ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ… ΗΤΑΝ ΤΑ ΕΣΟΔΑ

… Όταν λειτουργούσε ο εισπρακτικός μηχανισμός . Μπορεί τα έσοδα από τη φορολόγηση σήμερα να έχουν πιάσει πάτο, όμως τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι: υπήρξαν χρονιές κατά τις οποίες η συλλογή φόρων κάλπαζε με ευρωπαϊκούς ρυθμούς.

Του Γιώργου Κιτσή

Η καλύτερη χρονιά της Ελλάδας στον τομέα των εσόδων γενικής κυβέρνησης καταγράφηκε το 2000, όταν είχαμε το ποσοστό ρεκόρ του 43% επί του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος. Για να φτάσουμε όμως σε αυτό, η προσπάθεια ξεκίνησε από το χαμηλό 37% επί του ΑΕΠ

το 1996, ενώ τα επόμενα δύο χρόνια τα έσοδα μεγάλωναν κατά 2% του ΑΕΠ ανά έτος. Και έτσι το 1998 βρέθηκαν στο 41%, ενώ και το 1999 παρέμειναν στο ίδιο επίπεδο.

Κατά την περίοδο της ευρωπαϊκής σύγκλισης δεν ήταν μόνο οι καλύτερες επιδόσεις του φοροεισπρακτικού μηχανισμού που έκαναν τη διαφορά: όπως φαίνεται από τα στοιχεία της βάσης δεδομένων Ameco, της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και άλλων επίσημων πηγών, από το 1996 έως και το 1999 τα έξοδα της γενικής κυβέρνησης δεν ξεπέρασαν το 44%-45%, ενώ το 2000 έφτασαν το 47%.

Σύμφωνα με ειδικούς, η «δημοσιονομική πειθαρχία» εισήχθη στην Ελλάδα ως αρχή μόνο την περίοδο που η χώρα πέτυχε πρωτογενές πλεόνασμα. Ωστόσο, μία από τις κρισιμότερες μάχες που χάθηκαν την περίοδο «οικονομικής αρετής» ήταν αυτή της μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού το 2001 – την οποία κάποιοι οικονομολόγοι θεωρούν ως «πλέον καθοριστική» στη διαμόρφωση της δημοσιονομικής πορείας έως την κατάρρευση του 2009. Έτσι, παρά το γεγονός ότι στις αρχές της δεκαετίας του 2000 είχε επιτευχθεί η πολυπόθητη πειθαρχία, με τα έσοδα από τους φόρους να βρίσκονται στο ύψιστο ποσοστό, δεν έγιναν ποτέ πραγματικότητα οι βαθύτερες αλλαγές που χρειάζονταν για να καταστεί βιώσιμο το σύστημα.

Κι ύστερα ήρθε η χαλάρωση: από το 2001 μέχρι το 2004 τα έσοδα συρρικνώθηκαν στο 38% του ΑΕΠ, ενώ τα έξοδα έφτασαν το 46%. Η πτώση των φορολογικών εσόδων θα έπρεπε να λειτουργήσεις για τους οικονομολόγους ως «πολύ κακός οιωνός», παραδέχονται σήμερα ειδικοί με αρκετές δόσεις… τύψεων. Η πλέον εξόφθαλμη απόδειξη ότι τα πράγματα κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης τριετίας δεν πήγαιναν καθόλου καλά ήταν το γεγονός ότι τα φορολογικά έσοδα έπεφταν δραματικά την ώρα που τα εισοδήματα αυξάνονταν. «Αυτό και μόνο έπρεπε να λειτουργήσει ως συναγερμός», επισημαίνουν καθώς η πτώση των φορολογικών εσόδων σε καιρούς ανάπτυξης αποτελεί για τους δανειστές ό,τι και το σκόρδο για τους βρικόλακες.

Κι ύστερα ήρθε και ο εκτροχιασμός: ενώ τα έσοδα ανέβηκαν στο 41% του ΑΕΠ το 2007 και ξανάπεσαν στο 38% το 2009, τα έξοδα εκτοξεύθηκαν στο 54% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με στοιχεία και εκτιμήσεις, όπως παρουσιάστηκαν σε συνέδριο τον Ιανουάριο από τον γενικό διευθυντή του ΙΟΒΕ και σημερινό υπουργό Ανάπτυξης κ. Γ. Στουρνάρα, το 2012 τα έσοδα της γενικής κυβέρνησης αναμενόταν να φτάσουν το 42% του ΑΕΠ – χωρίς προφανώς να λαμβάνεται υπ’ όψη η υστέρηση που παρουσιάζεται κατά τις προεκλογικές περιόδους). Στο ίδιο  ποσοστό εκτιμήθηκε ότι θα σταθεροποιηθούν έως και το 2014, ενώ το 2015 θα μ