Συμπληρώθηκαν 40 χρόνια από την αυτοκτονία του Ν. Ζαχαριάδη

Η ΚΟΑ του ΚΚΕ, που έχει αποκαταστήσει τον Νίκο Ζαχαριάδη, πραγματοποίησε πολιτικό μνημόσυνο παρουσία του ΓΓ του κόμματος Δημήτρη Κουτσούμπα.

«Το τραγικό τέλος του πριν 40 χρόνια ακριβώς σαν σήμερα κάνει ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη για βαθύτερη μελέτη και γνώση της ιστορικής πείρας, της εξαγωγής χρήσιμων συμπερασμάτων για το παρόν και το μέλλον», σημείωσε σε δήλωσή του ο ΓΓ του ΚΚΕ, χαρακτηρίζοντας

Τον Οκτώβριο του 2011 το ΚΚΕ σε πανελλαδική του συνδιάσκεψη είχε αποφασίσει την αποκατάσταση του ιστορικού του γραμματέα στην ύπατη κομματική θέση. Η πρώην ΓΓ του κόμματος Αλέκα Παπαρήγα τον είχε χαρακτηρίσει «ως αφοσιωμένο, ασυμβίβαστο, πρωτοπόρο και μαχητικό λαϊκό ηγέτη στην υπόθεση της εργατικής τάξης, στον προλεταριακό διεθνισμό, στην πάλη για κοινωνική απελευθέρωση».

Κρεμάστηκε το 1973

Ο Νίκος Ζαχαριάδης κρεμάστηκε την 1η Αυγούστου του 1973 στο αγροτόσπιτο όπου ζούσε περιορισμένος στο Σουργκούτ .
Καθαιρέθηκε το 1956 από την θέση του γραμματέα, από την 6η Πλατειά Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ στη Ρουμανία, στο πλαίσιο της «αποσταλινοποίησης» που ξεκίνησε ο τότε γενικός γραμματέας του ΚΚΣΕ, Νικήτα Χρουστσώφ.

Παρά την πικρία του ο Ζαχαριάδης δεν απαρνήθηκε ποτέ ούτε το ΚΚΕ ούτε τη Σοβιετική Ένωση, η οποία πριν τον εκτοπίσει στο Σουργκούτ, τον είχε εξορίσει στο Μποροβίτσι του Νόβγκοραντ.

Ο ιστορικός γραμματέας του ΚΚΕ απολάμβανε επί μία 25ετία της απόλυτης εμπιστοσύνης του Στάλιν και ήταν ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης του κόμματος.

‘Ηθελε να γυρίσει στην Ελλάδα

Το 1962 ο Ζαχαριάδης με επιστολή του στην ελληνική κυβέρνηση μέσω της πρεσβείας στη Μόσχα, δήλωνε πως δέχεται να επιστρέψει στην Ελλάδα προκειμένου να δικαστεί. Η κίνησή του όμως δεν τελεσφόρησε.

Η Αθήνα δεν ήθελε να επιτρέψει στον Ζαχαριάδη να εκμεταλλευθεί πολιτικά την παρουσία του στην Ελλάδα, έστω και ως κατηγορούμενος ενώ η Μόσχα επεδίωκε να διατηρήσει υπό την αυστηρή της επιτήρηση τον ηγέτη του ΚΚΕ και το κόμμα.

Η προειδοποίηση

Πάντως ο Ζαχαριάδης είχε προειδοποιήσει για την απόφασή του να αυτοκτονήσει.

«Σήμερα, ύστερα απόλα αφτά, δηλώνω ότι αν δεν αρθούν ΟΛΑ τα μέτρα περιορισμού, εξορίας, στέρησης ελευθερίας μετακίνησης και αναχώρησης απτή Σοβ. Ένωση κτλ. κτλ. που εφαρμόζονται ενάντιά μου, τότε την 1η Αυγούστου 1973, σαν έκφραση έσχατης ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ, θ’ αφτοκτονήσω. Αν υπάρξει απάντησή σας να μου μεταβιβαστεί μονάχα με το γιο μου Σηφάκο», έγραψε ο Ζαχαριάδης.

Ο Λουλές «έχασε το στοίχημα»

Στις 26 Ιουλίου 1973 ταξίδεψε στο Σουργκούτ ο Κώστας Λουλές, μέλος του νεοεκλεγέντος τότε Πολιτικού Γραφείου ως απεσταλμένος του ΠΓ και του Χαρίλαου Φλωράκη που είχε ήδη (Δεκέμβριος 1972) εκλεγεί γραμματέας του κόμματος.

