Παιδεία και παραοικονομία

Παλιά έλεγαν με κάποιο κόμπο στο λαιμό οτι τα κατ’ οίκον φροντιστήρια και η γενικευμένη παραπαιδεία οφειλόταν στους δασκάλους και καθηγητές της Αριστεράς που – διορισμένοι και συνήθως αδιόριστοι – παρέδιδαν μαθήματα κατ΄ οίκον. Εν πολλοίς σωστό. Μόνο που σήμερα πλέον η γενικευμένη παραοικονομία της παιδείας νέμεται ετησίως ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Τα ιδιαίτερα μαθήματα, η υποστηρικτική παρακολούθηση του μαθητή, η ανεπάρκεια του λυκείου, το αλαλούμ του εκπαιδευτικού συστήματος έχουν αντιστρέψει τα πράγματα : ο μαθητής πηγαίνει σχολείο για διασκέδαση και στο φροντιστήριο για να μάθει ο,τι μπορεί.

Άλλη

είναι βέβαια η παιδεία και η ανατροφή του μαθητή, και άλλο το νόμιμο ή «μαύρο» χρήμα. Ούτε λίγο ούτε πολύ η εξωσχολική εκπαίδευση δεν κόβει αποδείξεις ούσα μαύρη κατάμαυρη, με αποτέλεσμα το 75% των εκπαιδευτικών δαπανών να είναι εκτός νόμου, ήτοι αφορολόγητο. Περιττό να πούμε ότι οι νομίμως παρέχοντες εξωσχολική μάθηση δεν επιβραβεύονται για τον απλούστατο λόγο ότι πράττουν κάτι νόμιμο (και ο,τι νόμιμο ασήμαντο), ενώ οι παρανόμως διδάσκοντες (πάντα πιο σημαντικοί λόγω παρανομίας) προβάλλουν το επιχείρημα της ανεργίας, των απολύσεων και των χαμηλών μισθών.

Αν αφήσουμε τώρα κατά μέρος τη μαύρη αγορά των μαθημάτων και στραφούμε προς τον ίδιο τον χαρακτήρα του σχολείου, διαπιστώνουμε ότι τα φαινόμενα ξεπερνούν κάθε στατιστικό δεδομένο. Η αγραμματοσύνη πρέπει να θεωρείται κατά τα φαινόμενα τίτλος τιμής. Στο Λύκειο για παράδειγμα ένας στους πέντε γράφει κάτω από τη βάση στη μητρική του γλώσσα, ενώ το 40% περίπου πέφτει κάτω από τη βάση στη νεοελληνική Ιστορία και το 70% δεν υπερβαίνει το βαθμολογικό όριο στα μαθηματικά και στη Φυσική. Ο ανύποπτος γονιός θα μπορούσε να καταληφθεί υπό πανικού μπροστά σε παρόμοια εικόνα, ωστόσο η «λύση» είναι μαγική. Η απόδοση των υποψηφίων στις πανελλαδικές «καταφέρνει» κάθε χρονιά να παίρνει βαθμούς που παραδόξως είναι διπλάσιοι από κείνους που τελικά παίρνουν στις πανελλαδικές εξετάσεις…

Αυτό που έχει συμβεί στην παιδεία δεν έχει το όμοιό του σε όλη την επικράτεια. Σχεδόν κάθε πόλη απόκτησε πανεπιστήμιο ή ανώτερη σχολή μόνο και μόνο για να μεταφερθούν εκεί φοιτητές και να υπάρχει ζωή και αγορά. Τα 17χρονα είναι πια τόσο χαϊδεμένα, τόσο βουτηγμένα στο διαδίκτυο, ώστε οι επίσημες (ελληνικές) σπουδές να είναι κάτι τις το παρακατιανό και το «δεύτερο». Οι αναδιαρθρώσεις που προγραμματίζονται στην τριτοβάθμια έχει –όπως μάθαμε –την κωδική ονομασία «Αθηνά»…