Σοφία Ζαχαράκη: Προωθούμε την αντιμετώπιση του Δημογραφικού με πραγματισμό

Η Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη, μιλώντας για μια πρόκληση η οποία έχει ξεκινήσει από τη δεκαετία του ‘80, από το βήμα της 3ης Συνόδου Κορυφής του Economist για το Δημογραφικό, υπό τον τίτλο «Αντιμετωπίζοντας το δημογραφικό ως έκτακτη ανάγκη – Ο ρόλος της επιστήμης, των κυβερνήσεων, των πολιτών.

Η ίδια, ανέφερε: «Η Ελλάδα έχει μια ταχεία αύξηση στους θανάτους και δραματική μείωση στις γεννήσεις».

Ενώ

πρόσθεσε: «Σε αυτό το πλαίσιο, εδώ και ένα εξάμηνο έχει ξεκινήσει η δημόσια διαβούλευση για τη συλλογή προτάσεων αντιμετώπισης του δημογραφικού, με πραγματισμό. Μιλάμε, σε πρώτη φάση, για σταθεροποίηση στο κομμάτι των γεννήσεων».

Μίλησε για action plan το οποίο θα παραδοθεί στον πρωθυπουργό στις αρχές Μαΐου. Παράλληλα, αναφέρθηκε στην εξισορρόπηση επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, στην ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στην εργασία, αλλά και στην ένταξη μεταναστών με νομιμότητα.

Ταυτόχρονα, υπενθύμισε την αύξηση του προϋπολογισμού για τα voucher, τα οποία αφορούν τους βρεφονηπιακούς σταθμούς και τα κέντρα δημιουργικής απασχόλησης, ενώ αναφέρθηκε και στο εγχείρημα της επιστροφής των νέων που έχουν φύγει στο εξωτερικό.

Την ολοένα και μεγαλύτερη ένταξη συγκεκριμένων δημογραφικών ομάδων στην αγορά εργασίας έθεσε ως βασικό στόχο  η Δόμνα Μιχαηλίδου, Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στην ανάγκη υποστήριξης των γυναικών ώστε να νιώθουν πιο ασφαλείς στην αγορά εργασίας και να ισορροπούν μεταξύ οικογενειακής και εργασιακής ζωής. «Πρέπει να δούμε πώς θα εντάξουμε περισσότερες γυναίκες στην αγορά εργασίας. Με ποια κίνητρα και ποια μέτρα», σημείωσε, προσθέτοντας ότι σε κάθε περίπτωση δεν έχει σημασία μόνο η συμμετοχή στην αγορά εργασίας αλλά και το ευρύτερο πλαίσιο κοινωνικής κουλτούρας. Στο πλαίσιο αυτό, έφερε το παράδειγμα της Ιαπωνίας: το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στην εργασία είναι υψηλό, αλλά το ποσοστό συμμετοχής των ανδρών στις λεγόμενες δουλειές του σπιτιού είναι πολύ μικρό. Ακόμη ένα γκρουπ το οποίο χρήζει μεγαλύτερης συμμετοχής στην εργασία είναι οι πολίτες μεγαλύτερης ηλικίας και οι συνταξιούχοι, τα άτομα με αναπηρία αλλά και οι νεότεροι – δεδομένου ότι στην Ελλάδα έχουμε από τα υψηλότερα ηλικιακά όρια εισαγωγής στην αγορά εργασίας – παρατήρησε η κ. Μιχαηλίδου, η οποία αναφέρθηκε επίσης στην παράμετρο όσων εισέρχονται και όσων εξέρχονται από τη χώρα – βλ. brain drain, brain gain ή πολίτες τρίτων χωρών.

Τους πέντε πυλώνες του εθνικού σχεδίου για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας, το οποίο θα παρουσιαστεί την άνοιξη του 2024, περιέγραψε η Μαρία Κεφάλα, Υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Όπως είπε, θα εστιάζει α) στη στήριξη της οικογένειας, β) στην ενίσχυση του εργατικού δυναμικού, γ) στη διαχείριση της γήρανσης, δ) στη διασφάλιση της ποιότητας ζωής και ε) στην προώθηση της ανάπτυξης. Ο ελληνικός λαός, σημείωσε, είναι από τους πιο γερασμένους σε όλη την Ευρώπη, με την πτώση των γεννήσεων να ξεκινά από το ’80. Σε αυτό το σημείο, υπενθύμισε τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για τη στήριξη των γεννήσεων, μέσω της παροχής έμμεσων και άμεσων κινήτρων, όπως το εφάπαξ επίδομα των 2.000 ευρώ, οι φορολογικές ελαφρύνσεις, ο χαμηλός συντελεστής ΦΠΑ σε βρεφικά είδη, το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους του βρεφικού γάλακτος και η αναδιαμόρφωση των γονεϊκών αδειών. Ειδική αναφορά έκανε, τέλος, στην παρέμβαση για την οικονομική στέγαση με το πρόγραμμα «Σπίτι Μου».

