Ποιοι φορολογούνται περισσότερο; Οι εφοπλιστές ή οι ναυτικοί;

Η συνεισφορά της ελληνικής ναυτιλίας ή της ναυτιλίας των Ελλήνων στην εθνική οικονομία είναι ένα συνεχώς ερευνούμενο ζήτημα. Είναι γεγονός ότι το 2008 το ναυτιλιακό συνάλλαγμα που ήρθε στην Ελλάδα προσέγγισε τα 19 δις ευρώ, ενώ μετά την οικονομική κρίση κυμαίνεται κατά 5 δις λιγότερα. Ωστόσο, κανείς δεν αμφισβητεί την τεράστια σημασία που έχει για την Ελλάδα

η εισροή του ναυτιλιακού συναλλάγματος. Όμως, πολλές φορές, διατυπώνονται απόψεις για το ποιοι φέρνουν τελικά το συνάλλαγμα. Αν το φέρνουν, δηλαδή οι ναυτικοί ή εφοπλιστές. Αν προέρχεται από τους μισθούς των ναυτικών ή από τους ναύλους και τα κέρδη των εφοπλιστών. Είναι μια μεγάλη συζήτηση που επειδή δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τις πηγές των εισροών δεν υπάρχουν ασφαλή συμπεράσματα.

Πάντως, μπορούμε να αναφέρουμε ορισμένα στοιχεία. Μέχρι πρότινος οι φορολογικοί συντελεστές των αξιωματικών ήταν 6% και των κατωτέρων πληρωμάτων ήταν 3%. Αμέσως μετά το μνημόνιο οι φορολογικοί συντελεστές των αξιωματικών πήγαν στο 15% και των κατωτέρων πληρωμάτων στο 10%. Η επιπλέον φορολογία για τους ναυτικούς ανέρχεται, με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών στα 57 εκατ. ευρώ τον χρόνο.

Εύλογο, είναι λοιπόν το ερώτημα; οι εφοπλιστές τι πληρώνουν; Σύμφωνα με τον προυπολογισμό του προηγούμενου έτους, από την φορολογία των πλοίων ο κρατικός προυπολογισμός εισέπραττε μόνο 14 εκατ. ευρώ. Στην Ελλάδα, φορολογούνται τα πλοία και όχι τα κέρδη των εφοπλιστών. Ωστόσο, ύστερα από διαβουλεύσεις μεταξύ του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και των εφοπλιστών, συμφωνήθηκε όπως η φορολογία των ελληνόκτητων πλοίων που διαχειρίζονται από την Ελλάδα, να διαμορφωθεί στα 140 εκατ. Ευρώ, για όλη την επόμενη τριετία. Με άλλα λόγια, οι εφοπλιστές, θα πληρώσουν στην εφορία, λιγότερα από ό,τι πληρώνουν οι Έλληνες ναυτικοί. Βέβαια, οι εφοπλιστές αντιτείνουν τα δικά τους επιχειρήματα και επισημαίνουν ότι “η συμβολή της ελληνικής ναυτιλίας στα φορολογικά έσοδα του κράτους εκτιμάται στα 790 εκατ. Ευρώ” και εξηγούν ότι αυτά προέρχονται από την “άμεση συμβολή των θαλασσίων μεταφορών στα φορολογικά έσοδα κατά 560 εκατ. Ευρώ, στην έμμεση επίδραση της ναυτιλίας κατά 231 εκατ. Ευρώ και στην ιδιωτική κατανάλωση κατά 121 εκατ. Ευρώ”. Μάλιστα, τα στοιχεία αυτά τα αντλούν από την πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ που επιγράφεται “η συμβολή της ελληνόκτητης ποντοπόρου ναυτιλίας στην ελληνική οικονομία”.

Σύμφωνα με το φορολογικό σύστημα tonnage tax, που ισχύει στη χώρα μας και έχουν αντιγράψει σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, ο φόρος επιβάλλεται σε κάθε πλοίο επί της χωρητικότητας του, αλλά και της ηλικίας του, και όχι με βάση τα κέρδη της εταιρείας ή με τον ημερήσιο ναύλο ή τα γενικότερα έσοδα του πλοίου και της εταιρείας. Πάντως, υπάρχουν ορισμένες διαφοροποιήσεις σε σχέση με τον φορολογικό καθεστώς των πλοίων στην Ελλάδα. Υπάρχει βέβαια και το μοντέλο της Ολλανδίας, το οποίο, προβλέπει φόρο, με βάση τους συντελεστές χωρητικότητας και ηλικίας, αλλά και με το τεκμαρτό κέρδος λειτουργίας του πλοίου ανά ημέρα και έτος στο οποίο εφαρμόζεται ο ενιαίος εταιρικός φόρος.

