ΥΠΠΟ: Οργανωμένες επισκέψεις στους Επισκέψιμους Ενάλιους Αρχαιολογικούς Χώρους

Στην οριστική απόδοση στο καταδυτικό κοινό, κατάλληλα οργανωμένων Επισκέψιμων Ενάλιων Αρχαιολογικών Χώρων (ΕΕΑΧ), προχωρά το υπουργείο Πολιτισμού, μετά την ολοκλήρωση της πιλοτικής φάσης επίσκεψης, η οποία ξεκίνησε, το 2020, από το Ναυάγιο της Περιστέρας στην Αλόννησο.

Η Μελέτη Οργάνωσης Επίσκεψης (ΜΟΕ) εκπονείται και εφαρμόζεται για πρώτη φορά αφορά στα τέσσερα επισκέψιμα υποθαλάσσια ναυάγια στην Αλόννησο και στον Δυτικό Παγασητικό. Το έργο υλοποιείται με χρηματοδότηση του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Θεσσαλίας με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης το τέλος του 2025 και φορέα υλοποίησης

την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων.

Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, δήλωσε: «Όταν το 2019 αναλάβαμε τη διαχείριση και την πολιτική ευθύνη του υπουργείου Πολιτισμού, ένας από τους άξονες του σχεδίου μας ήταν η ανάδειξη της ενάλιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Από τότε μέχρι σήμερα ανταποκριθήκαμε στη μεγάλη αυτή πρόκληση με την απόδοση στο κοινό συνολικά τεσσάρων υποθαλάσσιων αρχαιολογικών χώρων στον νομό Μαγνησίας, συνθέτοντας ένα υποθαλάσσιο αρχαιολογικό πάρκο, με το οποίο η πατρίδα μας εντάχθηκε δυναμικά στον παγκόσμιο χάρτη του καταδυτικού τουρισμού.

Η διαχείριση, ανάδειξη και απόδοση ενός ενάλιου αρχαιολογικού χώρου οφείλει να υπηρετεί ταυτόχρονα το δικαίωμα πρόσβασης στην πολιτιστική κληρονομιά και τις ανάγκες προστασίας της. Διαφοροποιείται, ωστόσο, ουσιωδώς από την αντίστοιχη ενός επίγειου. Κάθε ενάλιος χώρος αποτελεί μοναδική περίπτωση, με ειδικές συνθήκες, που χρήζει ειδικής αντιμετώπισης στο πλαίσιο του ίδιου ευρύτερου θεσμικού πλαισίου. Η επίσκεψη στο χώρο δεν μπορεί παρά να είναι ελεγχόμενη και υπό αυστηρές προϋποθέσεις διαρκούς επιτήρησης και ασφάλειας.

Αυτές τις προϋποθέσεις εξασφαλίζει η Μελέτη Οργάνωσης Επίσκεψης, μία πρότυπη εργασία για την επίσκεψη των ενάλιων αρχαιολογικών χώρων, που έχει ως στόχο να αποδοθούν στο κοινό, κατάλληλα οργανωμένοι επισκέψιμοι ενάλιοι αρχαιολογικοί χώροι με συγκεκριμένες διαδικασίες κατάδυσης και προστασίας του υποθαλάσσιου αρχαιολογικού μας πλούτου».

Η Μελέτη Οργάνωσης Επίσκεψης διαρθρώνεται σε επτά ενότητες: 

Τον σκοπό και τις ωφέλειες.Το πλαίσιο της επίσκεψης (νομοθεσία, τεχνικές παράμετροι κατάδυσης, διαδικασίας επίσκεψης).Τις απαραίτητες υποδομές (φύλαξη – ασφάλεια των ΕΕΑΧ, εξυπηρέτηση επισκεπτών).Τις συγκεκριμένες περιοχές παρέμβασης (κηρύξεις, ΕΕΑΧ, περιοχές επίσκεψης, εγκαταστάσεις).Το αρχαιολογικό απόθεμα των ΕΕΑΧ (Ναυάγιο κλασικών χρόνων Περιστέρας, Ναυάγιο ύστερης αρχαιότητας Τηλέγραφου, Ναυάγιο μέσης βυζαντινής περιόδου Κικύνθου, θέση Γλάρου με αρχαίες άγκυρες). Την εμπειρία της επίσκεψης (πορείες επισκεπτών, σημεία ενδιαφέροντος, επιτρεπόμενες δραστηριότητες).Την προστασία- παρακολούθηση των ΕΕΑΧ (συστηματική παρακολούθηση χώρων, συντήρηση, εποπτεία, καθαρισμοί). Η ΜΟΕ περιγράφει τον τρόπο επίσκεψης των δυτών – επισκεπτών

Οι επισκέπτες μεταφέρονται στους ΕΕΑΧ με σκάφη πιστοποιημένων καταδυτικών κέντρων που έχουν και την ευθύνη τήρησης του Κανονισμού Λειτουργίας, που εκδόθηκε το 2020 από το ΥΠΠΟ. Τα σκάφη αποπλέουν προς τους ΕΕΑΧ από τα συγκεκριμένα σημεία απόπλου που έχουν καθοριστεί, αφού γίνει ο απαραίτητος έλεγχος από το προσωπικό της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων (ΕΑΑ).

Εν συνεχεία, οι επισκέπτες καταδύονται στους ΕΕΑΧ σε ομάδες των οκτώ δυτών (μέγιστος αριθμός ανά κατάδυση) με οδηγούς επαγγελματίες δύτες. Από τη γραμμή κατάδυσης φθάνουν σε συγκεκριμένο βάθος, απ’ όπου ξεκινούν οι καθορισμένες υποβρύχιες πορείες/διάδρομοι περιήγησης. Οι πορείες έχουν σχεδιαστεί με τρόπο ώστε να διασφαλίζουν την προστασία των αρχαιοτήτων.

Οι δύτες δεν επιτρέπεται να πλησιάζουν σε απόσταση μικρότερη του ενάμιση μέτρου τον πυθμένα, και σε απόσταση μικρότερη του ενός μέτρου τα ευρήματα. Απαγορεύεται να ακουμπούν τα ευρήματα, τις υποβρύχιες πινακίδες, τις κάμερες παρακολούθησης και όλες τις εγκαταστάσεις λειτουργίας του χώρου. Τα παραπάνω εξασφαλίζει επαγγελματίας οδηγός κατάδυσης του εκάστοτε καταδυτικού κέντρου, ο οποίος έχει πιστοποιηθεί και ως συνοδός ΕΕΑΧ από την ΕΕΑ. Οι διαδρομές έχουν δοκιμαστεί κατά την πιλοτική λειτουργία των ΕΕΑΧ.