«Καμπανάκι» της Κομισιόν για τη συνέχεια του Ταμείου Ανάκαμψης

Ο Επίτροπος Οικονομίας της Κομισιόν, Πάολο Τζεντιλόνι, υπογράμμισε την ανάγκη να συνεχιστεί η δουλειά που γίνεται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης (Next Generation EU), επισημαίνοντας πως μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος το 2026, θα πρέπει να υπάρξει ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο κοινού δανεισμού. Αναφερόμενος στην Ελλάδα, δήλωσε πως αφού πέρασε το σοκ της οικονομικής κρίσης, έχει μπροστά της να εφαρμόσει το δύσκολο, δεύτερο μισό

του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, κατά το οποίο πραγματοποιούνται οι περισσότερες επενδύσεις.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες, ό Π. Τζεντιλόνι στάθηκε στο σημαντικό ρόλο που έχει διαδραματίσει το Ταμείο σχετικά με τις οικονομίες των χωρών της ΕΕ, ενώ επισήμανε ότι μέχρι την ολοκλήρωση του απομένουν δύσκολα βήματα καθώς απομένει μεγάλος όγκος επενδύσεων που πρέπει να γίνουν με προσοχή μέχρι το 2026.

«Είμαστε περίπου στα μισά του δρόμου. H μεγάλη πρόκληση είναι η προσπάθεια που πρέπει να γίνει για να εφαρμοστούν τα προγράμματα στα επόμενα δυόμισι χρόνια που απομένουν, μέχρι τον Ιούνιο του 2026. Έχουμε ήδη δαπανήσει περίπου τα 224 δισ. ευρώ και ο μεγάλος όγκος των επενδύσεων πρέπει να γίνει την τελευταία τριετία.

Να σημειώσουμε ότι τα τρία πρώτα χρόνια, οι προσπάθειες σε αρκετά κράτη-μέλη έπρεπε να επικεντρωθούν στις μεταρρυθμίσεις. Επίσης το 2023 έπρεπε να γίνει ανασχεδιασμός για να προστεθούν τα κεφάλαια για το REPowerEU, για τη μείωση των ορυκτών καυσίμων. Όμως ο μεγάλος όγκος των επενδύσεων έρχεται τα τελευταία τρία χρόνια. Και αυτός είναι λόγος και ανησυχίας και αισιοδοξίας. Είναι πολύ σημαντική η προσπάθεια που πρέπει να γίνει τα υπόλοιπα 2,5 χρόνια. Η επιτυχία του NextGenerationEU είναι σημαντική για να μπορούμε να συζητήσουμε ποιο θα είναι το επόμενο βήμα.

Το NGEU σχεδιάστηκε ουσιαστικά για δύο λόγους: Για αλληλεγγύη (εν μέσω πανδημίας αποφασίστηκε αυτός ο κοινός δανεισμός) αλλά και για να αποφευχθεί ο κίνδυνος απόκλισης στην ανάπτυξη μεταξύ των κρατών – μελών. Και ειλικρινά, από αυτή την άποψη, μπορούμε ήδη να πούμε ότι τα σχέδια ανάκαμψης έχουν καταφέρει να περιορίσουν την απόκλιση στην ανάπτυξη μεταξύ των κρατών μελών. Οι χώρες που λαμβάνουν μεγαλύτερο ποσό χρηματοδότησης μέσω του RRF ως ποσοστό του ΑΕΠ τους, είναι οι χώρες με χαμηλότερο επίπεδο ανάπτυξης. Κατά τη γνώμη μου, αυτό δεν είναι τυχαίο. Η διάθεση αυτών των κεφαλαίων έστειλε και ένα θετικό μήνυμα στις χρηματοπιστωτικές αγορές».

Δύσκολη η παράταση ύπαρξης του Ταμείου

Ερωτηθείς για το αν το πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης θα συνεχιστεί, όπως έχουν ζητήσει ορισμένες από τις χώρες της ΕΕ, ο Π. Τζεντιλόνι δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο, αν και φάνηκε απαισιόδοξος ως προς αυτό.

«Υπάρχει μια προθεσμία. Νομικά, μέρος της απόφασης που ελήφθη τότε δεν μπορεί να επεκταθεί και ειδικά σε ό,τι αφορά την απόφαση να αντλήσουμε κοινό χρήμα από τις χρηματοπιστωτικές αγορές, αυτή έχει σαφή προθεσμία.

