Πρυτάνεις, Συμβούλια και «απάδουσες» συμπεριφορές…

Οι εκτός των πανεπιστημιακών τειχών διαβιούντες είναι αναμενόμενο να μην έχουν σαφή εικόνα όσων ανομικών συμπεριφορών διαδραματίζονται εντός των τειχών και να ταυτίζουν την ανομία στην Ανώτατη Εκπαίδευση με την ακραία διαμαρτυρία ορισμένων ομάδων με ουτοπικές ιδέες και αιτήματα (καταλήψεις) ή με την εξίσου ακραία συμπεριφορά καθόλου περιθωριακών ομάδων με πολύ ρεαλιστικές και ιδιοτελείς ιδέες και αιτήματα, όταν είναι να εμποδιστεί μια απόφαση ή μια διαδικασία που απειλεί πολύ συγκεκριμένα, και καθόλου προβλεπόμενα από τους θεσμούς, συμφέροντα.

Όντως, για το πολύ κοινό αυτό φαίνεται να

είναι το μείζον πρόβλημα στα ανεπιστήμια. Αυτό υποθέτουν ότι φρενάρει την επιστήμη και τη διδασκαλία, δεν αφήνει να αναδειχθεί η ποιότητα και υπονομεύει τις δημοκρατικές διαδικασίες, δηλαδή τις φαινομενικά κόσμιες εκείνες συνελεύσεις των οργάνων που με μοναδικό, υποτίθεται, κριτήριο το νόμο και την ακαδημαϊκή δεοντολογία λαμβάνουν αποφάσεις, διανέμουν πόρους και status και προωθούν τη γνώση στη νέα γενιά. Χωρίς δεύτερες σκέψεις, χωρίς υπόγειες και ανοιχτές απειλές, χωρίς φόβο και διάθεση υποταγής, χωρίς προσκόλληση σε κλίκες, παρέες και σπείρες, χωρίς προσυνεννοήσεις και «γραμμή».

Η εμμονή στις καταλήψεις – μια χρόνια στρέβλωση σε όλη την Εκπαίδευση, με εξαίρεση ίσως τα νηπιαγωγεία, την οποία ανέχτηκαν και υπέθαλψαν κατά καιρούς οι περισσότεροι από αυτούς που, ταυτόχρονα, την καταδικάζουν και την καταγγέλλουν – εξαφανίζει από την εικόνα εκείνες τις πτυχές του προβλήματος που συνδέονται με την ανομία μέσω της «εφαρμογής» του νόμου, δηλαδή την παράβαση καθήκοντος και την κατάχρηση εξουσίας από όργανα της διοίκησης αλλά και από μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας που έχουν, λόγω πυκνής δικτύωσης, τη δυνατότητα να δηλώνουν δια των αποφάσεων των οργάνων ότι εφαρμόζουν το νόμο, ενώ στην ουσία κάνουν το αντίθετο. Εδώ τα ανομικά υποκείμενα δεν είναι οι «μπαχαλάκηδες» και οι «σκληροί» στοχοπροσηλωμένοι συνδικαλιστές, αλλά καθόλα υποταγμένοι στην ενδυματολογική και λοιπή πολιτική ορθότητα ακαδημαϊκοί λειτουργοί.

Αν εξαιρέσει κανείς τη θεσμοθέτηση του Συμβουλίου ως οργάνου στο οποίο οφείλει στο μέλλον να δίνει λόγο η διοίκηση του Ιδρύματος, ο νέος νόμος  (4009/2011) αλλά και ο ακόμη νεότερος με τις «βελτιώσεις» του (4076/2012), πολύ λίγα προσφέρουν στην αντιμετώπιση του δεύτερου και πιο ουσιαστικού προβλήματος για την Ανώτατη Εκπαίδευση. Διότι οι πόρτες για την αυθαιρεσία (είτε με τη μορφή της παράβασης καθήκοντος είτε με τη μορφή της κατάχρησης εξουσίας) παραμένουν ορθάνοιχτες. Θα δώσω μόνο ένα παράδειγμα – ίσως από τα πιο χαρακτηριστικά – που δείχνει για ποιο λόγο πρέπει να μετριάσει κανείς την αισιοδοξία του για τη μεταρρυθμιστική δύναμη του νέου νόμου, τώρα που όσο πιο πιθανή φαίνεται η εφαρμογή του, τόσο πιο πολύ πληθαίνουν οι οπαδοί του – ως συνήθως.

Η ευχέρεια για μη-κολαζόμενη αυθαιρεσία ενός μονομελούς ή συλλογικού οργάνου διοίκησης, ειδικά στην Ανώτατη Εκπαίδευση λόγω του αυτοδιοίκητου, πηγάζει από τρεις καταστάσεις: Πρώτον, από το πόσο μεγάλα