Το φάντασμα του ΚΒΣ στοιχειώνει το επιχειρηματικό περιβάλλον

Ο Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων, ο γνωστός ΚΒΣ, ήταν συνώνυμο της γραφειοκρατίας, μέχρι που το 2013 έγινε αυτό που μέχρι τότε φάνταζε αδιανόητο: καταργήθηκε.

Για να γίνει αυτό έπρεπε να το απαιτήσει η Τρόικα, καθώς η αλήθεια είναι ότι ο ΚΒΣ ήταν μια πατέντα ολότελα Ελληνική, η οποία δεν ίσχυε πουθενά στον κόσμο. Η αντίδραση των ξένων συναδέλφων λογιστών όταν άκουγαν για

Σωστά λοιπόν ο ΚΒΣ χαρακτηριζόταν ως η επιτομή της γραφειοκρατίας. Η νοοτροπία που κρυβόταν πίσω από τον ΚΒΣ ήταν μια αυστηρά δομημένη τυπολατρία, ούτως ώστε η παράβαση να γινόταν αμέσως αντιληπτή, χωρίς ο ελεγκτής να χρειάζεται να σκεφτεί αν πίσω από αυτήν υπήρχε ουσία. Αυτός ήταν ο λόγος που θεωρούσαμε τα βιβλία και τα στοιχεία. Αυτός ήταν ο λόγος που η απώλεια ενός βιβλίου ή ενός στοιχείου (τι πιο φυσιολογικό και ανθρώπινο) συνεπαγόταν τεράστια πρόστιμα. Όλο αυτό το σχήμα για όλον τον υπόλοιπο κόσμο θεωρούνταν ασφυκτικό και ανόητο. Για την Ελλάδα δεν θεωρούνταν απλά φυσιολογικό, αλλά ότι χωρίς αυτό, το όργιο φοροδιαφυγής θα ήταν ασταμάτητο. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην έκδοση ενός τιμολογίου ή ενός δελτίου αποστολής, η έγνοια του εκδότη δεν ήταν επ’ ουδενί να καταλάβει ο παραλήπτης τι τον χρεώνει ή τι του στέλνει. Η μόνη έγνοια ήταν αν η έκδοση ήταν σύμφωνη με τις επιταγές του ΚΒΣ.

Ο ΚΒΣ όμως δεν καταργήθηκε επειδή η Ελληνική φορολογική διοίκηση κατάλαβε ότι ως μέτρο ήταν αναποτελεσματικό. Καταργήθηκε κατ΄επιταγή της Τρόικας. Η ανησυχία της φορολογικής διοίκησης ήταν τεράστια όταν συνέβη αυτό και από τότε σκέφτεται συνεχώς πώς θα επιβάλλει ξανά τον ΚΒΣ από την πίσω πόρτα.

Η αρχή έγινε με τις περίφημες ΜΥΦ, τις συγκεντρωτικές καταστάσεις πελατών – προμηθευτών. Από ετήσιες έγιναν μηνιαίες. Από συναλλαγές ενός ύψους και πάνω, τις συμπεριέλαβε όλες. Τις εξαιρέσεις, τις ενσωμάτωσε, π.χ. τις δαπάνες εισαγωγών που παλιότερα εξαιρούνταν. Γρήγορα έγινε αντιληπτό ότι η μηνιαία αποστολή αρχείου ήταν δυσβάσταχτη υποχρέωση και καταργήθηκε. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι η διασταύρωση των στοιχείων, έγινε προαπαιτούμενο για την αποστολή της δήλωσης. Μέχρι τότε, επί ΚΒΣ, η αποστολή συγκεντρωτικών καταστάσεων, ακολουθούσε την υποβολή της δήλωσης. Μετά τον ΚΒΣ έγινε ουσιαστικά προαπαιτούμενο, τραβώντας πολύ πίσω την υποβολή των δηλώσεων, τορπιλίζοντας μέχρι και σήμερα τον προγραμματισμό των φορολογικών δηλώσεων, ο οποίος συμπεριλαμβάνει πλέον και τον Αύγουστο. 

Η τυπολατρία και το micromanagement ακολουθεί όλες τις φορολογικές διαδικασίες. Ενδεικτικά αναφέρω την δυνατότητα για αίτηση χωριστής δήλωσης σε παντρεμένα ζευγάρια. Γιατί μπήκε προθεσμία μέχρι τις 28/2 κάθε χρόνο και δεν αφήνουν την επιλογή ανοικτή μέχρι την υποβολή της δήλωσης; Κανείς δεν ξέρει. Γιατί στην προσωρινή άρση ακινησίας ΙΧ θα πρέπει να δηλωθεί ξανά η ήδη γνωστή πληροφορία του πότε μπαίνει το ΙΧ σε ακινησία και μάλιστα από εκείνη την στιγμή της δήλωσης και μετά να απαγορεύεται το ΙΧ να κινηθεί, ενώ είναι στην περίοδο της άρσης ακινησίας για την οποία έχουν πληρωθεί τα τέλη κυκλοφορίας; 

Τα παραδείγματα είναι πάρα πολλά, η απάντηση είναι σε όλα μία: γιατί η φορολογική διοίκηση έχει εθιστεί στην τυπολατρία χωρίς νόημα.

