Πίστευε και άσε τους άλλους να σε κατασκοπεύουν

Η αξία κάθε νίκης και κάθε νικητή μετριέται με τη δύναμη του αντιπάλου. Ας αλλάζουν οι τεχνολογίες, οι συσχετισμοί παραμένουν αμετάβλητοι. Δεν υπερπηδά εμπόδια και παγκόσμια ρεκόρ, απλώς, ο πρωταθλητής. Αντιμετωπίζει κάποιους παρ’ ολίγον θριαμβευτές, πάντοτε. Για τον ερωτευμένο, παραμονεύει ο αντίζηλος, ορατός ή αφανής. Αλλ’ ο Ποντίφηξ γιατί ν’ ανησυχεί; Όπως λέει κι ο ύμνος του Παναθηναϊκού, σ’ ελαφρά παράφραση; Πάπας πιο μεγάλος δεν υπάρχει άλλος δεν υπάρχει άλλος πιο δυναμικός. Λοιπόν, γιατί αποτελεί

είδηση το εξώφυλλο αμερικανικού περιοδικού με την φωτογραφία του Φραγκίσκου, ύστερα από την ετήσια δημοσκόπηση και την ανάδειξή του σε πρόσωπο της χρονιάς; Μα, επειδή τον ίδιο ακριβώς τίτλο διεκδίκησαν, στήθος με στήθος, ο Μπάρακ Ομπάμα και ο Έντουαρντ Σνόουντεν.

Όχι, δεν φαίνεται να χρειάστηκε το χέρι του Θεού, σαν εκείνο τουλάχιστον που επικαλείται ο Ντιέγκο Μαραντόνα όταν αναφέρεται στο γκολ που πέτυχε εναντίον της Αγγλίας, οδηγώντας την Αργεντινή στη νίκη και τους οπαδούς της στον επίγειο παράδεισο. Ο συμπατριώτης του μεγάλου γκολεαδόρ κι επικεφαλής απ’ την άνοιξη του Βατικανού δεν διαθέτει ικανότητες αντιστοίχως συναρπαστικές. Μάλιστα, την ώρα που οι λεηλασίες καταστημάτων, οι βίαιες συγκρούσεις κι ο εφιάλτης μιας δεύτερης, ακόμα πιο καταστροφικής χρεοκοπίας σμίγουν στο Μπουένος Άιρες και σ’ άλλες πόλεις, δείχνει απολύτως ανήμπορος να μεσολαβήσει στην υπέρτατη δύναμη, ώστε ο Πανάγαθος ν’ αποτρέψει τα χειρότερα. Ίσως το αποτέλεσμα να οφείλεται στο ότι η ψηφοφορία ολοκληρώθηκε πριν οι τηλεοπτικές εικόνες κάνουν τον γύρο του πλανήτη, πριν φτάσουν και στις ΗΠΑ ή στη Νότια Αφρική, όπου ο πρώτος μαύρος πρόεδρος αποχαιρετούσε έναν δικό του άνθρωπο, σύμβολο του αγώνα εναντίον του απαρτχάιντ.

