Ο Ομπάμα έδωσε τα κλειδιά της συριακής κρίσης στον Ερντογάν

«Συμφωνήσαμε να εντείνουμε την πίεση στο καθεστώς Άσαντ ώστε να επιτευχθεί ο στόχος μιας δημοκρατικής Συρίας , και η Τουρκία θα διαδραματίσει έναν κρίσιμο ρόλο σε αυτή τη διαδικασία». Αυτά δήλωνε την Πέμπτη ο πρόεδρος των ΗΠΑ αμέσως μετά τις διάρκειας έξι ωρών συνομιλίες που είχε με τον πρωθυπουργό της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν . Ο Μπαράκ Ομπάμα έδινε το χρίσμα του... χωροφύλακα της Μέσης Ανατολής εκ νέου στην Τουρκία, αποδίδοντας της ξεκάθαρο και επίσημο πλέον ρόλο στην επίλυση της συριακής κρίσης. Για να αποδείξουν τα λεγόμενα τους οι ΗΠΑ, λίγο μετά το πέρας της συνάντησης των δύο ηγετών τοποθέτησαν στη μαύρη λίστα πρόσωπα και θεσμικά όργανα που ενισχύουν το καθεστώς Ασαντ, σε συνέχεια της δήλωσης Ομπάμα ότι μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα εύρος διπλωματικών και στρατιωτικών επιλογών εναντίον της κυβέρνησης της Συρίας. Ο διακριτός ρόλος της Τουρκίας στη συριακή κρίση Και μπορεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ στη συνέντευξη Τύπου με τον Ερντογάν, όταν έφτασε στην «καυτή» πατάτα της στρατιωτικής εμπλοκής να απέφυγε να δώσει σαφείς απαντήσεις, λέγοντας ότι περιμένει «πιο συγκεκριμένες πληροφορίες» ώστε να πάρει αποφάσεις, το μόνο σίγουρο είναι ότι ο τούρκος πρωθυπουργός τον πίεσε στην κατ΄ιδίαν συνάντησή τους για πιο σκληρή πίεση απέναντι στο καθεστώς. Αυτό ήταν και το αποκορύφωμα πολλών μηνών διπλωματικής προσπάθειας ώστε η Άγκυρα να βρεθεί στο επίκεντρο των εξελίξεων όσον αφορά τον εμφύλιο στη γειτονική της χώρα. Η αποσταθεροποίηση που επέφερε η ένοπλη σύγκρουση του στρατού με τους αντάτες, το κύμα προσφύγων που επακολούθησε – η Τουρκία φιλοξενεί περισσότερους από 400.000 πρόσφυγες από τη Συρία -, αλλά κυρίως ο κίνδυνος να περάσουν στα εδάφη της ακραίοι ισλαμιστές που δραστηριοποιούνται στο πλευρό των ανταρτών, είναι ορισμένοι από τους λόγους που κάνουν την Τουρκία να ζητά αμεσότερη εμπλοκή. Η συριακή κρίση στάθηκε και η αφορμή ώστε η Άγκυρα να ισχυροποιήσει της θέση της στην περιοχή, πρωτοστάτησε σε διεθνείς πρωτοβουλίες για επίλυση της κρίσης όπως οι «Φίλοι της Συρίας», ενώ αύξησε την επιθετικότητα της απέναντι στον Άσαντ, με κινητοποίηση στρατευμάτων στα σύνορα με τη Συρία αλλά και τις λεκτικές απειλές που εξαπολύει ανά τακτά χρονικά διαστήματα κατά της Δαμασκού. Ο ρόλος της συγγνώμης του Νετανιάχου στον Ερντογάν Σημαντικό ρόλο στην αλλαγή συσχετισμών στη Μέση Ανατολή έπαιξε και η αποκατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ, ύστερα από την «συγγνώμη» του Νετανιάχου στον Ερντογάν στα τέλη Μαρτίου για την επιδρομή των ισραηλινών ειδικών δυνάμεων στο πλοίο «Μαβί Μαρμαρά» το 2009. Στην ξαφνική συμφιλίωση έβαλε το χέρι του και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, αφού η κίνηση του Τελ Αβίβ έγινε λίγες ώρες μετά την επίσκεψη του Αμερικανού Προέδρου, γεγονός που δείχνει ότι οι ΗΠΑ «βλέπουν» τη σχέση Τουρκίας – Ισραήλ ως παράγοντα σταθεροποίησης στην πολυτάραχη Μέση Ανατολή. Έκτοτε, η πίεση προς την κυβέρνηση της Συρίας έγινε όλο και πιο έντονη, το Ισραήλ μπήκε και αυτό στο «παιχνίδι» των μεθοριακών επεισοδίων φτάνοντας σε σημείο να εξαπολύσει και αεροπορικές επιδρομές σε στόχους εντός Συρίας, με την Άγκυρα να αποκτά ένα σημαντικό σύμμαχο στην προσπάθεια της να παίξει ρόλο στη μετά – Άσαντ εποχή. Αυτό εξάλλου αναγνώρισε και Ομπάμα, αφού οι ΗΠΑ βλέπουν στην Άγκυρα το «φράγμα» που εμποδίζει την διάχυση της συριακής κρίσης στη γύρω περιοχή χάρη στον ισχυρό στρατό της, ενώ η αυξανόμενη επιρροή της στον Ισλαμικό Κόσμο, της δίνουν λόγο τόσο στο Παλαιστινιακό, αλλά και ρόλο διαμεσολαβητή στις συνομιλίες με το Ιράν. Η απάντηση της Ρωσίας Η Ρωσία από την πλευρά της, δεν βλέπει με καλό «μάτι» την αναβάθμιση της Τουρκίας στην περιοχή και την ολοένα και αυξανόμενη πίεση που αυτή επιφέρει στην καθεστώς Άσαντ, και ειδικά μετά τις τελευταίες πολεμικές ιαχές της Άγκυρας την τελευταία εβδομάδα οι οποίες συνοδευόταν από καταγγελίες ότι ο συριακός κυβερνητικός στρατός χρησιμοποίησε χημικά όπλα – κάτι το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως «κόκκινη» γραμμή για αμεσότερη διεθνή εμπλοκή στον εμφύλιο. Την Πέμπτη, ημέρα συνάντησης Ερντογάν – Ομπάμα, εισήλθαν στη Μεσόγειο πέντε ρωσικά σκάφη, τα πρώτα πλοία της ναυτικής μοίρας που θα εγκατασταθεί στη Μεσόγειο, ενώ στο εγγύς μέλλον θα προστεθούν και υποβρύχια «για να προστατεύσουν τα συμφέροντα της Ρωσίας στην περιοχή», σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας. Και η απάντηση της Μόσχας σε αυτή την αλλαγή συσχετισμών στην περιοχή έχει αρκετό ενδιαφέρον, ειδικά εάν αναλογιστεί κανεί ότι η τελευταία φορά που βρέθηκε ρωσικό πολεμικό σκάφος στην περιοχή της Μεσογείου χρονολογείται στα τέλη του ψυχρού πολέμου... Παναγιώτης Βελισσάρης-Λυμπερίδης