Όσο η κρατική διοίκηση δεν μπορεί να ξεφύγει από την τάση της για τυπολατρία και micromanagement, όχι μόνο δεν θα μπορέσει να δρέψει τους καρπούς της ψηφιοποίησης, αντίθετα θα μετατρέψει την ψηφιοποίηση από ευλογία, σε κατάρα. Αρχίζουν και το βιώνουν οι επαγγελματίες της λιανικής, που ενώ έχουν εκδώσει όλες τις αποδείξεις, έχουν αποδώσει τον ΦΠΑ και δηλώνουν όλα τα έσοδα και μάλιστα από ταμειακή μηχανή που είναι απαραβίαστη, αντιμετωπίζουν τεράστια πρόστιμα, τα ίδια ακριβώς με όσους αποδεδειγμένα δεν εκδίδουν αποδείξεις, μόνο και μόνο αν οι αποδείξεις δεν διαβιβαστούν στο e-send, για οποιονδήποτε λόγο. Ένας λόγος είναι η πτώση του Internet. Ένας άλλος μπορεί να είναι μια οποιαδήποτε βλάβη. Φυσιολογικότατες, ανθρώπινες καταστάσεις, μπορούν να καταστρέψουν κυριολεκτικά ζωές, λόγω της ακατανόητα τυπολατρικής διάταξης, στα όρια του απάνθρωπου. Ο επαγγελματίας, ειδικά ο συνεπής που κόβει τα πάντα, δεν μπορεί να είναι καθημερινά πάνω από την ταμειακή, να βλέπει αν τα στοιχεία διαβιβάστηκαν σωστά, ούτε μπορεί να ευθύνεται για βλάβη του δικτύου. 

Το ίδιο συμβαίνει και στα My Data. Αντί η φορολογική διοίκηση να δημιουργήσει ένα εργαλείο που θα διευκολύνει σημαντικά τους λογιστές και τις επιχειρήσεις στις εμπορικές συναλλαγές τους, βοηθώντας ταυτόχρονα ουσιαστικά και τον φορολογικό έλεγχο, κάνουν δύσκολη την ζωή των επιχειρήσεων, στρέφοντας για μια ακόμα φορά την ενέργεια του φορολογικού ελέγχου στα επουσιώδη. Τι νόημα έχει να διαβιβάσουμε τις τακτοποιητικές εγγραφές στα My Data; Δείτε τις από τις οικονομικές καταστάσεις και την δήλωση! Τι νόημα έχει να διαβιβάσουμε την μισθοδοσία στα My Data; Δείτε την από τις ΑΠΔ! Τι νόημα έχει να διαβιβάζουμε τις ενδοκοινοτικές συναλλαγές στα My Data; Δείτε τις από τους ανακεφαλαιωτικούς πίνακες! Τι νόημα έχει να διαβιβάζουμε τις εισαγωγές στα My Data; Δείτε τις από τις ηλεκτρονικές διασαφήσεις. Κ.ο.κ.

Με τα My Data φτάσαμε στο σημείο, όπως και με τον ΚΒΣ, εκδίδοντας ένα παραστατικό, να μην ανησυχεί ο εκδότης αν ο πελάτης του καταλαβαίνει το παραστατικό, αλλά αν είναι συμβατό με τα My Data.

O αυθεντικός ΚΒΣ, με όλη την στριφνότητα, την τυπολατρία και την γραφειοκρατία του, ήταν μια διαδικασία συμβατή με την Ελληνική νοοτροπία και όσο τον καταλάβαινες σε βάθος, τόσο μπορούσες να βρεις μια λογική και περιθώρια ελευθερίας. Στον ψηφιακό ΚΒΣ, δεν υπάρχει καμία λογική. Όσο πιο μέσα μπαίνεις, τόσο βυθίζεσαι σε μια κινούμενη άμμο χωρίς νόημα. 

Δεν υπάρχει ουδέτερη ψηφιοποίηση. Ή θα μπει στην υπηρεσία της τυπολατρίας ή θα μπει στην υπηρεσία του επιχειρείν. Για να γίνει το τελευταίο όμως θα πρέπει να αλλάξει νοοτροπία η κρατική διοίκηση. Και για να αλλάξει νοοτροπία η διοίκηση, θα πρέπει να την αναγκάσουμε εμείς, εξηγώντας της με κάθε δυνατό τρόπο, ότι ψηφιοποίηση της τυπολατρίας ρουφά τεράστια ποσοστά ζωτικότητας του επιχειρείν και είναι βασικός αναστολέας ανάπτυξης. 

 * O Αγαμέμνων Σταυρόπουλος, συντάκτης του Opinion για τη Business Voice #36, είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ τάξης και μέτοχος/υπεύθυνος λογιστής της εταιρείας New Accounts AE