Ένα σχόλιο για την παρατήρηση Γ2γ των Λατινικών, του Ν. Α. Πέτσα

p1 {font-family:Verdana, Arial, Helvetica, sans-serif;font-size:12px;margin-left:8px;margin-right:8px;margin-top:4px;margin-bottom:4px;text-align:justify;}

Ένα σχόλιο για την παρατήρηση Γ2γ των Λατινικών, του Ν. Α. Πέτσα

Η παρατήρηση Γ2γ στο εξεταζόμενο μάθημα των Λατινικών θεωρητικής κατεύθυνσης στις πανελλαδικές εξετάσεις Γ΄ τάξης ημερήσιου Γενικού Λυκείου (1/6/2012) ζητούσε να μετατραπεί ο ευθύς λόγος «Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam» σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση: «Cicero dicit». Το πρόβλημα που ενδεχομένως να δημιουργηθεί στη βαθμολόγηση της συγκεκριμένης παρατήρησης αφορά το χρόνο του απαρεμφάτου, στο οποίο θα μετατραπεί ο παρατατικός της οριστικής: proponebam. Οι «λατινιστές» των φροντιστηρίων, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, επέλεξαν τον ενεστώτα: proponere. Κατά τη γνώμη μου πρόκειται για εσφαλμένη απάντηση αντί της ορθής: proposuisse, διότι το proponebam, ως παρατατικός της οριστικής, αναφέρεται στο παρελθόν, συνεπώς και το απαρέμφατο στο οποίο θα μετατραπεί θα εξακολουθεί να αναφέρεται στο παρελθόν και θα δηλώνει, όπως είναι αυτονόητο, το προτερόχρονο σε σχέση με τον αρκτικό χρόνο του ρήματος εξάρτησης: dicit.
Για να τεκμηριώσω τη θέση μου παραπέμπω στα εξής έργα:
1) Α. Γιαγκόπουλος, Συντακτικό της Λατινικής Γλώσσας, Θεσσαλονίκη 1974, σ. 195 §205 ιι. «Scribebam, scripsi, scripseram
epistulam…γίνονται: Dicit se epistulam scripsisse…».
2) Θ. Α. Κακριδή, Γραμματική της Λατινικής Γλώσσης, Αθήνα χ.χ., σ. 231
§268 1. Σημ. «Οι του ευθέος λόγου χρόνοι της οριστικής τρέπονται εν τω πλαγίω ως εξής: …ο παρατατικός, παρακείμενος, υπερσυντέλικος γίνονται παρακείμενος απαρεμφάτου…».
3) E. C. Woodcock, A New Latin syntax, London 2002 (1η έκδ. 1959), σ.
20 §30(2). «Scripsi, scribebam, scripseram epistulam…ALL become: Dicit se epistulam scripsisse ».
4) J. H. Allen – J. B. Greenough, New Latin Grammar, New York 2006 (1η έκδ. 1903), σ. 379 § 584 a. «…cadebam, cecidi, cecideram,…dicit se cecidisse,…α. All varieties of past time are usually expressed in Indirect Discourse by the Perfect Infinitive, which may stand for the Imperfect, the Perfect, or the Pluperfect Indicative of the Direct.».
5) C. E. Bennett, New Latin Grammar, New York 3η έκδ. 1918, σ. 253 §317. a. «The Perfect Infinitive may represent any past tense of the Indicative of Direct Discourse. Thus: — scio te haec egisse may mean
—Direct: haec agebas, haec egisti, haec egeras».
Επειδή το σχολικό εγχειρίδιο των Λατινικών αλλά και η σχολική Γραμματική δεν αναφέρονται ρητά και ξεκάθαρα στο σχετικό με τον πλάγιο λόγο κεφάλαιο σε ποιους χρόνους του ειδικού απαρεμφάτου στον πλάγιο λόγο μετατρέπονται οι χρόνοι της οριστικής των κύριων προτάσεων κρίσης του ευθέος λόγου, θεωρώ πως πρέπει να ληφθούν σωστοί από τους βαθμολογητές και οι δύο τύποι: proponere και proposuisse και να μην επηρεάσουν βαθμολογικά την παρατήρηση Γ2γ. Καλό θα ήταν, μια και δεν έχει ακόμη αρχίσε