Μάλιστα, η μελέτη του ΙΟΒΕ αναφέρει δύο παραδείγματα για το πως υπολογίζονται οι φόροι με τους δύο αυτούς διαφορετικούς τρόπους φορολόγησης πλοίων. Δηλαδή, με τον ελληνικό και τον Ολλανδικό. Το παράδειγμα, παίρνει την περίπτωση ενός πλοίου 20.000 dwt, ηλικίας 5 ετών, το οποίο λειτουργεί 365 ημέρες το χρόνο. Στην Ελλάδα, προκύπτει φόρος 15.732 δολαρίων ή 12.000 ευρώ περίπου, ενώ στην Ολλανδία ο φόρος είναι 12.636 ευρώ. Το ελληνικό φορολογικό σύστημα πλοίων είναι περισσότερο ανταγωνιστικό από οποιαδήποτε άλλο ξένο, όμως το ελληνικό κράτος εισπράττει λιγότερα ποσά από οποιοδήποτε άλλη χώρα.

Το φορολογικό αυτό σύστημα tonnage tax , είναι ελληνική πατέντα. Ξεκίνησε η εφαρμογή του το 1951 και σχεδόν ταυτόχρονα καθιερώθηκε στην Κύπρο και στην Μάλτα. Από τα απολογιστικά στοιχεία του 2010 προκύπτει ότι τα βεβαιωθέντα έσοα από την φορολόγηση των πλοίων ανέρχεται μόνο στα 14,7 εκατ. Ευρώ, ποσό που θεωρείται ιδιαίτερα μικρό. Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με την νομοθεσία όλα τα ελληνικά γραφεία ή τα υποκαταστήματα αλλοδαπών ναυτιλιακών εταιρειών που ασχολούνται με την μεσιτεία πλοίων με ελληνική ή ξένη σημαία, άνω των 500 τόνων, εξαιρούνται από όλους τους φόρους, υποχρεώσεις και συνεισφορές που επιβάλλονται από το ελληνικό κράτος ή από τρίτους, στο εισόδημα που κέρδισαν από τις εμπορικές τους δραστηριότητες. Εξάλλου, οι μέτοχοι ελληνικών ή αλλοδαπών ναυτιλιακών εταιρειών που έχουν έδρα την Ελλάδα, δεν υπόκεινται στο καθεστώς φορολόγησης μερισμάτων και υπεραξιών, εξαιτίας της συμμετοχής τους στις ναυτιλιακές αυτές επιχειρήσεις. Επίσης, μέσα στα φορολογικά κίνητρα που παρέχει η ελληνική Πολιτεία στις ναυτιλιακές εταιρείες, περιλαμβάνεται και η διάταξη που προβλέπει ότι το εισόδημα το οποίο προέρχεται από εταιρείες που διαθέτουν πλοία ελληνικής σημαία ή ξένης σημαίς που είναι συμβεβλημένα με το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο, εξαιρούνται από κάθε φόρο, υποχρέωση και παρακράτηση προς το ελληνικό κράτος. Η νομοθεσία προβλέπει επίσης ότι οι ξένες εταιρείες που διαθέτουν πλοία ξένης σημαίας των οποίων η διαχείριση έχει ανατεθεί σε ελληνική εταιρεία ή ελληνικό γραφείο, εξαιρούνται και αυτές με τη σειρά τους από κάθε είδους φορολόγηση των κερδών τους, ενώ τα μερίσματα που διανέμουν οι συγκεκριμένες εταιρείες, εξαιρούνται από φόρους εισοδήματος στο επίπεδο του μετόχου.. Επισημαίνεται ότι το ίδιο καθεστώς ισχύει και σε άλλες χώρες εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Υπενθυμίζεται ότι με το άρθρο 107 του Συντάγματος κατοχυρώνονται οι εγκριτικές πράξεις νηολόγησης των πλοίων απαλλάσσονται οι εφοπλιστές από την φορολογία επί των κερδών. Ωστόσο, ενστάσεις για τον τρόπο φορολογίας των πλοίων στην Ελλάδα, έχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία με έγγραφο της προς την ελληνική κυβέρνηση ζητεί αναλυτικά να αιτιολογηθούν οι 56 φορολογικές απαλλαγές των εφοπλιστών. Η διαδικασία αυτή βρίσκεται στη φάση της διαβούλευσης και της ανταλλαγής απόψεων και θέσεων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επικαλείται την πρόθεση της να διαμορφώσει ενιαίο τρόπο φορολόγησης των ευρωπαϊκών πλοίων και η ελληνική κυβέρνηση επισημαίνει την αναγκαιότητα να είναι διαχρονικά ανταγωνιστικό το ευρωπαϊκό πλοίο στις δια θαλάσσης μεταφορές.

Είναι αυτονόητο ότι η φορολόγηση των πλοίων, των εφοπλιστών και των ναυτικών, θα πρέπει να μπει κάτω από ένα καινούργιο πρίσμα, για να υπάρχει το αίσθημα δικαίου. Αλλιώς, ο καθένας θα λέει τα δικά του και όλοι θα αμφισβητούν ότι υπάρχει ένα σωστό φορολογικό σύστημα…