Ο επίκαιρος Emile D. Durkheim και η πολιτική πράξη του Δημήτρη Χριστούλα, του Πάρη Κρυωνά

Ο ΕΠΙΚΑΙΡΟΣ EMILE D. DURKHEIM ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΙΣΤΟΥΛΑ Με αφορμή το άρθρο «Μια ελληνική Αντιμνημονιακή Αυτοκτονία» στις 5/4/2012 http://pyrgos-news.blogspot.com/2012/04/blog-post_05.html(δεν αναφέρεται ο συντάκτης) θα ήθελα ως κοινωνιολόγος να αποτυπώσω λίγες σκέψεις για το μεγάλο γεγονός των ημερών που δεν έχει αφήσει κανέναν ανεπηρέαστο.

Η αυτοκτονία του Δημήτρη Χριστούλα είναι πράγματι μια Ελληνική

Αντιμνημονιακή Αυτοκτονία. Όμως δεν ανήκει στη κατηγορία της φαταλιστικής αυτοκτονίας (δηλαδή μοιρολατρικής). Είναι πιστεύω χαρακτηριστικό παράδειγμα αλτρουιστικής αυτοκτονίας (σαν τους Ιάπωνες καμικάζι) αν δεχτούμε ότι το κίνητρο είναι η θυσία (ηρωικό στοιχείο). Σύμφωνα με το ιδιόχειρο σημείωμά του, το απονενοημένο διάβημα απευθύνεται στη δωσίλογη και ανάλγητη εξουσία ως ύστατη μορφή διαμαρτυρίας από τον ίδιο (ως ακτιβιστή/αγωνιστή) προς όφελος (αφύπνιση) του κοινωνικού συνόλου. Επιπλέον απευθύνεται στην οικογένειά του ξεδιαλύνοντας το διττό νόημα της πράξης του, αφενός για να την προστατέψει και για να μην τυχόν την επιβαρύνει και αφετέρου (ως μέλος της) να μην επιτρέψει να διακυβευτεί η αξιοπρέπειά της. Το ηρωικό στοιχείο μάλιστα γίνεται φανερό στον τόπο της θυσίας του (έναντι κοινοβουλίου), εφόσον κατά τη μεταφορά του νεκρού οι παρευρισκόμενοι χειροκροτούν χωρίς να γνωρίζουν τους λόγους που τον οδήγησαν στην πράξη του (το σημείωμα δημοσιεύτηκε αργότερα), διαισθανόμενοι ότι πρόκειται για μια συμβολική πράξη αντίστασης.

Ένα κλασικό παράδειγμα αλτρουιστικής αυτοκτονίας συνέβαινε συχνά στον ατελείωτο χειμώνα του Αρκτικού Κύκλου: οι ηλικιωμένοι Εσκιμώοι αυτοκτονούσαν όταν τα τρόφιμα δεν επαρκούσαν για την επιβίωση των υπολοίπων μελών της οικογένειας. Στο άρθρο προσδιορίζεται σωστά η μοιρολατρική αυτοκτονία ως «τύπος αυτοκτονίας που προσιδιάζει σε περιπτώσεις υπερβολικής ρύθμισης της ζωής των ατόμων από τους κοινωνικούς θεσμούς» (πιο σωστό είναι από το κοινωνικό σύστημα). Όμως αυτούς που είχε κατά νου ο Ντιρκέμ ήταν οι επαγγελματίες αξιωματικοί του στρατού των οποίων η ζωή διέπεται από αυστηρή πειθαρχία και στον ιδιωτικό και στον επαγγελματικό τους βίο, στοιχείο που πολλές φορές εκμηδενίζει την προσωπικότητα και εξαφανίζει το νόημα της ζωής (το καθοριστικό στοιχείο είναι το πλήγμα της μοίρας).

Η εγωιστική αυτοκτονία θα πρέπει να αποκλειστεί για πολλούς λόγους, ο κύριος όμως είναι η απογοήτευση που νοιώθει κάποιος όταν δεν έχει ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς (οικογένεια, φίλους κτλ.) και εγκαταλείπεται στον εαυτό του (μοναξιά).
Έπειτα και σύμφωνα με τα προηγούμενα, η αυτοκτονία του Δημήτρη Χριστούλα θα μπορούσε να ενταχθεί στην κατηγορία της άνομης αυτοκτονίας (1) στην περίπτωση που αυτή θα ελάμβανε χώρα σε ιδιωτικό ή μη-συμβολικό δημόσιο χώρο, διότι αυτή η κατηγορία σχετίζεται άμεσα με τον οικονομικό κύκλο μιας κοινωνίας. Σε περιόδους οικονομικής κρίσης αυξάνεται στατιστικά η τάση για αυτοκτονίες, το αναπάντεχο όμως δεδομένο που παρατήρησε πρώτος ο Ντιρκέμ είναι ότι το ίδιο ισχύει και σε περιόδους οικονομικής ευ