Την ανάγκη να απενεργοποιήσουμε όσο το δυνατόν πιο άμεσα τη βόμβα του δημογραφικού προβλήματος υπογράμμισε η Κωνσταντίνα Γιαννακοπούλου, Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ. Χρειαζόμαστε, όπως είπε, ένα ολιστικό πρόγραμμα με διακομματική συναίνεση. Εστίασε στην ανάσχεση του brain drain, τονίζοντας ότι χρειάζεται να γίνουν πολλά περισσότερα. Επικεντρώθηκε επίσης στην παροχή επιπλέον διευκολύνσεων στα νέα ζευγάρια προκειμένου να τεκνοποιήσουν, στην αύξηση του κτιριακού αποθέματος της χώρας, και στην ένταξη των νόμιμων μεταναστών στην ελληνική κοινωνία. Στο τελευταίο σημείο επικαλέστηκε ως θετική εμπειρία την ένταξη των Αλβανών μεταναστών, κρατώντας πάντως αποστάσεις από μια πολιτική των ανοιχτών συνόρων.

Τα στοιχεία έρευνας για την υπογεννητικότητα παρουσίασε η Φαίη Μακαντάση, Διευθύντρια Ερευνών στο διαΝΕΟσις, τονίζοντας ότι η «Νούμερο 1» απειλή για την ελληνική κοινωνία αφορά το δημογραφικό. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι όλοι οι συμμετέχοντες θα ήθελαν να κάνουν περισσότερα παιδιά από αυτά που έχουν. Στο ερώτημα γιατί δεν κάνουν περισσότερα παιδιά, απέδωσαν τα αίτια στην οικονομική δυσκολία και ανασφάλεια. Η κ. Μακαντάση αναφέρθηκε επίσης στην άνιση κατανομή του πληθυσμού, καθώς το 50% ζει μόλις στο 4% της επιφάνειας της χώρας. Ειδική αναφορά έκανε και στον πραγματικά ενεργό οικονομικό πληθυσμό, ο οποίος αναμένεται να συρρικνωθεί περαιτέρω, λόγω της διαρκούς μείωσης των γεννήσεων, της μη ενσωμάτωσης των μεταναστών αλλά και των χαμηλών ποσοστών γυναικών στην αγορά εργασίας.

Τις μεγάλες αλλαγές στη φύση του ίδιου του δημογραφικού προβλήματος περιέγραψε η Αλεξάνδρα Τραγάκη, Καθηγήτρια στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. Τα μέτρα πολιτικής, επεσήμανε, συνήθως στοχεύουν στο να θεραπεύουν τα συμπτώματα αλλά όχι τις αιτίες. «Δίνουμε επιδόματα, αλλά έχουμε τους νέους με χαμηλούς μισθούς. Δίνουμε κίνητρα στους Έλληνες του εξωτερικού να επιστρέψουν, αλλά δεν κάνουμε τίποτα γι’ αυτούς που τώρα ετοιμάζονται να φύγουν», ανέφερε χαρακτηριστικά. Τα τελευταία 30 χρόνια, πρόσθεσε, είναι σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα, αλλά στην ουσία έχει αλλάξει το ίδιο το δημογραφικό πρόβλημα. «Είναι αναπόφευκτη πλέον η τάση μείωσης του πληθυσμού […] Το δημογραφικό δεν συνοψίζεται στις μειωμένες γεννήσεις, είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο και έτσι πρέπει να αντιμετωπιστεί», συμπλήρωσε. Αναφέρθηκε δε στη μεγάλη πρόκληση του 21ου αιώνα, που δεν είναι άλλη από τη διαχείριση της μακροχρόνιας φροντίδας των ηλικιωμένων, η οποία συνιστά αποτέλεσμα της μεγάλης αύξησης του προσδόκιμου ζωής.