Συμπληρώνονται 80 χρόνια από τον ναζιστικό νόμο της ευγονικής

Ο νόμος για την «υγεία των γονιδίων» (Erbgesundheitsgesetz στα γερμανικά), έθετε επί της ουσίας σε λειτουργία το σχέδιό των ναζί για τη δημιουργία μιας «άριας φυλής».

Με το νόμο που επικυρώθηκε στη βουλή στις 14 Ιουλίου του 1933 άνοιγε ο δρόμος στην υποχρεωτική στείρωση ατόμων είτε με διανοητικά προβλήματα, είτε με σοβαρά προβλήματα ένταξης στην κοινωνία. Στόχος τους ήταν να σταματήσουν τη μετάδοση «προβληματικών γονίδιων» από τη μια γενιά στην επόμενη. Στις προϋποθέσεις για την αναγκαστική στείρωση ο νόμος αναφέρονταν συγκεκριμένα

στα διανοητικά προβλήματα, την επιληψία, τη σχιζοφρένεια, τον αλκοολισμό, αλλά και τη σοβαρή σωματική δυσπλασία, που οφείλοντας σε γονιδιακό πρόβλημα.

Σύμφωνα με τη γερμανίδα γιατρό και ιστορικό Κριστιάνε Ρότμαλερ η οποία ερευνά εδώ και χρόνια το ναζιστικό πρόγραμμα στείρωσης η διδασκαλία της ευγονικής απασχολούσε ειδικούς και μη ήδη από τον 19ο αιώνα.

«Δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η ευγονική ήταν επινόηση των ναζί. Η βιολογία των γονιδίων θεωρούνταν ήταν ήδη από τότε ένας αναγνωρισμένος επιστημονικός τομέας. Κυρίως οι γιατροί χαιρέτισαν τότε τον νόμο των ναζί, ίσως γιατί πίστευαν ότι το όνειρο για μια τέλεια κοινωνία θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα» αναφέρει η Ρότμαλερ στην Deutche Welle.

Τουλάχιστον 700.000 άνθρωποι θανατώθηκαν

Ωστόσο με την αρχή του πολέμου η ευγονική των γερμανών εθνικοσοσιαλιστών πέρασε σε μια νέα φρικτή φάση: την ευθανασία, η οποία προέβλεπε τη θανάτωση ανθρώπων με σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα ή αναπηρία. Οι άνθρωποι με διανοητικές ή σοβαρές ψυχολογικές διαταραχές θεωρούνταν βαρίδια για μια κοινωνία, η οποία θεωρούσε ότι «δεν μπορούσε να συμβάλλει πια στην θεραπεία τους», λέει η ειδικός Κριστιάνε Ρότμαλερ. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 1941, όταν οι διαμαρτυρίες της καθολικής εκκλησίας πάγωσαν ως ένα βαθμό το πρόγραμμα ευθανασίας των ναζί, περίπου 70.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από ενέσεις ή σε θαλάμους αερίων. Δυστυχώς οι θάνατοι συνεχίστηκαν και μέχρι το τέλος του πολέμου, όμως οι ναζί απέφευγαν πλέον να μιλούν δημόσια για το πρόγραμμα.

Η ευγονική είχε οπαδούς και εκτός γερμανικών συνόρων. Παρότι καμία άλλη χώρα πλην της εθνοσοσιαλιστικής Γερμανίας δεν δολοφόνησε ασθενείς και ανάπηρους, σε αναγκαστική στείρωση έχουν προχωρήσει στο παρελθόν και άλλες χώρες όπως η Σουηδία και οι ΗΠΑ, όπου τον περασμένο αιώνα στειρώθηκαν περίπου 60.000 άνθρωποι. Ακόμα και δεκαετίες μετά το τέλος του πολέμου, τα θύματα της «ευγονικής» των ναζί ούτε αναγνωρίστηκαν ως τέτοια, ούτε αποζημιώθηκαν. Μόλις το 1988 η Γερμανική Ομοσπονδιακή Βουλή θεώρησε τις εκατοντάδες χιλιάδες αναγκαστικές στειρώσεις ποινικό αδίκημα.