Πόση δικαιοσύνη αντέχουμε;

Του Αριστείδη Αποστόλου ([email protected])

Dura lex, sed lex. «Σκληρός νόμος, αλλά νόμος», έλεγαν κάποτε οι Ρωμαίοι. Η ρήση αυτή ταιριάζει απόλυτα με τις πρόσφατες εξελίξεις στον χώρο της δικαιοσύνης, καθώς, για μία ακόμα φορά μέσα σε λίγες ημέρες, ανακοινώθηκε μία «σκληρή» καταδικαστική απόφαση κατά του πρώην υπουργού Άκη Τσοχατζόπουλου, ο οποίος τιμωρήθηκε με συνολική ποινή φυλάκισης οχτώ ετών, χρηματικό πρόστιμο 520.000 ευρώ και δήμευση του

ακινήτου του στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, εξαιτίας ανακριβούς δήλωσης «πόθεν έσχες». Είχε προηγηθεί η ποινή της ισόβιας κάθειρξης στον πρώην δήμαρχο Θεσσαλονίκης, Βασίλη Παπαγεωργόπουλο, για υπόθεση υπεξαίρεσης πολλών εκατομμυρίων.

Πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν να μιλήσουν για «απώλεια μέτρου» και για «πρωτοφανή σκληρότητα» στις αποφάσεις της Δικαιοσύνης, θεωρώντας πως αυτές υπαγορεύτηκαν από την ανάγκη του όχλου (δηλαδή των πολιτών) να δει «αίμα στην αρένα», εν μέσω της μνημονιακής εποχής. Πράγματι, η κοινή γνώμη ενδεχομένως επιθυμεί να τιμωρηθούν οι άνθρωποι που είναι υπαίτιοι για τη σημερινή κατάσταση φτωχοποίησης των ιδίων και της χώρας. Ωστόσο, αυτό που πραγματικά θέλουν οι πολίτες, είναι να πέσει ανεξέλεγκτα και άκριτα, επί δικαίων και αδίκων, ο «πέλεκυς» της Δικαιοσύνης;

Η παρούσα στήλη, σε παλαιότερο σχόλιο, είχε τονίσει πως το πρώτο ζητούμενο στην Ελλάδα θα πρέπει να είναι η απονομή δικαιοσύνης, ξεκινώντας ιεραρχικά, από την κορυφή του παγόβουνου. Σήμερα, ατενίζοντας το θέμα όσο πιο ψύχραιμα γίνεται, θα περιοριστούμε στις παρακάτω επισημάνσεις:

1. Οι νόμοι θα πρέπει να εφαρμόζονται: Στην Ελλάδα δεν έχουμε συνηθίζει να βλέπουμε πλήρη εφαρμογή των νόμων, καθώς τα πολλά «παραθυράκια» και η ανοχή που ενίοτε επιδεικνύεται, οδηγεί συχνά σε ατιμωρησία των ενόχων.

2. Οι νόμοι θα πρέπει να εφαρμόζονται για όλους: Πολλές φορές καταδικάζονται με τις προβλεπόμενες ποινές οι απλοί πολίτες, τη στιγμή που για ανάλογα παραπτώματα (από παραβίαση ερυθρού σηματοδότη μέχρι υπεξαίρεση δημόσιου χρήματος), οι «έχοντες ισχύ» αποφεύγουν την τιμωρία.

3. Είναι προτιμότερο να υπάρχουν κυρώσεις για κάποιον που παρέβη τον νόμο παρά να υπάρχει ατιμωρησία. Κατά την πρώτη περίπτωση, η τιμωρία αφενός δρα ως μάθημα για τον ίδιο, αφετέρου παραδειγματίζει τους υπόλοιπους πολίτες, ειδικά όταν η ποινή επιβάλλεται σε δημόσιο πρόσωπο.

4. Η Δικαιοσύνη θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη: Δυστυχώς, σήμερα υπάρχουν «περίεργες αλληλεπιδράσεις», αλλά και συγκεκριμένες θεσμικές ατέλειες –με πρώτη και καλύτερη τον νόμο περί ευθύνης υπουργών, κατά τον οποίο «κρίνουν οι κρινόμενοι»–, που καθιστούν ως μη εφαρμόσιμη τη θεωρητικά ισχύουσα ανεξαρτησία των δικαστικών λειτουργών.