Η ζωγράφος Τζόρτζια Ο'Κιφ

Με τη χαρακτηριστική της τεχνοτροπία και τους μεγάλης κλίμακας καμβάδες της, η περίφημη ζωγράφος της Αμερικής θα μετασχημάτιζε άρδην το καλλιτεχνικό τοπίο του καιρού της, γινόμενη μια από τους πρωτεργάτες της σύγχρονης τέχνης.

Γνωστή για τα μνημειώδη τοπία της και τα έργα με τα λουλούδια και την έρημο, που είναι σαν να τα κοιτάς από μεγεθυντικό φακό, η ιδιαίτερη και μοναδικά ιδιοσυγκρασιακή ζωγραφική ματιά της Ο'Κιφ δεν μπορεί να ενταχθεί σε κινήματα και τάσεις.

Αυτόφωτη καλλιτέχνης, συνέλαβε ένα εντελώς προσωπικό ζωγραφικό

ιδίωμα με τονισμένα περιγράμματα και λεπτές τονικές μεταβάσεις, που μεταμόρφωναν το θέμα σε μια γεμάτη ένταση αφηρημένη αναπαράσταση, αφήνοντας το στίγμα της στην αμερικανική πρωτοπορία και φτιάχνοντας σχολή από νέους ζωγράφους που θα μιμούνταν έκτοτε την τεχνοτροπία της...

Πρώτα χρόνια

Η Τζόρτζια Ο'Κιφ γεννιέται στις 15 Νοεμβρίου 1887 σε φάρμα του Ουισκόνσιν των ΗΠΑ, ως το δεύτερο από τα 7 παιδιά της οικογένειας των κτηνοτρόφων. Η Τζόρτζια δείχνει την κλίση της στη ζωγραφική από μικρή και μέχρι τα 10 ξέρει ότι θέλει να γίνει ζωγράφος, αρχίζοντας μαθήματα σχεδίου που θα συνεχιστούν μέχρι και το 1905, όταν και ολοκληρώνει τη βασική εκπαίδευση.

Το 1905 γίνεται δεκτή στην περίφημη σχολή καλών τεχνών του Σικάγο School of the Art Institute of Chicago, ενώ το 1907 θα τη βρει στο Art Students League της Νέας Υόρκης, όπου κερδίζει το 1908 το βραβείο William Merritt Chase για τον πίνακά της «Νεκρός Λαγός με Χάλκινο Σκεύος».

Παρά το αναμφισβήτητο ταλέντο της, η Ο'Κιφ εγκαταλείπει την ιδέα της επαγγελματικής καριέρας στη ζωγραφική το καλοκαίρι του 1908, ισχυριζόμενη ότι δεν θα μπορούσε να ξεχωρίσει μέσα στο ακαδημαϊκό πλαίσιο της ζωγραφικής τέχνης του καιρού. Πιάνει δουλειά στο Σικάγο λοιπόν και δεν αγγίζει το πινέλο για περισσότερο από 4 χρόνια!

Σύντομα βέβαια θα ξαναβρεί την έμπνευσή της και από το 1912-1914 θα διδάξει ζωγραφική σε δημόσιο σχολείο του Τέξας, ενώ το 1914 θα τη βρει φοιτήτρια στο Teachers College του Πανεπιστημίου Κολούμπια, όπου θα επεκτείνει τις γνώσεις της στο σχέδιο και θα έρθει σε επαφή με τις νεωτεριστικές ιδέες που δονούν τη ζωγραφική. Το καλοκαίρι του 1915 ολοκληρώνει μια σειρά από πρωτοποριακά αφαιρετικά σχέδια...

Mέχρι το 1918 διδάσκει ζωγραφική σε κολέγια και εκπαιδεύεται ταυτόχρονα σε νέες τεχνικές...

