Στο κόκκινο τα… κόκκινα δάνεια

Η αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και του μεγάλου πλήθους των επιχειρήσεων που βρίσκονται σε τροχιά οικονομικής κατάρρευσης αποτελεί τη μεγάλη πρόκληση που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τους επόμενους μήνες οι εγχώριες τράπεζες.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, στο τέλος Μαρτίου τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανήλθαν στο 27,8% του συνόλου που αντιστοιχεί σε «κόκκινα» δάνεια, ύψους 63,5 δισ. ευρώ. Όπως σημειώνουν στελέχη τραπεζών,

η άνοδος των καθυστερήσεων συνεχίζεται με αμείωτη ένταση και εκτιμούν ότι στο τέλος Ιουνίου προσέγγιζαν το 30%. Σε καθυστέρηση βρίσκεται το 42,4% των καταναλωτικών δανείων, το 22,9% των στεγαστικών και το 27,5% των επιχειρηματικών δανείων. Για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων οι τράπεζες διενεργούν προβλέψεις, οι οποίες προέρχονται από τα έσοδα (ή τα κεφάλαια). Ετσι οι υψηλές προβλέψεις απορροφούν την όποια κερδοφορία. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2012 οι τράπεζες σε επίπεδο ομίλου εμφάνισαν καθαρά έσοδα (λειτουργικά έσοδα μείον λειτουργικά έξοδα) ύψους 3 δισ. ευρώ, έκλεισαν ωστόσο τη χρονιά με ζημίες ύψους 5,4 δισ. ευρώ κυρίως λόγω των προβλέψεων ύψους 8 δισ. ευρώ που πραγματοποίησαν.

Για την αντιμετώπιση των καθυστερήσεων και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες -Εθνική, Alpha, Πειραιώς και Eurobank- αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες προς δύο κατευθύνσεις:

- Τη δημιουργία εξειδικευμένων σχημάτων τα οποία θα αναλάβουν την αναδιάρθρωση προβληματικών εταιρειών, οι οποίες ωστόσο κρίνεται ότι με την κατάλληλη δράση μπορούν να γίνουν βιώσιμες. Με τον τρόπο αυτό οι τράπεζες ελπίζουν να δώσουν πνοή σε επιχειρηματικούς ομίλους που σήμερα βρίσκονται κοντά στο αδιέξοδο, ώστε να εξυπηρετούν τις υποχρεώσεις τους.

- Η δεύτερη πρωτοβουλία αφορά το εσωτερικό ξεκαθάρισμα, με τον διαχωρισμό των προβληματικών στοιχείων -δάνεια που βρίσκονται σε οριστική καθυστέρηση που εμφανίζουν μικρές πιθανότητες ανάκτησης- από τον βασικό κορμό της τράπεζας. Κάτι σαν άτυπη bad bank. Τα προβληματικά στοιχεία θα εξακολουθούν να ανήκουν και να βαρύνουν την τράπεζα, ωστόσο θα καταγράφονται ξεχωριστά. Πρότυπο αποτελεί η περίπτωση της Citibank: μετά την κρίση του 2008 η αμερικανική τράπεζα δημιούργησε έναν εταιρικό φορέα στον οποίο μεταβιβάστηκαν όλα τα προβληματικά στοιχεία του ομίλου. Η Citi ανακοίνωνε μεν τα συνολικά αποτελέσματα του ομίλου, ωστόσο παρουσίαζε ξεχωριστά την πορεία της «καλής» τράπεζας και την πορεία της μονάδας με τα προβληματικά στοιχεία. Στόχος της τράπεζας ήταν να παρουσιάζει ξεκάθαρα στους αναλυτές και τους επενδυτές το πώς εξελίσσονται οι εργασίες της τράπεζας και παράλληλα πώς από τρίμηνο σε τρίμηνο αντιμετωπίζονταν τα προβληματικά στοιχεία.

Ηδη, η Τράπεζα Πειραιώς και η Εθνική Τράπεζα έχουν ξεκινήσει διαδικασίες για τη δημιουργία, σε συνεργασία με στρατηγικούς εταίρους, εξειδικευμένων μονάδων που θα αναλάβουν την αναδιοργάνωση προβληματικών επιχειρήσεων με στόχο να επανέλθουν σε βιώσιμη πορεία. Παράλληλα, εξετάζεται η δημιουργία εσωτερικών bad banks.

Όλοι αναγνωρίζουν ότι θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε να βοηθηθούν επιχειρήσεις και νοικοκυριά που λόγω της βαθιάς ύφεσης αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξυπηρέτηση των υποχρεώσεών τους και παράλληλα να διασφαλιστεί ότι δεν θα χαθούν και νέα κεφάλαια στη «στήριξη» επιχειρήσεων δίχως αύριο. Κατά καιρούς έχουν γραφεί πολλά και έχουν καλλιεργηθεί προσδοκίες για ενδεχόμενο «κούρεμα» των υποχρεώσεων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Ωστόσο κάτι τέτοιο αποκλείεται, καθώς θα οδηγούσε σε αντίστοιχη μείωση των κεφαλαίων των τραπεζών, με τελικό αποτέλεσμα την ανάγκη νέας ανακεφαλαιοποίησης την οποία θα καλύψουν και πάλι οι φορολογούμενοι. Στο πλαίσιο αυτό οι τράπεζες προκρίνουν και επεξεργάζονται εξατομικευμένες λύσεις για την ανακούφιση των δανειοληπτών. Οπως σημειώνουν στην «Κ» στελέχη τραπεζών, θα πρέπει να γίνει επαναξιολόγηση όλων των πελατών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες ώστε να διαπιστωθεί η πραγματική τρέχουσα οικονομική τους κατάσταση και βάσει αυτής να αναζητηθούν βιώσιμες λύσεις. Οι τράπεζες υποστηρίζουν ότι η διαδικασία πρέπει να είναι δυναμική και να πραγματοποιείται αξιολόγηση των πελατών σε τακτική βάση. «Το ότι σήμερα μια επιχείρηση ή ένας ιδιώτης βρίσκεται σε δύσκολη οικονομική κατάσταση δεν σημαίνει ότι αυτό δεν θα αλλάξει στο μέλλον. Σήμερα η οικονομία βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο της κρίσης και αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για τη σταθεροποίηση και τη βελτίωση της κατάστασης τότε το επόμενο διάστημα η οικονομική κατάσταση πολλών δανειοληπτών θα βελτιωθεί» υπογραμμίζουν στελέχη τραπεζών.

Με τη βοήθεια των εξειδικευμένων φορέων, και σε συνεργασία με ξένους εταίρους που έχουν τη σχετική τεχνογνωσία, οι τράπεζες θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν λύσεις που θα βοηθήσουν τους πελάτες τους να παραμείνουν με το κεφάλι έξω από το νερό.