσπαθούν κι εκείνοι να φτιάξουν την βόμβα. Το έργο στέκεται κυρίως στην αγωνία του για την ηθική στάση που πρέπει να κρατήσει αυτός, ως Γερμανός, απέναντι στην πατρίδα του, αλλά και απέναντι σε όλη την ανθρωπότητα.

Η ομοιότητα των νόμων της φυσικής με τους κοινωνικούς συγκλονιστική: μετά από τον βομβαρδισμό ενός ατόμου απελευθερώνεται ανεξέλεγκτα τεράστια ενέργεια. Αντίστοιχα και οι πράξεις των ανθρώπων -στην προκειμένη περίπτωση των ερευνητών- μπορεί να έχουν ασύλληπτες συνέπειες για όλους τους άλλους. Και το ερώτημα είναι: η επιστήμη πρέπει να συμβαδίζει με την ηθική; Έχει η επιστήμη ηθικά όρια, η αγάπη για την πατρίδα, η φιλία, η τέχνη; Τί είπαν οι δύο μεγάλοι φυσικοί όταν συναντήθηκαν, τελικά, στην πρωτεύουσα της, κατεχόμενης από τους Γερμανούς, Δανίας;

Όσοι από εσάς φοβάστε ότι για να παρακολουθήσει κάποιος το έργο, πρέπει να έχει γνώσεις πάνω στην φυσική, μην αγχώνεστε. Το έργο δεν είναι καθόλου κουραστικό ή δυσνόητο, όπως θα ανέμενε κανείς λόγω του θέματός του, ακόμα και για μένα που μέχρι κι η φυσική στο σχολείο μου φαινότανε αλαμπουρνέζικα! Οι δύο επιστήμονες συζητούν υπό την καταλυτική παρουσία της γυναίκας του Μπορ, άρα προσπαθούν να κάνουν τα λεγόμενά τους κατανοητά... Εξάλλου, πρόκειται για ένα κοινωνικό θεατρικό έργο, που αναλύει τους χαρακτήρες και τις πράξεις των ηρώων του, κι όχι το πως λειτούργει η πυρηνική ενέργεια!

Η Ηρώ Μουκίου βρίσκεται σε μια σπάνια θεατρική ωριμότητα, σε ένα