Από τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων πίσω στον Μεσαίωνα. Ως πότε θα είναι παράνομο να αποφασίζουμε για το σώμα μας;

Όταν τον 20ο αιώνα τα κινήματα για το δικαίωμα στην άμβλωση αυξάνονταν κι έκαναν αισθητή την παρουσία τους ανά τον κόσμο, κανείς δε θα φανταζόταν πως έναν αιώνα αργότερα θα μιλούσαμε για τα αυτονόητα. Η μάχη του δικαιώματος της επιλογής μαίνεται ακόμη για εκατομμύρια γυναίκες σ’ όλη την υφήλιο. Ως πότε θα είναι παράνομο να αποφασίζουμε για το σώμα μας;

Ρίχνοντας μια ματιά στο παρελθόν, πριν από αρκετούς αιώνες, ο Μαρτίνος Λούθηρος ξεστόμιζε με ωμότητα τη φράση «Ας τεκνοποιούν μέχρι θανάτου. Γι’ αυτό άλλωστε είναι πλασμένες», σε μια εποχή που η κοινωνία αγνοούσε το γεγονός ότι οι γυναίκες

πάντα έβρισκαν έναν τρόπο να διακόψουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Τι κι αν οι σύγχρονες, δυτικές τουλάχιστον κοινωνίες ορκίζονται εκσυγχρονισμό, οι αντιλήψεις αυτές καλά κρατούν μέχρι σήμερα.

Τα θεολογικά κείμενα αναφοράς του χριστιανισμού είναι γεμάτα με μισογυνικές αντιλήψεις που θέλουν τη γυναίκα να είναι ένα ατελές και κατώτερο ον που οφείλει υπακοή στους πατριαρχικούς κανόνες. Ποιο το αποτέλεσμα; Να μεγαλώνουν γενιές γυναικών καταπιεσμένες, δυστυχισμένες, εγκλωβισμένες σε γάμους, πολλές φορές κακοποιητικούς, με παιδιά που μπορεί ποτέ τους να μην ήθελαν.

Η εποχή της βελόνας και της κρεμάστρας

Στη Γαλλία, όπως και σε αρκετές ακόμη χώρες, πριν από τη νομιμοποίηση της άμβλωσης, ορισμένες γυναίκες χρησιμοποιούσαν κρεμάστρες και βελόνες πλεξίματος για να κάνουν παράνομες εκτρώσεις. Αυτή η πρακτική εξακολουθεί να υπάρχει σε χώρες που δεν επιτρέπουν την άμβλωση.

Σε ένα ανησυχητικό διεθνές πλαίσιο όπου βλέπουμε την αναζωπύρωση ομάδων που θέλουν να αμφισβητήσουν τα θεμελιώδη δικαιώματα που αποκτήθηκαν από τον αγώνα για τη χειραφέτηση των γυναικών, είναι σημαντικό να θυμηθούμε έναν αριθμό που προκαλεί ρίγη: 23.000. Αυτός είναι ο αριθμός των γυναικών που πεθαίνουν στην εποχή μας σ’ ένα χρόνο από παράνομες αμβλώσεις. Στο παρελθόν ήταν ο διπλάσιος. Με το σύνθημα «αυτό δεν είναι μια κρεμάστρα», αλλά πράγματι το μόνο αντικείμενο που αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν οι γυναίκες για να τερματίσουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, απέδειξαν έτσι ότι μόνες τους ήταν ικανές να αποφασίσουν για τους εαυτούς τους.

Αν και έχει γραφτεί στον νόμο, η άμβλωση εξακολουθεί να μην είναι «νόμιμη» και οι γυναίκες εξακολουθούν να καλούνται να δικαιολογηθούν. Πάρα πολλοί άνθρωποι μιλούν για την άμβλωση ως «αποτυχία», για τις γυναίκες που «δεν μπορούν» να χρησιμοποιήσουν σωστά την αντισύλληψη και που «έμειναν έγκυες» κατά λάθος.

Όταν η Ελλάδα εκσυγχρονίστηκε

Το 1986 είναι ένα ιστορικό έτος για τη χώρα μας. Είναι η χρονιά που οι γυναίκες κατάφεραν να νικήσουν, αποκτώντας το δικαίωμα στην άμβλωση και στην αυτοδιάθεση του σώματός τους και νομιμοποιώντας τις αμβλώσεις. Ο νόμος που ψηφίστηκε από το ελληνικό κράτος θέσπισε τις ελεύθερες, δημόσιες και δωρεάν αμβλώσεις. Η νομιμοποίηση της άμβλωσης ήρθε ως αποτέλεσμα των εκατοντάδων χιλιάδων παράνομων εκτρώσεων που εγκυμονούσαν πολλούς κινδύνους για τη ζωή της γυναίκας.