Καριέρα στη ζωγραφική

Τον Απρίλιο του 1917 οργανώνεται η πρώτη ατομική της έκθεση στην περίφημη νεοϋρκέζικη γκαλερί 291 του γνωστού φωτογράφου Άλφρεντ Στίγκλιτζ, με τον οποίο συνάπτει θυελλώδη ερωτικό δεσμό και αποφασίζει πλέον να μετακομίσει στη Νέα Υόρκη για να κυνηγήσει το όνειρο. Το 1914 ο Στίγκλιτζ χωρίζει από τη σύζυγό του και παντρεύεται την Ο'Κιφ,

Το δαιμόνιο καλλιτεχνικό δίδυμο θα συνεργαστεί σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο μέχρι τον θάνατο του κατά 24 χρόνια μεγαλύτερού της Στίγκλιτζ το 1946, με τον ίδιο να τη φωτογραφίζει ασταμάτητα και να ολοκληρώνει περισσότερα από 350 πορτρέτα της, τα οποία θα εκθέσει μάλιστα το 1921 -κάποια από τα οποία ήταν γυμνά- προκαλώντας τα χρηστά ήθη της εποχής!

Στο πλευρό του Στίγκλιτζ, η Ο'Κιφ θα έρθει σε επαφή με τους ζωγράφους της αμερικανικής πρωτοπορίας και θα επηρεαστεί καθοριστικά. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1920 θα έχει αναπτύξει το ιδιαίτερο ζωγραφικό της ιδίωμα, τους μεγάλης κλίμακας καμβάδες δηλαδή με φυσικές μορφές αποτυπωμένες σε κοντινή απόσταση, λες και τις βλέπεις από μεγεθυντικό φακό, όπως στον χαρακτηριστικό πίνακά της του 1924 «Petunia No. 2».

Ταυτόχρονα, αποτυπώνει με την ιδιαίτερη τεχνική της μια σειρά από μνημειώδη νεοϋρκέζικα κτίρια, όπως το «Radiator Building-Night» του 1927, δουλεύοντας πλέον σχεδόν αποκλειστικά με λάδια.

Από το 1923 ο Στίγκλιτζ οργανώνει ετήσιες ατομικές εκθέσεις της Ο'Κιφ στην γκαλερί του, με την ίδια να γίνεται σιγά-σιγά όνομα στον νεοϋρκέζικο κύκλο της πρωτοπορίας και να απασχολεί πλέον καλλιτεχνικό Τύπο και κριτικούς, με πολλούς να τη θεωρούν μια από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του αμερικανικού μοντερνισμού ήδη από τα μέσα του '20!

Ο περίφημος πίνακάς της «Black Iris» του 1926 γίνεται εμβληματικός για τη νέα ζωγραφική τάση που ξεπηδούσε στις ΗΠΑ, με τον Σκίγκλιτζ να κάνει ό,τι μπορεί για να προωθήσει την καριέρα της: κοστολόγησε μια σειρά από έξι πίνακές της το 1928 στα 25.000 δολάρια, με την πώλησή τους να αποτελεί ρεκόρ ως οι ακριβότεροι πίνακες που πουλήθηκαν ποτέ από αμερικανό εν ζωή ζωγράφο!

Η εποχή της Χαβάης και τα χρόνια του Νέου Μεξικού

Το 1938, με την ίδια σε ηλικία 51 πλέον ετών και την καριέρα της σε σχετική στασιμότητα, αποδέχεται την παραγγελία για δύο πίνακες για λογαριασμό της Hawaiian Pineapple Company, που θα χρησιμοποιούσε η εταιρία για τις διαφημιστικές της ανάγκες. Τον Φεβρουάριο του 1939 η Ο'Κιφ αποβιβάζεται στη Χονολουλού, όπου θα περάσει λίγους μήνες, με την περίοδο αυτή να λογίζεται από τις πλέον παραγωγικές της.

Ζωγραφίζει τα μνημειώδη λουλούδια της, τοπία και παραδοσιακά χαβανέζικα είδη αλιείας, ολοκληρώνοντας ταυτόχρονα και μια σειρά από 20 αισθησιακούς και κατάφυτους καμβάδες.

Με την ίδια να ψάχνει για νέα πηγή έμπνευσης, έχοντας επισκεφθεί μάλιστα το Νέο Μεξικό αναρίθμητες φορές ήδη από το '20, αποφασίζει να μετακομίσει εκεί μόνιμα μετά τον θάνατο του συζύγου της το 1946, με σκοπό να εξερευνήσει ζωγραφικά τα άνυδρα και σκονισμένα τοπία του Νέου Μεξικού. Η ίδια οργώνει με το Ford Model A της ήδη από το 1929 την αμερικανική ύπαιθρο, απαθανατίζοντάς τη στα εμβληματικά τοπία της.

