Οι χαμένοι άνθρωποι

Σε ένα βιβλίο συνταρακτικό του Δανιήλ Μέντελσον με τίτλο Οι χαμένοι,(εκδ. Πόλις), ο συγγραφεας διηγείται τη συνταρακτική ιστορία των Εβραίων στην πόλη Μπόλεχοφ της Ουκρανίας που ξεπαστρεύτηκαν όλοι δια χειρών Ναζί και Ουκρανών.

«Οι Γερμανοί και οι Ουκρανοί κυνηγούσαν ιδιαίτερα τα παιδιά. Επιαναν τα παιδιά απο τα πόδια και τους κοπανούσαν το κεφάλι στην άκρη του πεζοδρομίου, ενώ ταυτόχρονα γελούσαν και προσπαθούσαν να τα σκοτώσουν με τη μία. Αλλοι πετούσαν παιδιά απο τον πρώτο όροφο, κι έτσι τα παιδιά έπεφταν στο τούβλινο πεζοδρόμιο μεχρι που γίνονταν ένας πολτός. Οι άνδρες της Γκεστάπο

κοκορεύονταν πως είχαν σκοτοώσει 600 παιδιά και ο Ουκρανός Ματαβιέτσκι υπολόγιζε ολο περηφάνια πως είχε σκοτώσει 96 Εβραίους, κυρίως παιδιά…»

Ωστόσο η πόλη Μπολεχόφ της Γαλικίας δεν ηταν η μόνη περιοχή όπου το εβραϊκό στοιχείο γνώρισε απίθανες ανθρωποθυσίες. Η εφημερίδα «Ρήξη» (αρ. Φύλλου 95) δημοσίευσε ένα άρθρο του Κωνσταντίνου Μαυρίδη όπου γίνεται ευθέως λόγος για την πόλη Βίλνιους όπου εκτελέστηκαν εκατοντάδες χιλιάδες Εβραίοι. Οντως το Βίλνιους, μια πόλη στις όχθες του ποταμού Νέρις, αποκαλούνταν «Ιερουσαλήμ της Λιθουανίας».

Η αρχή του τέλους πέντε αιώνων εβραϊκής παροικίας ξεκίνησε τον Γενάρη του 1941. Ηταν η μέρα που εισήλθε στην πόλη Αϊνσαιζκομάντο 9 των Ες Ες.

Διοικητής ηταν ο ταξίαρχος των Ες Ες ονόματι Φραντς Στάλεκερ, ένας απο τους φανατικούς της τελικής λύσης. Η αποστολή του ηταν να ειρηνεύσει την περιοχή των μετόπισθεν και να την εκκαθαρίσει απο διάφορα ανεπιθύμητα στοιχεία, όπως μέλη του ΚΚΣΕ και της Κομσομόλ, παρτιζάνους, ελεύθερους σκοπευτές – και κυρίως Εβραίους. Η πρώτη του κίνηση ηταν η κατάργηση της Λιθουανικής αστυνομίας, η δεύτερη να καταρτιστούν κατάλογοι με τα ονόματα όλων των Εβραίων της πόλης, μη εξαιρουμένων των νηπίων.
Τι απόμενε; Η εκλογή του κατάλληλου μέρους για τη μαζική εκτέλεση όσων ηταν προγραμμένοι. Το μέρος βρέθηκε καθώς οι Σοβιετικοί είχαν προγραμματίσει την κατασκευή μιας μεγάλης αποθήκης καυσίμων μέσα στο πευκοδάσος του Πόναρι, πέντε χιλιόμετρα απο το Βίλνιους. Δύο τεράστιοι τάφροι διαμέτρου είκοσι μέτρων ανέμεναν τα πρώτα θύματα που ήταν 54 Εβραίοι. Καθημερινά απο το Βίλνιους περπατούσαν φάλαγγες περίπου 400 ατόμων που μετακινούνταν προς το πευκοδάσος. Ηταν άνδρες μεταξύ 20 και 50 ετών και έφεραν μαζί τους τα προσωπικά τους είδη καθότι οι Ες Ες προέβαλαν το πρόσχημα ολιγοήμερης εργασίας.

Η αφήγηση ανήκει στον Πάουλ Ρίνγκελ, οδηγό της 12ης Μςραρχίας Πεζικού. «Οι Λιθουανοί οδηγούσαν τους Εβραίους μέσα σε φρεσκοσκαμμένο όρυγμα, τους διέτασσαν να γδυθούν απο τη μέση και πάνω και να πετάξουν ντα υποδήματά και τα πανωφόρια τους εξω απο το όρυγμα. Κατόπιν έδεναν τα υποκάμισά τους γύρω απο το κεφάλι για να μη βλέπουν. Ολα αυτά συνέβαιναν υπο βροχήν ύβρεων και χτυπημάτων με λοστάρια και υποκοπάνους. Ενα πολυβόλο τους θέριζε και έπεφταν μέσα στην τάφρο. Ο φρουρός έδινε τη χαριστική βολή. Περιττό να πούμε οτι οι Λιθουανοί ξαλάφρωναν τους νεκρούς απο τα προσωπικά τους αντικείμενα.

Ο Κάρλ Γιέγκερ, ο οποίος είχε το σύνθημα «Το Βερολίνο θέλει αριθμούς», κρατούσε λεπτομερή στοιχεία περιλαμβάνοντας πλεόν και γυναικόπαιδα. Στις 2/9/41, επι συνόλου 3.700 ( 1120 άνδρες, 2112 γυναίκες, 468 παιδιά). Στι;12/9 /1941 σύνολο 3334 (ανδρες 993, γυναίκες 1670, 771 παιδιά). Στις 17/9 /1941 σύνολο 1271 (ανδρες 337, γυναίκες 687 /παιδιά 247 και 4 Λιθουανοί κομμουνιστές). Μετά απο κάποιους μήνες ο Γέγκερ ανέφερε πως είχε εκτελέσει 137.346 ανθρώπους και πως στο γκέτο του Βίλνιους είχαν απομείνει 15 χιλιάδες Εβραίοι που υπηρετούσαν στη γερμανική διοίκηση.

Τελικά, το 1942 ο όλεθρος είχε ολοκληρωθεί καθώς μνημονεύεται ο αριθμός 229.052 ατόμων. Οπως σημειώνει ο Μαυρίδης, ο χάρτης που παρατίθεται αποτελεί μνημείο τευτονικής στατιστικής και κυνισμού. Μέσα σε ένα εξάμηνο η εβραϊκή κοινότητα του Βίλνιους είχε σβήσει.

Για την περίληψη και την αντιγραφή
Κωστής Παπαγιώργης.