Πέρα από τη βαριά σκιά του Πικάσο

Ο Ζορζ Μπρακ ίδρυσε μαζί με τον Πάμπλο Πικάσο το κίνημα του κυβισμού, κι όμως ο Γάλλος καλλιτέχνης, που έζησε μια αρκετά ήσυχη ζωή, έκανε πολύ λίγότερες εκθέσεις. Η έκθεση στο μουσείο Ορανζερί του Παρισιού το 1973, αποτελεί την τελευταία ολοκληρωμένη έρευνα στο έργο του μέχρι σήμερα, και από τότε είναι αλήθεια πως το έργο του χαίρει μεγαλύτερης εκτίμησης σε Μεγάλη Βρετανία και Αμερική απ’ ό, τι στην πατρίδα του τη Γαλλία.

Οι διοργανωτές ελπίζουν πως αυτό θα διορθωθεί άμεσα, ενόψει της μεγάλης έκθεσης

που φιλοξενεί το Grand Palais(έως 6 Ιανουαρίου 2014), σε συνεργασία με το Κέντρο Πομπιντού, και περιλαμβάνει από τα πρώιμα φωβιστικά του έργα μέχρι και την τελευταία του ζωγραφική ενότητα με τίτλο «Πουλιά». Εκτός από λάδια, η έκθεση περιλαμβάνει γλυπτά, χαρακτικά, σχέδια και τεχνικές κολάζ του Μπραγκ, τις οποίες μοιραζόταν με τον Πικάσο.

Η επιμελήτρια της έκθεσης, Brigitte Leal, πιστεύει πως ο Μπραγκ- που αρνήθηκε οποιαδήποτε προβολή του εαυτού του μέσα από τα έργα του- υστερεί σε δημοτικότητα σε σύγκριση με τον Πικάσο, του οποίου τα πιο βιογραφικά έργα γίνονται πιο κατανοητά και του οποίου οι κληρονόμοι βοήθησαν ώστε το όνομά του να γίνει «σύμβολο της μοντέρνας τέχνης». Η Leal, που τα τελευταία δύο χρόνια ασχολείται με την έκθεση, λέει πως η παρουσίαση αυτή είναι εμπνευσμένη από τα κείμενα του γερμανού κριτικού τέχνης και ιστορικού Carl Einstein, ο οποίος και διοργάνωσε την πρώτη μεγάλη αναδρομική του Μπρακγ το 1933 και υποστήριζε ακούραστα τις εσωστρεφείς δημιουργικές του διαδικασίες.

Τα highlights της έκθεσης είναι όλα από την κυβιστική περίοδο του Μπραγκ και περιλαμβάνουν πίνακες όπως το «Grand Nu» 1907-8, και το πρώτο του κολάζ «Compotier et verre», 1912, το οποίο προέρχεται από τη συλλογή Leonard Lauder Cubist Trust (που πρόσφατα απέκτησε τοMET). Τα βασικά έργα αυτής της περιόδου προέρχονται από το MoMA και το Solomon R.Guggenheim, συμπεριλαμβανομένου του περίφημου «L’homme à la guitare» 1912, επίσης από τη συλλογή του MoMA.

Η καλλιτεχνική παραγωγή του Μπραγκ στιγματίστηκε από τους δύο παγκόσμιους πολέμους, γι’ αυτό και στην έκθεση μια ολόκληρη αίθουσα αφιερώνεται στα μεσοπολεμικά του τοπία και τις νεκρές φύσεις. Όπως επισημαίνει και η Leal, τα έργα αυτά είναι εξίσου σημαντικά με τα πιο γνωστά του, «μιας και είναι τα μόνα που μας βοηθούν να καταλάβουμε το διάλογο του καλλιτέχνη ανάμεσα στο χρώμα και τη μορφή».

Η τελευταία του περίοδος αντιπροσωπεύεται μεγαλοπρεπώς και με τις δέκα ζωγραφικές σειρές του «Studio», 1949-56, οι οποίες παρουσιάζονται για πρώτη φορά μαζί. Η τελευταία αίθουσα είναι αφιερωμένη στην ενότητα «Πουλιά», από την οποία παρουσιάζονται 10 ζωγραφικά έργα.

Η έκθεση διανθίζεται με πέντε προθήκες οι οποίες επικεντρώνονται στις σχέσεις του με τους εμπόρους του και άλλους καλλιτέχνες (όπως τον Πικάσο, τον συνθέτη ErikSatieκαι τον ποιητή Γκιγιόμ Απολιναίρ), μαζί με αδημοσίευτα έργα, έγγραφα και φωτογραφίες του Μπραγκ (όπως αυτές τραβηγμένες από τους Μαν Ρέι, Ανρί Καρτιέ-Μπρεσόν και Μπρασάι). Μετά το Παρίσι η έκθεση θα ταξιδέψει στο Μουσείο Καλών Τεχνών του Χιούστον.

Melanie Gerlis