Τελικά, εντός ή εκτός γηπέδων, σε ήρωες, ηγέτες, σε ισχυρές προσωπικότητες ή διασημότητες, η συνδρομή των πλέον διαφορετικών συμβολισμών κρίνεται ως απαραίτητη. Δεν συμβολίζει πια την υπερδύναμη του πρόσφατου παρελθόντος ο Ομπάμα, ύστερα ειδικά απ’ τις παλινωδίες του στην κρίση της Συρίας. Ο Νέλσον Μαντέλα, αυτός ναι, εξακολουθεί να συμβολίζει τον διαρκή αγώνα για τ’ ανθρώπινα δικαιώματα, όμως κάνει συντροφιά στον Γκάντι. Μερικούς μήνες πριν από το Μουντιάλ της Βραζιλίας, μ’ ολόκληρη την Λατινική Αμερική σ’ υπερδιέγερση, ο Αργεντίνος ηγέτης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας προτιμάει να συμβολίζει την μάχη απέναντι στη διαφθορά, στη συντήρηση και στην υποχώρηση της πίστης, φιλοτεχνώντας με ταχύτητα ιλιγγιώδη το είδωλο ενός ανθρώπου κοντινού μας, χειροπιαστού και κοσμικού μα έτοιμου να επικοινωνήσει με τον μεταφυσικό μας εαυτό μόλις αποκατασταθεί η επικοινωνία.
Δεν είναι ο Έντουαρντ Σνόουντεν ο μεγάλος αδικημένος. Κι αυτό επειδή συμβολίζει, με τη σειρά του, κάτι περισσότερο απ΄ όσα χωρούν στους συσχετισμούς της φετινής, της περσινής ή της επόμενης χρονιάς. Μάλλον, ο αναλυτής πληροφοριών που εγκατέλειψε την Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας και τις ΗΠΑ, ταυτόχρονα, βρίσκοντας καταφύγιο στη Μόσχα, έχει ανεπισήμως χαρακτηριστεί ως το πρόσωπο της δεκαετίας, αν όχι των αρχών της νέας χιλιετίας. Όχι γιατί αποτελεί τον υπ’ αριθμόν ένα δημόσιο κίνδυνο για την αυτοκρατορία της Άγριας Δύσης που τρίζει από καιρό, αλλ’ επειδή είχε το θάρρος, την γενναιότητα και την απαραίτητη δόση ποιητικής αυθαιρεσίας που ταιριάζουν σε θαλασσοπόρους, συγγραφείς, τυχοδιώκτες, μάγους, ταχυδακτυλουργούς ή εξερευνητές κι όχι σε τεχνοκράτες της ψηφιακής εποχής σαν τον ίδιον. Για την ακρίβεια, ο άνθρωπος – τράνζιτ, με τις αποκαλύψεις του για τις παρακολουθήσεις και την ύπαρξη του Μεγάλου Αδελφού πίσω από κάθε μας κίνηση, σκέψη, επαφή και συνομιλία 24 ώρες το 24ωρο, έχει συνδέσει την σύγχρονη καθημερινότητα με την πλέον προωθημένη πολιτική κι επιστημονική φαντασία.
Χρειάζεται την φαντασία κι η πολιτική ηγεσία, όπως την χρειάζεται κι οποιαδήποτε ποδοσφαιρική ευφυΐα σαν του Μαραντόνα ή του Λιονέλ Μεσι, που τον διαδέχθηκε εσχάτως στη θέση του κορυφαίου ποδοσφαιριστή του πλανήτη. Στον συμπατριώτη τους, τον Πάπα και προσώπου της χρονιάς που λήγει, η φαντασία υποχρεώνεται ν’ αναμιχθεί με καλά υπολογισμένες δόσεις ευλάβειας, μετριοπάθειας και διπλωματίας.
Για τον Έντουαρντ Σνόουντεν, όλα τα παραπάνω είναι εντελώς άχρηστα. Όταν ο Ομπάμα θεωρεί ότι κυβερνάει τις ΗΠΑ κι ο Ποντίφικας τις ψυχές των χριστιανών, αυτός επαναφέρει ακέραιη την αμφιβολία για ν’ αναρωτηθούμε μαζί του «ποιός κυβερνάει επιτέλους αυτόν τον κόσμο», οι μυστικές υπηρεσίες, τα συστήματα ασφαλείας και το παρανοϊκό παρασκήνιο; Δώδεκα χρόνια μετά από τους Δίδυμους Πύργους και διπλάσια από την πτώση του Τείχους, το εμπόριο του φόβου καλά κρατεί. Ποιες ατομικές ελευθερίες, καθώς κάθε συσκευή διαρκώς μας παρ-ακολουθεί;