Pexels

Στην Ελλάδα, πριν το 1986, οι γυναίκες, που ήθελαν να προχωρήσουν σε άμβλωση, πήγαιναν σε ιδιωτικά ιατρεία υπό άκρα μυστικότητα με τον φόβο των τιμωριών. Οι εκτρώσεις γίνονταν βιαστικά, ρισκάροντας ακόμη και τη ζωή των γυναικών, που θεωρούνταν απείθαρχες από την Εκκλησία ή και την κοινωνία. Υπήρχαν, όμως, και κοπέλες που για να μην κινδυνέψουν με δίωξη – στην περίπτωση που πιάνονταν παράνομα σε κάποιο ιδιωτικό ιατρείο – προσπαθούσαν με επώδυνους τρόπους να διακόψουν μόνες τους την κύηση.

Οι γυναίκες που επέλεγαν να σταματήσουν την εγκυμοσύνη τους ήταν πολυάριθμες ακόμη και στην Ελλάδα, ενώ όσες δεν ήταν εύπορες και ενήλικες, κινδύνευαν με τη ζωή τους. Μέχρι το 1967 η άμβλωση ήταν παράνομη και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, με εξαίρεση τη Σουηδία και τη Δανία.

Η απειλή του παιδιού

Όπως είχαν τονίσει οι φεμινίστριες του 19ου και 20ου αιώνα μέσα από έργα τους, η σεξουαλική πράξη μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε σοβαρό κίνδυνο όταν υπάρχει η απειλή του παιδιού. Πριν τη νομιμοποίηση της άμβλωσης, «στους περισσότερους πολιτισμούς το νόθο παιδί αποτελεί τέτοιο κοινωνικό και οικονομικό εμπόδιο για την ανύπαντρη γυναίκα, που βλέπουμε νεαρές κοπέλες να αυτοκτονούν διαπιστώνοντας την εγκυμοσύνη τους και ανύπαντρες μητέρες να στραγγαλίζουν τα νεογέννητα μωρά τους», σημειώνει η Simone de Beauvoir μέσα από «Το Δεύτερο Φύλο», τονίζοντας ότι η σεξουαλική πράξη μπορούσε να διαλύσει τον ερωτισμό και την απόλαυση της γυναίκας που δεν ήθελε να μείνει έγκυος.

Άλλες πάλι γυναίκες επέλεγαν να σφραγίσουν τη δίοδο της μήτρας κι άλλες να βάλουν στον κόλπο τους σπερματοκτόνο ταμπόν, ενώ πάντοτε υπήρχαν – και υπάρχουν – άντρες που απεχθάνονταν τη χρήση προφυλακτικών. Ωστόσο, όπως αναφέρει η Γαλλίδα φεμινίστρια μέσα από το έργο της, «δεν ήταν λίγες οι νεαρές κοπέλες που εκείνη την περίοδο δε γνώριζαν κανέναν τρόπο προστασίας από την απειλή της εγκυμοσύνης και που ένιωθαν με αγωνία τη μοίρα τους να εξαρτάται από την καλή θέληση του άντρα στον οποίο παραδίδονταν».

Η «Ημέρα του αγέννητου παιδιού»

Ενώ η άμβλωση έχει νομιμοποιηθεί εδώ και πολλά χρόνια, υπάρχουν ακόμη συντηρητικές φωνές που απορρίπτουν αυτό το δικαίωμα. Πριν από ελάχιστα έτη, η Ιερά Σύνοδος καθιέρωσε την Ημέρα κατά των εκτρώσεων (!), ονομάζοντας την «Ημέρα του αγέννητου παιδιού». Όπως αναφέρεται σε σχετική εγκύκλιο, η απόφαση ελήφθη με στόχο την προστασία του παιδιού και για να αντιμετωπιστεί το δημογραφικό πρόβλημα. Ως ημέρα υπόμνησης της θέσης της Εκκλησίας κατά των εκτρώσεων επελέγη η πρώτη Κυριακή μετά τα Χριστούγεννα. Μάλιστα, αφίσες εμφανίστηκαν στο μετρό της Αθήνας σχετικά με την καμπάνια για τα «αγέννητα παιδιά».

Η θέση της Εκκλησίας κατά των αμβλώσεων είναι γνωστή. Πριν από δύο περίπου χρόνια, η Ιερά Σύνοδος πήρε ξεκάθαρη θέση, χαρακτηρίζοντάς τις «φόνο».