Το 1943 οργανώνεται η πρώτη αναδρομική της έκθεση στο φημισμένο Art Institute του Σικάγο και το 1946 η δεύτερη αναδρομική της στο ΜΟΜΑ της Νέας Υόρκης, που ήταν μάλιστα η πρώτη ρετροσπεκτίβα που φιλοξένησε ποτέ το μουσείο για γυναίκα καλλιτέχνη!

Η Ο'Κιφ ήταν πλέον κολοσσιαίο όνομα της αμερικανικής τέχνης, με την ίδια να τιμάται ευρύτατα από ιδρύματα και να λαμβάνει τιμητικούς πανεπιστημιακούς τίτλους από αναρίθμητα κυριολεκτικά πανεπιστήμια. Το 1946 το Whitney Museum of American Art θα κυκλοφορούσε τον πρώτο πλήρη κατάλογο με τα έργα της.

Η Ο'Κιφ περνούσε πλέον τον καιρό της σαν ερημίτισσα στη χασιέντα της στο Νέο Μεξικό, συνεχίζοντας να δουλεύει πυρετωδώς και να φιλοξενεί μεγάλα ονόματα της τέχνης, που συνέρρεαν για να την επισκεφτούν.

Το 1962, η Ο'Κιφ εκλέχτηκε μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, ενώ το φθινόπωρο του 1970 το Whitney Museum θα οργάνωνε μια τεράστια αναδρομική έκθεση-αφιέρωμα στη ζωγράφο, η πρώτη μάλιστα ρετροσπεκτίβα του έργου της στη Νέα Υόρκη από το 1946, η οποία θα αναβίωνε σημαντικά την εμπορική της καριέρα...

Τελευταία χρόνια και θάνατος

Το 1972, η όραση της Ο'Κιφ θα υπονομευτεί καθοριστικά από εκφυλιστική νόσο, βλέποντας πλέον μόνο χάρη στην περιφερειακή της όραση. Οι μεγάλοι καμβάδες με τα λάδια θα σταματήσουν και θα δώσουν πλέον τη θέση τους σε σχέδια με πενάκι και κάρβουνο, τα οποία θα συνεχιστούν μέχρι το 1984.

Την ίδια εποχή (1973) θα προσλάβει για βοηθό έναν νεαρό αγγειοπλάστη, ο οποίος θα παραμείνει στο πλευρό της ως τον θάνατό της, διδάσκοντάς της ταυτόχρονα πώς να δουλεύει τον πηλό. Η ίδια ασχολείται πια με πήλινες συνθέσεις και ζωγραφίζει μια σειρά από ακουαρέλες, ενώ το 1976 θα γράψει ένα βιβλίο για την τέχνη της και θα δώσει τη συγκατάθεσή της για μια ταινία για τη ζωή της.

Τον Ιανουάριο του 1977, ο πρόεδρος Τζέραλντ Φορντ θα απονείμει στην Ο'Κιφ το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας, την υψηλότερη τιμή που μπορεί να λάβει αμερικανικός πολίτης, ενώ το 1985 θα βραβευτεί με το Εθνικό Μετάλλιο των Τεχνών.

Η Ο'Κιφ, στα 98 της πλέον χρόνια, ήταν ολοένα και πιο εύθραυστη, ζώντας απομονωμένη στο κτήμα της στη Σάντα Φε, όπου και πέθανε στις 6 Μαρτίου 1986. Σύμφωνα με τις επιθυμίες της, η σορός της αποτεφρώθηκε και οι στάχτες της σκορπίστηκαν στο βουνό Pedernal, μένοντας για πάντα στον τόπο που λάτρεψε. Στο μουσείο Τζόρτζια Ο'Κιφ της Σάντα Φε του Νέου Μεξικού μπορεί κανείς να δει σήμερα ένα αντιπροσωπευτικότατο δείγμα του έργου της...

Δείτε όλα τα πρόσωπα που φιλοξενούνται στη στήλη «Πορτραίτα» του newsbeast.gr

NewsBeast