Ήταν μία από τις πολλές επισκέψεις που είχε δεχθεί ο Ζαχαριάδης από στελέχη του κόμματος στην προσπάθειά τους να τον συνετίσουν.

Σύμφωνα με κάποιες πηγές, οι Σοβιετικοί δεν άφησαν τον Φλωράκη να πάει ο ίδιος στο Σουργκούτ. Στη συνεδρίαση του Πολιτικού Γραφείου που έγινε δύο ημέρες πριν στη Βουδαπέστη παρουσία του Μπορίς Πονομαριόφ, ηγετικού στελέχους του ΚΚΣΕ και υπευθύνου των διεθνών σχέσεων του κόμματος, ο ίδιος απέτρεψε τον νεοεκλεγέντα γραμματέα να επισκεφθεί τον Ζαχαριάδη. Έτσι επελέγη να ταξιδέψει στη Σιβηρία ο Κ. Λουλές για να του προτείνει να συνεργαστεί με τη νέα ηγεσία και να μεταφερθεί για τον σκοπό αυτόν στη Βουδαπέστη, όπου ήταν η έδρα της ΚΕ, εν είδει συμβούλου. Ωστόσο, απεδείχθη ότι ο Λουλές ίσως και να μην ήταν «ο καταλληλότερος για την αποστολή που του ανέθεσαν», όπως αναφέρεται στην πολιτική βιογραφία του Χ. Φλωράκη.

Η συνάντηση με τον Λουλέ δεν κατέληξε κάπου. Ο Ζαχαριάδης διαφώνησε σε πολλά με τον Λουλέ, ενώ τρεις μέρες προτού κρεμαστεί από τον σωλήνα θέρμανσης που περνούσε σε κάποιο σημείο της οροφής, θα γράψει έπειτα από παρότρυνση του Λουλέ ένα σημείωμα, το «Μήνυμα από την άλλη μεριά» που προοριζόταν «μονάχα για τους Φλωράκη, Λουλέ, Πλάτανο (σ.σ.: Ν. Γκένιος)».

«Το γραφτό είναι έτοιμο, κανένας όμως δεν ήρθε να το πάρει…» θα γράψει ο Ζαχαριάδης ενώ αναφερθείς στον «απεσταλμένο» του κόμματος θα σημειώσει: «Του ζήτησα να μείνει μαζί μου ακόμα μια μέρα. Βιάζονταν και μου ΄πε ότι τον περιμένουν κάπου». «Δεν ξέρεις ότι παντού ζητάν το Χαρίλαο ή εμένα;» του είχε πει ο Λουλές. Φεύγοντας ο εκπρόσωπος του κόμματος του είπε, όπως κατέγραψε ο Ζαχαριάδης στο «Μήνυμά» του: «Εγώ πιστεύω ότι δεν θα το κάνεις» (σ.σ.: να αυτοκτονήσει). Και ο Ζαχαριάδης θα γράψει: «Του εύχομαι να μην ξανακάνει τέτοιο λάθος…»! Στο τέλος του ίδιου σημειώματος, ένα λεπτό μετά τα μεσάνυχτα ώρα Αθήνας και λίγη ώρα προτού κρεμαστεί, θα γράψει: «Βγαίνει ότι ο Λουλές το ΄χασε το στοίχημα»!

Απέκρυπταν την αιτία του θανάτου του

Οι Σοβιετικοί απέκρυψαν την πραγματική αιτία θανάτου του, ενώ ως το 1989 το ΚΚΕ ανέφερε πως ο Ζαχαριάδης είχε πεθάνει από ανακοπή καρδιάς. Τότε, στα χρόνια της περεστρόικα έγινε γνωστή η αυτοκτονία του και τελικά το 1991 η σορός του Ζαχαριάδη επέστρεψε στην Ελλάδα για να ταφεί στο Α’ Νεκροταφείο, παρουσία της ηγεσίας του ΚΚΕ και πλήθος κόσμου.

Μία ζωή στις φυλακές

Ο Νίκος Ζαχαριάδης, ο οποίος γεννήθηκε στις 27 Απριλίου του 1903 στην Αδριανούπολη, έχοντας καταγωγή από τη Ρούμελη και τα Άδανα, έζησε πολλά χρόνια της ζωής του σε φυλακές, κυνηγημένος από τις ελληνικές κυβερνήσεις προπολεμικά, τους Γερμανούς στην Κατοχή (Νταχάου) και τους Σοβιετικούς, μεταπολεμικά.

Από πρώην συντρόφους του κατηγορήθηκε ως χαρακτηριστική περίπτωση σταλινικού ηγέτη, που περιόριζε την εσωκομματική δημοκρατία.