Μοίρασαν λίγο ψωμί μα αλλού στέκει η αλήθεια

Πολυόροφο κτήριο του 1970, ο ανελκυστήρας αργεί διαβολεμένα, πιο καλά θαρρώ με τις σκάλες. Το σκούρο μωσαϊκό και τα μικρά, ξεδοντιασμένα παράθυρα, του φωταγωγού, το κάνουν λίγο φοβικό.

Τουαλέτες με καζανάκι νιαγάρα, που ψιλοτρέχει, δίπλα ένα σιδερόφρακτο δωμάτιο που ανταλλάσει, το ζεστό χρήμα, με παγωμένα χρυσαφικά. Σκουλαρίκια, σταυρούς και δόντια, ό,τι γυαλιστερό, έχει ξεμείνει από το παρελθόν. Στην μέση μια σούδα, που δεν την κάνεις για δωμάτιο, ούτε τρία μέτρα πλάτος και έξι στο βάθος.

Στα λιγοστά τετραγωνικά

Ο δρόμος μου με βγάζει στους παλαίμαχους Αγωνιστές του ΕΑΜ, αναζητώ τη φωτογραφία μιας παράξενης ΕΑΜίτισσας.

Συμπληρώνονται αυτές τις μέρες έξι χρόνια, από τότε που πέθανε η Μαριγούλα Μαστρολέων-Ζέρβα, πήγα και εγώ στους συντρόφους, τους κομμουνιστές, να μάθω τι σόϊ γυναίκα ήταν η “αγράμματη” Μαριγούλα, που “γέννησε” έξι ψυχωμένα βιβλία, που ειδικά σήμερα, αν κάνεις ησυχία και σταθείς δίπλα, σε κάποιο από δάφτα, όλο και θα ακούσεις να μιλάνε οι χαρακτήρες, να σιγοκουβεντιάζουν, όχι μεταξύ τους, αλλά με σένα, που έτυχε να τα διαλέξεις.

Βρήκα χιλιοβασανισμένα γεροντάκια, με μπαστούνια και τρυπημένες σα σουρωτήρι, από φάρμακα φλέβες, από κείνα που δυσκολεύονται, ακόμα και στο περπάτημα. Αχ, στην αρχή, νομίζεις, ό,τι είναι κάτι σαν καρνάγιο τελειωμένων ψυχών.

Μα δεν αργώ να νιώσω ανόητος μικρός, ουραγός μπροστά στη σκέψη, την ανάσα και το μεστό τους λόγο.

Καφές και σουσαμένιο κουλούρι, το κέρασμα, και κουβέντα με τον 93χρονο σύντροφο, πρόεδρο Γιάννη Σαπουτζόγλου.

Από παιδί στους αγώνες, τις ατέλειωτες διώξεις και τα βάσανα με μια ελπίδα, να γύρισει, να αλλάξει το στραβό μοντέλο, να γίνει δίκαια, μα και ισόνομα η μοιρασιά. Έτσι στενά που είμαστε, μοιάζει να αγγίζει, να χαϊδευει τρυφερά, ο ένας τον άλλον, με την αύρα του.

Παραδίπλα ο Κώστας Ξένος, γεννημένος το 1925, έζησε τους κατακτητές και τον εμφύλιο μέσα από της γραμμές της ΕΠΟΝ, έπειτα του ΕΑΜ. Είδε με τα μάτια του τη δράση των δήθεν “συμμάχων” Εγγλέζων, στην πολιορκία τους, το 1944 στον Πειραιά. Έζησε τους χίτες, τους ταγματασφαλίτες και ένα σωρό προδότες, που έπειτα βάλαν το φράκο του απελευθερωτή και βγήκαν στα μπαλκόνια, πήραν τις στράτες, καμώνοντας τους προκομένους Ελληναράδες.

Ιστορίες, που δεν έχουν τελειωμό, έζησαν εκείνους τους πικρούς αγώνες, και τελικά δεν άλλαξαν τον κόσμο, όπως θα ήθελαν, όμως είναι από εκείνα τα σπάνια πλάσματα, γεμάτα αισιοδοξία, πάθος και πάνω από όλα πίστη, αληθινή και απέραντη.

Ναι! Αυτή είναι η λέξη, απέραντη πίστη, σαν τη θάλασσα που έβρεχε το Μακρονήσι, τη Γυάρος, η την Ικαριά, τους τόπους της εξορίας και του βασανισμού τους.

Επαναλαμβάνουν, τα στερνά τιμούν τα πρώτα, δείχνουν πως δεν έκαναν για το τίποτα, όλο τον αγώνα, δεν έκαψαν τα χρόνια τους, για να κρυβόμαστε, να ξεροβήχουμε και να χαμογελάμε, στα ύπουλα φασιστοειδή που κρώζουν, μοιράζοντας δήθεν, φαϊ στη γειτονιά.

Μεγάλα, ζητούμενα θέματα, της εποχής μας, όπως σκέψη, στάση, αντίσταση και αγώνας, είναι ολόκληρη η ιστορία, ετούτης της παρέας. Χρόνια απέραντα, που δεν περιγράφονται ούτε και μεταδίδεται η βιωματική εμπειρία τους. Με έφερε το ψάξιμο, τα ίχνη της Μαριγούλας Μαστρολέων-Ζέρβα και βρέθηκα στη ζωντανή ιστορία του τόπου μας.

Αν θέλεις να μάθεις τι είναι φασισμός, πως βιάζεται μια ψυχή ή τι θα πει μαύρη προπαγάνδα, δεν έχεις παρά να σταθείς σε μια μέρα, μια στιγμή, από τα περασμένα χρόνια μας.

Στην έξοδο δεν στάθηκα στις εικόνες που απλώνονται ολόγυρα, όλες αυτές δεν θυμίζουν, δεν φέρνουν, στα φυτεμένα πρότυπα από τις ξένες δυναστείες.

Η Ελλάδα κρύβει το μεγαλείο της παντού, κάθε στιγμή, πράγματι υποφέρει, αλλά και πότε δεν πονούσε, πότε δεν έσφαζε τα πιο καλά παιδιά της.

Προλάβετε ετούτους εδώ, όσο είναι μεταξύ μας, αφήστε να βγουν μπροστά, να μας ξαναδιδάξουν, μπας και νιώσουμε, τι θα πεί: “πάλη κι αγώνας”.