«Η Ιερά Σύνοδος λαβούσα υπ’ όψη της τα εσχάτως ανακύψαντα επί του θέματος των εκτρώσεων και βασιζομένη επί της αγίας Γραφής και της Ιεράς Παραδόσεως της Ορθοδόξου Εκκλησίας του Χριστού εκφράζει την θεολογικήν αυτής θέσιν περί του εμβρύου ως πλήρους και ακεραίου ανθρώπου από της στιγμής της συλλήψεώς του γι’ αυτό και θεωρεί την εκουσία έκτρωση ως φόνο και δεν την αποδέχεται. Επίσης, η Ιερά Σύνοδος, εκτιμώσα την απόφαση της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων αξιοτίμου κ. Νίκης Κεραμέως περί της καταργήσεως στα σχολεία Α/θμίου και Β/θμίου Εκπαιδεύσεως της αργίας της εορτής και της επαναφοράς του εορτασμού των αγίων Τριών Ιεραρχών των προστατών των Γραμμάτων και της Παιδείας (30ή Ιανουαρίου) ως ημέρα εκκλησιασμού και άλλων επικαίρων εκδηλώσεων, απεφάσισε την αποστολή προς αυτήν σχετικού συγχαρητηρίου γράμματος», ανέφερε τότε η απόφαση της Ιεράς Συνόδου.

Αλλά ας μην πάμε τόσο μακριά. Ήταν αρχές Σεπτέμβρη 2022 όταν ακούστηκαν στις τηλεοράσεις μας οι δηλώσεις του Μητροπολίτη Δωδώνης Χρυσοστόμου, επιβεβαιώνοντας τις μισογυνικές απόψεις της Εκκλησίας ακόμη και σήμερα. Μάλιστα, ο Μητροπολίτης δήλωσε περίτρανα ότι «δεν κάθεται μια γυναίκα να βιάζεται χωρίς να το θέλει», όπως και «εσείς αντιλαμβάνεστε ότι μια γυναίκα κάθεται και βιάζεται και μένει και έγκυος; Έχει συμμετοχή! Δε μένει έγκυος με αυτό το θέμα, πρέπει να έχει συμμετοχή στην πράξη. Πρέπει να ενεργήσουν και οι δύο για γίνει σύλληψις […] Σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογείται η άμβλωση».

Οι σεξιστικές απόψεις δεν έχουν θέση στην κοινωνία μας

Σε μια περίοδο που οι γυναίκες έχουν καταφέρει κι έχουν αποδείξει τόσα πολλά για το φύλο τους, που διεκδικούν ακόμη την ισότητα, που μάχονται για τα κεκτημένα δικαιώματά τους και που οι γυναικοκτονίες, οι βιασμοί και οι επιθέσεις κατά του γυναικείου φύλου καλά κρατούν, είναι ανεπίτρεπτο να ακούμε μισογυνικές θέσεις που θυμίζουν Μεσαίωνα. Δε ζούμε πια στον αιώνα του σκοταδισμού και σε καμία περίπτωση ένας ρασοφόρος δε μπορεί να μας μετακινεί τόσους αιώνες πίσω.

Σε μια κοινωνία που δείχνει ακόμα το άσχημό της πρόσωπο απέναντι στις γυναίκες, στους ΛΟΑΤΚΙ+ και σε καθετί που πρεσβεύει το «διαφορετικό», είναι τουλάχιστον απεχθές να ενοχοποιούμε τα θύματα βιασμού και να ακούμε αντιλήψεις που περιορίζουν τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα οποιουδήποτε ανθρώπου. Αυτό δεν αφορά μόνο το δικαίωμα στην άμβλωση, αλλά και κάθε δικαίωμα που έχει να κάνει με την επιλογή ενός ανθρώπου γύρω από το σώμα του.

Pexels Οι αμβλώσεις γίνονται παράνομες σε όλο και περισσότερες χώρες

Οι μνήμες προηγούμενων αιώνων είναι πιο αισθητές από ποτέ, συνειδητοποιώντας ότι σε πάνω από 20 χώρες σε όλο τον κόσμο απαγορεύονται εντελώς οι αμβλώσεις, ενώ σε αρκετές χώρες ισχύουν έντονοι περιορισμοί. Είναι, επίσης, εμφανές ότι σε πολλές χώρες, ανεξαρτήτως από το αν οι αμβλώσεις είναι νόμιμες, υπάρχει έντονος ο φόβος.

Το 2012, είχαμε ακούσει τη Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία να τάσσεται κατά της ασφαλιστικής κάλυψης των αμβλώσεων, ενώ στην Ιταλία η ανησυχία είναι ιδιαίτερα έντονη εξαιτίας της ισχυρής επίδρασης του Καθολικισμού, με πολλούς να αρνούνται τις εκτρώσεις για λόγους συνείδησης.

Να θυμίσουμε, ακόμη, κάτι πολύ σημαντικό. Στις 24 Ιουνίου το Ανώτατο Δικαστήριο της Αμερικής, ανατρέποντας την ιστορική απόφαση στην υπόθεση Roe v. Wade, επανέφερε στις 50 πολιτείες την εξουσία να ψηφίζουν τους δικούς τους νόμους σχετικά με τις αμβλώσεις, τους οποίους είχε αφαιρέσει το 1973. Μέσα σε μια εβδομάδα επτά πολιτείες είχαν απαγορεύσει τις αμβλώσεις (με ορισμένες εξαιρέσεις, όπως όταν η ζωή μιας γυναίκας βρίσκεται σε κίνδυνο). Αυτές οι αλλαγές ανατρέπουν μια παγκόσμια τάση προς περισσότερη ανεκτικότητα.