Για να αλλάξει αυτή η προθεσμία πρέπει να ζητηθεί η έγκριση 27 ή 29 εθνικών κοινοβουλίων. Προσωπικά δεν θα επένδυα πολιτικό κεφάλαιο σε αυτό, αλλά συμμερίζομαι πλήρως την άποψη ότι μετά το NGEU πρέπει να συζητήσουμε το συντομότερο δυνατόν – πριν την 1η Ιανουαρίου του 2027 – τί θα ακολουθήσει».

Σχετικά με το ενδεχόμενο ύπαρξης ενός νέου χρηματοδοτικού εργαλείου κοινού δανεισμού, ο Επίτροπος θέλησε να κρατήσει χαμηλά τους τόνους, αλλά τάχθηκε υπέρ αυτού του ενδεχομένου και επισήμανε ότι η συζήτηση για αυτό θα πρέπει να ξεκινήσει από το 2025.

«Αυτό θα συζητηθεί στον επόμενο νομοθετικό κύκλο. Είναι ξεκάθαρο ότι έχουμε κάποιους κοινούς ευρωπαϊκούς στόχους και αυτό θα άξιζε τουλάχιστον εν μέρει κοινή χρηματοδότηση. Για παράδειγμα η άμυνα, οι τεχνολογίες αιχμής, η καθαρή πράσινη τεχνολογία. Γνωρίζετε ότι η Πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρότεινε κάτι παρόμοιο πριν από ένα χρόνο, πρότεινε ένα ευρωπαϊκό κυρίαρχο ταμείο, το οποίο σήμερα είναι περιορισμένο και είναι το πρόγραμμα STEP, αλλά θα μπορούσε να είναι ένα πρώτο βήμα.

Πρόκειται για μια στρατηγική συζήτηση και είναι σωστό να αντιμετωπιστεί από το νέο πολιτικό κύκλο της Επιτροπής, του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Στρατηγικά, οικονομικά, πολιτικά, η μέθοδος που χρησιμοποιήσαμε με το NGEU δεν μπορεί να είναι μια παρένθεση. Γιατί αλλιώς είτε θα αλλάξουμε εντελώς τους μηχανισμούς μας για τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις ή θα μείνουμε χωρίς εργαλεία για κοινά προγράμματα. Επομένως, το ζήτημα τί θα υπάρχει μετά το NGEU είναι κρίσιμο και η συζήτηση νομίζω ότι θα πρέπει να ξεκινήσει ήδη του χρόνου. Ο παγκόσμιος αγώνας για την καθαρή τεχνολογία συνεχίζεται και αυτό δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει κάθε κράτος μέλος μόνο του».

Αισιόδοξος για την Ελλάδα

Αναφερόμενος στην Ελλάδα, εξέφρασε την αισιοδοξία του για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας που κατάφερε να ξεπεράσει την οικονομική κρίση, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι η χώρα έχει δύσβατο δρόμο να διανύσει ώστε να εφαρμόσει το δεύτερο μισό του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, όπου «κρίνεται» ο τομέας των επενδύσεων.

«Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες με υψηλό επίπεδο ανάπτυξης σύμφωνα με την πρόβλεψή μας για το 2024, κάτι το οποίο δεν είναι τυχαίο, νομίζω, αν κοιτάξει κανείς όλη τη διαδρομή και τη δύσκολη κατάσταση πριν από δέκα χρόνια. Μετά την πανδημία ήρθε μια αρκετά ισχυρή ανάπτυξη που συνεχίζεται ως τον ορίζοντα των οικονομικών μας προβλέψεων, το 2025.

Τώρα η Ελλάδα, όπως και όλα τα κράτη-μέλη, έχει μπροστά της να εφαρμόσει το δύσκολο, δεύτερο μισό του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, κατά το οποίο πραγματοποιούνται οι περισσότερες επενδύσεις. Το επίπεδο εφαρμογής του ελληνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας μέχρι στιγμής είναι καλό. Εκταμιεύθηκε η τρίτη πληρωμή στα τέλη Δεκεμβρίου. Επίσης, τη χρονιά που πέρασε, κυρίως μετά τις πυρκαγιές, δουλέψαμε πολύ για τον αναπροσανατολισμό μέρους των κονδυλίων για να αντιμετωπιστεί η κλιματική κρίση. Νομίζω, ότι μετά από αυτό τον αναπροσανατολισμό των κονδυλίων, μπορούμε να αναμένουμε μια γρήγορη και ομαλή εξέλιξη στην εφαρμογή του ελληνικού σχεδίου ανάκαμψης».