Καζάνι έγινε το κεφάλι μου μ αυτόν τον Stiglitz τόσες μέρες…

Τι κοινό μπορεί να έχει ο Κουβέλης με τον Πούτιν;

Κάθε φορά που ακούμε για παραμύθια έρχονται στο μυαλό μας βασίλεια, πρίγκιπες, δράκοι, μάχες, μεσαιωνικές φορεσιές. Χάρη στον γενναίο πρίγκιπα πάντα στο τέλος και μετά από πολλές περιπέτειες, όταν η δράση έχει -σχεδόν- αποθεώσει τους δράκους ή τις άλλες δυνάμεις του κακού, ο πρίγκηπας επεμβαίνει και πάντα δικαιώνεται ο αναγνώστης. Τι συμβαίνει όμως όταν δεν  υπάρχει πρίγκιπας;

Αν το «πειραματόζωο» του 21 ου αιώνα υπήρξε η Ελλάδα,

κατά τη γνωστή φράση Παπανδρέου, το τελευταίο πειραματόζωο της Δύσης για τον 20ο αιώνα, υπήρξε η μετασοβιετική Ρωσία. Η μετάβασή της από τον κομμουνισμό προς την οικονομία της αγοράς ήταν κάτι παραπάνω από ένα απλό οικονομικό πείραμα-ήταν μία μεταμόρφωση των κοινωνιών και των κοινωνικών και πολιτικών της δομών.

Αν και τόσο διαφετικά «πειραματόζωα», σε μεγέθη, χρονικές συγκυρίες, και γεωστρατηγικά συμφέροντα, η «σωτηρία» της Ρωσίας τη δεκαετία του 1990 και η αναλγησία της Δύσης ,μοιάζει ανατριχιαστικά με την αναλγησία των δικών μας δανειστών, όπως την περιγράφει ο νομπελίστας οικονομολόγος και σύμβουλος του Παπανδρέου J. Stiglitz στο βιβλίο του «η Μεγάλη Αυταπάτη».

Ο τεχνοκράτης της Παγκόσμιας Τράπεζας, περιγράφει τις δράσεις της τράπεζας, από κοινού με το ΔΝΤ, για τη διάσωση της Ρωσίας, με αρκετές δόσεις αυτοκριτικής, ακριβώς όπως έκανε και ο κος Τόμσεν, λίγες μέρες νωρίτερα για την Ελλάδα, όταν με περισσή δόση κυνισμού παραδεχόταν ότι ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε η χώρα μας ήταν λάθος. Έτσι απλά.

Ο Stiglitz περιγράφει πως στις δανειακές συμβάσεις της Ρωσίας τότε (τα αντίστοιχα μνημόνια) ετίθεντο δεκάδες όροι, και άρα όλα ήταν μέσα στο πρόγραμμα του ΔΝΤ. Η Ρωσία γνώριζε ότι όταν τα πράγματα έφταναν στο αναπόφευκτο, όπου το ΔΝΤ θα απειλούσε να διακόψει τη βοήθεια, θα έκανε σκληρές διαπραγματεύσεις, θα κατέληγαν σε μία συμφωνία (η οποία συχνά δεν εκπληρώνονταν) και ο κρουνός του χρήματος θα άρχιζε για άλλη μία φορά να ρέει. Τα σημαντικά ήταν οι νομισματικοί στόχοι, τα ελλείματα του πρόυπολογισμού και ο ρυθμός των ιδιωτικοποιήσεων- ο αριθμός των εταιρειών που είχαν παραχωρηθεί στον ιδιωτικό τομέα, άσχετα με το πως έγινε αυτό. Η Ρωσία τελικά  είχε τη χειρότερη δυνατή εξέλιξη-τεράστια μείωση της παραγωγής και τεράστια αύξηση της ανισότητας. Και κάπου εκεί στην αφήγησή μας εμφανίζεται ο ..πρίγκιπας. Ένας ηγέτης για τη χώρα.

Σχεδόν  δέκα χρόνια μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ρωσία ήταν αδύναμη και ταπεινωμένη, όπως κι ο Γιέλτσιν. Ο Πούτιν ήταν ο άνθρωπος που θα έβγαζε τη χώρα από εκείνη την οδυνηρή κατάσταση. Ο καθένας είδε σ’ αυτόν αυτό που ήθελε να δει: τον αφοσιωμένο κρατιστή, τον ευπαρουσίαστο εκσυγχρονιστή μεταρρυθμιστή, τον σοβαρό και πειθαρχημένο αξιωματούχο της KGB. Στη διάρκεια της εποχής του, η Ρωσία άλλαξε σημαντικά. Διπλασίασε το ΑΕΠ της, αποπλήρωσε σχεδόν τέσσερα χρόνια νωρίτερα τα εξωτερικά της δάνεια, οικοδόμησε μια μονοκομματική επίφαση δημοκρατίας, εκμεταλλεύθηκε τους ενεργειακούς της πόρους, επαναβεβαίωσε την