«Δεν δίνουμε στην τροφή μας τη σημασία που της αρμόζει»

Του Δημήτρη Μπιλάλη, αναπληρωτή καθηγητή Βιολογικής Γεωργίας στη Γεωπονική.

Πού οφείλονται διατροφικά σκάνδαλα όπως αυτό του αλογίσιου κρέατος;

Είναι αποτέλεσμα του σημερινού τρόπου ζωής και κατανάλωσης, αλλά και του τρόπου που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος την τροφή του. Δεν της δίνει τη σημασία που πρέπει, ενώ αυτή είναι που τον κρατάει όρθιο, τον βοηθά να σκέφτεται, να είναι υγιής και, συνεπώς, πρέπει να έχει ποιότητα. Ξεχάσαμε ότι το τρόφιμο αποτελεί κομμάτι της διατροφικής μας κουλτούρας. Οι ντόπιες ποικιλίες, τα είδη των φαγητών, η τοπική κουζίνα

Σήμερα, μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού λόγω κρίσης αλλά, κυρίως, λόγω έλλειψης παιδείας στο θέμα της τροφής ζητεί ένα τρόφιμο φθηνό, όσο γίνεται πιο επεξεργασμένο και έτοιμο, ένα προϊόν βιομηχανικό. Αυτό όμως πιθανόν να υπολείπεται σε ποιότητα. Δεν φταίει μόνο η κρίση. Το 2000 τρέχαμε με τα ακριβά αυτοκίνητα που είχαμε αγοράσει με δάνεια, για να βάλουμε τη νέα τότε 100άρα βενζίνη και, μετά, σταματούσαμε να φάμε junk ή βρώμικα πιτόγυρα. Θεωρώ σημαντικό να εκπαιδευτούμε - και αυτό να ξεκινήσει από τα σχολεία. Ο Ελληνας δεν έχει διατροφική κουλτούρα, ταυτίζει την τροφή με τη γεωργία -και σωστά-, την οποία όμως θεωρεί το χειρότερο επάγγελμα του κόσμου. Μέχρι σήμερα προτιμούσε να είναι σκουπιδιάρης παρά γεωργός. Ετσι, ασυνείδητα δεν δίνει στην τροφή την αξία που της αρμόζει, θεωρεί πιο σημαντικό να αγοράσει μια καλή τηλεόραση, παρά να δώσει χρήματα για το φαγητό του. Και φυσικά, δεν κοστολογεί ποτέ τις επιπτώσεις στην υγεία του.

Στη δεκαετία του ’60 υπήρχε ο θεσμός του σχολικού λαχανόκηπου, όπου οι μαθητές διδάσκονταν τι κόπος, κόστος και φροντίδα χρειάζεται για μια καλλιέργεια. Τώρα, μπορεί να πετάμε τη μισή πατάτα όταν την καθαρίζουμε, γιατί δεν σεβόμαστε το υπέρτατο αγαθό για την επιβίωσή μας. Ο Θεός έβαλε τη μύτη πάνω από το στόμα μας για να μυρίζουμε την τροφή, το κριτήριο που ψωνίζουμε όμως πλέον είναι το μάτι και η τσέπη.

Το οικονομικό πρόβλημα δεν είναι ένας λόγος για να μην μπορείς να ψωνίσεις ποιοτικά;

Αυτό δεν ισχύει. Υπάρχει μια αρχή που θα πρέπει να ακολουθούμε: «κατανάλωσε λιγότερο, αλλά ποιοτικότερα». Ο κόσμος πετάει το 40% της τροφής του - άρα έχει περιθώρια εξοικονόμησης και στροφής προς την ποιότητα. Φτωχοί λαοί όπως οι Ινδοί διατρέφονται καταπληκτικά - γιατί είναι συστατικό της κουλτούρας τους. Εμείς δυστυχώς το χάσαμε όταν αρχίσαμε να λειτουργούμε σαν βιομηχανικός λαός. Νομίζω ότι θα πρέπει να υπάρξει ένα σημαντικό κίνημα υπέρ των ποιοτικών τροφίμων, ως μόνη λύση και απάντηση σε ανάλογα σκάνδαλα. Πρέπει να δημιουργήσουμε μια κουλτούρα σεβασμού στην τροφή, στα τοπικά προϊόντα, στους παραγωγούς.

Δεν αναθεματίζουμε τη βιομηχανική τροφή. Συνέβαλε στη διατροφή του 20ού αιώνα, βοήθησε την κοινωνία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έχει τα θετικά της. Ομως τα δαιδαλώδη γραφειοκρατικά συστήματα ελέγχου και η παγκοσμιοποίηση της αγοράς μάς βάζουν να σκεφτούμε μήπως πρέπει να ξαναγυρίσουμε σε κάτι λιγότερο σύνθετο, λιγότερο επεξεργασμένο, σε τρόφιμα ντόπια που ταιριάζουν στην κουλτούρα και την ιδιοσυγκρασία κάθε λαού, που έρχονται από πιο κοντά, που τηρούν κάποιες ποιοτικές προδιαγραφές - προϊόντα που είναι δίπλα του. Το ότι αυτό είναι εφικτό το αποδεικνύουν οι περισσότερες νέες μητέρες, που με κριτήριο την ευθύνη για την ασφάλεια των παιδιών τους ανησυχούν, ψάχνονται και ψωνίζουν ποιοτικότερα, ακόμη και αν χρωστάνε το δάνειο στην τράπεζα.