Έκτοτε, έχουμε διαβάσει και ακούσει χιλιάδες περιπτώσεις ατόμων με μήτρα που όχι απλά δεν κατάφεραν να κάνουν έκτρωση, αλλά βίωσαν την απόλυτη φρίκη.

Μερικά παραδείγματα; Η Nancy Davis, η οποία κατοικεί στη Λουιζιάνα, καλείται να επιλέξει αν θα κυοφορήσει μέχρι τέλους, έμβρυο το οποίο διαγνώστηκε με μια σπάνια πάθηση και δεν έχει κρανίο, ή θα ταξιδέψει σε κάποια μακρινή πολιτεία για να προχωρήσει σε άμβλωση. Μια έφηβη 16 ετών στις ΗΠΑ χαρακτηρίστηκε ως «μη αρκετά ώριμη» για να κάνει άμβλωση.

«Σε ποιον κόσμο μια 16χρονη είναι πολύ ανώριμη για να υποβληθεί σε άμβλωση, αλλά αρκετά ώριμη για να γεννήσει και να μεγαλώσει παιδί;», ζήτησε να μάθει μέσω Twitter η Δημοκρατική βουλεύτρια του Οχάιο, Τζόις Μπίτι κι εμείς δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε περισσότερο με αυτό το tweet.

Τα φρικιαστικά παραδείγματα συνεχίζονται τη στιγμή που στην Ουγγαρία αποφασίστηκε με διάταγμα ότι οι γυναίκες που θέλουν να προχωρήσουν σε έκτρωση θα πρέπει να ακούν «τον καρδιακό παλμό του εμβρύου», πριν να έχουν πρόσβαση στη διαδικασία.

Μπορεί να έχουμε κάνει πολλά βήματα, αλλά σ’ αυτές τις χώρες η άμβλωση είναι ακόμα παράνομη

Να θυμίσουμε ότι στην Ευρώπη οι αμβλώσεις είναι παράνομες στη Μάλτα, την Ανδόρα και το Βατικανό και εξαιρετικά περιορισμένες στην Πολωνία, ύστερα από σχετική θέσπιση νομοθετικής απαγόρευσης το 2021, προβλέποντας ότι η άμβλωση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο όταν η εγκυμοσύνη προκλήθηκε από παράνομη πράξη, όπως βιασμός ή αιμομιξία, ή όταν απειλεί την υγεία μιας γυναίκας, αν και στην πράξη αυτό το πλαίσιο φαίνεται πιο αυστηρό απ’ ό,τι στα λόγια. Τέλος, στη Ρουμανία οι γυναίκες δυσκολεύονται αρκετά πλέον να αξιοποιήσουν το νόμιμο δικαίωμά τους με τους γιατρούς να αρνούνται να παρέχουν την υπηρεσία.

Όλα αυτά τον 21ο αιώνα.

Η οργή εκατομμυρίων γυναικών σε όλο τον κόσμο γύρω από το δικαίωμα στην άμβλωση μεγαλώνει τη στιγμή που αναφαίρετα κάποτε δικαιώματά τους καταπατώνται. «Αν οι άνδρες μπορούσαν να μείνουν έγκυοι, η άμβλωση θα ήταν ιερό μυστήριο της Εκκλησίας», διατύπωσε η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Gloria Steinem, κάνοντας αυτό το σύνθημα να ακουστεί σε όλο τον κόσμο.

Ας βάλουμε ένα τέλος στις παράνομες αμβλώσεις, την ενοχοποίηση των γυναικών, την κακομεταχείριση από ορισμένους επαγγελματίες, τον κυρίαρχο λόγο που απαξιώνει τις γυναίκες. Ας δώσουμε στις γυναίκες την ευκαιρία να είναι περήφανες που κάνουν αυτόνομες επιλογές και το δικαίωμα στην άμβλωση πρέπει να αναγνωριστεί και να εφαρμοστεί σε όλες τις χώρες ως δικαίωμα που σέβεται τις γυναίκες και την αξιοπρέπειά τους.

Η άμβλωση είναι μια ελευθερία και ένα θεμελιώδες δικαίωμα που πρέπει να συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε και μας αφορά όλους!

Διάβασε πρώτος όλα τα θέματα του iPop.gr στο Google News

Το άρθρο Από τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων πίσω στον Μεσαίωνα. Ως πότε θα είναι παράνομο να αποφασίζουμε για το σώμα μας; εμφανίζεται στο iPop.