Το μήνυμα του Ντάριο Φο για την Παγκόσμια Ημέρα του Θεάτρου

Κάθε χρόνο, στις 27 του Μάρτη, το Θέατρο έχει τη γιορτή του. Το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου καθιέρωσε από το 1962 την Παγκόσμια Ημέρα του Θεάτρου. Στη διάρκεια μισού αιώνα του θεσμού αυτού έχουν γραφεί μηνύματα για τον εορτασμό από πολλές προσωπικότητες του χώρου, όπως τον Ζαν Κοκτώ, τον Άρθουρ Μίλερ , τον Ευγένιο Ιονέσκο, τον Λουκίνο Βισκόντι, τον Ιάκωβο Καμπανέλλη και άλλους. Το μήνυμα αυτό, που διαβάζεται σε κάθε θέατρο

πριν από την παράσταση της 27ης Μαρτίου, έγραψε φέτος ο Ιταλός νομπελίστας Ντάριο Φο.

Ο γνωστός «θεατράνθρωπος», κάνοντας την εισαγωγή μιας παράστασης και απευθυνόμενος στο κοινό, επισημαίνει : « Το λαϊκό θέατρο χρησιμοποιεί ανέκαθεν το γκροτέσκο , τη φάρσα που είναι μια επινόηση του λαού για να αναπτύξει τους πιο δραματικούς του διαλόγους . Αυτό ίσχυσε σε όλη την παράδοση του θεάτρου και του ελληνικού και του ρωμαϊκού. Το θέατρο ήταν πάντα η προφορική και δραματοποιημένη εφημερίδα του λαού».

Αξίζει, πιστεύω, να αναφέρουμε κάποια αποσπάσματα από το παγκόσμιο μήνυμα του Ντάριο Φο, τα οποία κτυπούν εκεί που τους πονάει όσους αδιαφορούν για το νεοελληνικό θέατρο, την ώρα μάλιστα, που δεκάδες αίθουσες στην Ελλάδα απειλούνται με σφράγιση.

Τονίζει, λοιπόν, με το δικό του αντιεξουσιαστικό και γκροτέσκο τρόπο ο Ντάριο Φο τα εξής: «Εδώ και χρόνια η εξουσία εκδηλώνει τη μισαλλοδοξία της απέναντι στους ανθρώπους του θεάτρου, κυνηγώντας τους για να φύγουν μακριά από τη χώρα. Σήμερα οι ηθοποιοί και οι θίασοι δυσκολεύονται να βρουν πλατείες, θέατρα και κοινό εξαιτίας της κρίσης, και με δεδομένο ότι οι κυβερνώντες δεν έχουν πια πρόβλημα «ελέγχου» όσων εκφράζονται με ειρωνεία και σαρκασμό, οι ηθοποιοί δεν έχουν χώρο για να στεγαστούν.

Αντιθέτως, κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης στην Ιταλία, όποιος ασκούσε εξουσία, είχε καθήκον να αφοσιώνεται στο έργο της παρακολούθησης και στήριξης των θεατρίνων που διασκέδαζαν δημόσια τα πλήθη».

Κλείνοντας, το μήνυμά του, ο Ντάριο Φο προτείνει : « Η μοναδική λύση μπροστά στην κρίση είναι η ελπίδα ότι στην άγρια καταδίωξη που οργανώνεται εναντίον μας και, κυρίως, εναντίον των νέων θα αντιταχθεί μια νέα «διασπορά» των ανθρώπων του θεάτρου, και ότι από τη θρασύτατη αυτή καταπίεσή τους θα προκύψουν , χωρίς αμφιβολία, αφάνταστα πλεονεκτήματα για τη δημιουργία ενός νέου είδους θεάτρου, μιας νέας θεατρικής παράστασης».

Ο Ντάριο Φο μιλά για σωτήρια «διασπορά των θεατρανθρώπων». Τι θα μπορούσε, άραγε, να μας προτείνει για την «αναγκαστική διασπορά», λόγω ανεργίας χιλιάδων νέων της πατρίδας μας – και όχι μόνον – που δεν είναι θεατρίνοι και που καταλήγουν στη μετανάστευση;

*Η Καθηγήτρια Στέλλα Πριόβολου, είναι διευθύντρια των Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος Ιταλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και τ.Ειδική Γραμματέας ΥΠΕΠΘ