ΚΡΙΣ ΣΠΥΡΟΥ: «Εμείς φύγαμε νηστικοί, σήμερα φεύγουν χορτάτοι»

Με τη δημοσιογράφο – ποιήτρια Κλέλια Χαρίση

Η Δημοκρατία μας αυτοκαταστρέφεται διότι κατεχράσθη το δικαίωμα της ελευθερίας και της ισότητας, διότι έμαθε τους πολίτες να θεωρούν την αυθάδεια ως δικαίωμα, την παρανομία ως ελευθερία, την αναίδεια του λόγου ως ισότητα και την αναρχία ως ευδαιμονία».
ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ 436 π.Χ. – 338 π.Χ.

Με αυτήν τη διαθήκη των «Πατέρων», αλλά και του πατέρα του, την ελληνική τέχνη, «το ελληνικό πνεύμα» όπως λέει, έφυγε στα 13 του χρόνια για την Αμερική! Με λόγια του Ισοκράτη ριζωμένα μέσα του, «ξεριζώθηκε», όντας νηστικός και πεινασμένος. Τα «οικονομικά

Σόδομα και Γόμορρα» τον ανάγκασαν μαζί με άλλους πολλούς το 1945 να φύγουν για τα ξένα της αμερικανικής ηπείρου.
Με μόνη ταυτότητα το «γονίδιο του Έλληνα», ανησυχώντας για τη θέση των συμπατριωτών του εκεί, ο Κρις Σπύρου μπήκε στην αμερικάνικη πολιτική κατορθώνοντας μόλις στα 28 του χρόνια να διοριστεί στον Λευκό Οίκο ως ένας εκ των δύο Δημοκρατικών από τον τότε Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο.
Ο Ρήγας Φεραίος με τον «Θούριο», «κάλλιο μιας ώρας ελεύθερη ζωή…», υπήρξε προφητικός για τον διάσημο Ελληνοαμερικανό Κρις Σπύρου σε σχέση με τον τίτλο που απέσπασε, αυτόν του κυβερνήτη της πολιτείας του Νιου Χάμσαϊρ, της πολιτείας του «γρανίτη», όπου οι πινακίδες των αυτοκινήτων έχουν την επιγραφή: «Live free or die».
Βέβαια, γι’ αυτόν ο θάνατος δεν υφίσταται, εφόσον εθελοντικά φορτώσαμε πάνω μας το φορτίο της τρόικας, κλείνοντας απλά τα μάτια, τονίζοντας πως δεν πρέπει να κοιτάμε τον ψόφιο λύκο, αλλά από πού ήρθε και αν είναι άλλοι να έρθουν! Κάπως έτσι για όλα προνοεί ο νόμος της φύσης…
Σήμερα, ο «αποχωρών νικητής» μετά από χρόνια στην προεδρία της πολιτείας του Νιου Χάμσαϊρ, Κρις Σπύρου, έχοντας περάσει από σημαντικές επαφές όπως Κλίντον, Μπους, Ομπάμα και όχι μόνο και κρατώντας την τωρινή προεδρική καρέκλα της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης στην Αθήνα, συνεχίζει να δίνει τον μεγάλο του αγώνα «όντας αυτός που ήταν»! Είτε υπερασπίζοντας την Ελλάδα στα Βαλκάνια, είτε στην Κωνσταντινούπολη με την προσπάθεια επαναλειτουργίας του Ναού της Ορθοδοξίας, την Αγία Σοφία, είτε στέλνοντας επιστολή προς τον Ρόμνεϊ, ή προς τον Στουρνάρα ζητώντας να του σταλεί η «λίστα των απόρων Ελλήνων» για να συμβάλει και πάλι από τα «ξένα» στη βελτίωση της σημερινής κατάστασης της Ελλάδας!
«Η Ελλάδα έχει ένα πλούσιο παρελθόν και ένα πλούσιο μέλλον» μας λέει με τον πλούτο της ελληνικής ψυχής του ο πρώην γερουσιαστής, πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος της πολιτείας του Νιου Χάμσαϊρ και πρόεδρος της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης, Κρις Σπύρου και μας ανοίγει τα χαρτιά του την παραμονή μίας σημαντικής ημέρας της Ορθοδοξίας, έχοντας στον νου του ότι πρέπει να πάρουν το βάπτισμα του φωτός μόνο… όσοι το θέλουν!

Τι μνήμες μπορεί να κουβαλάει ένα παιδί 13 ετών ώστε να μπορέσει να ριζωθεί μέσα του το ελληνικό πνεύμα αποτελώντας στόχο ζωής τη γεφύρωση σχέσεων μεταξύ Ελλάδας – Αμερικής; Μήπως οι μνήμες των παππούδων του Κρις Σπύρου;
Είναι μια ερώτηση που με απασχόλησε πολύ τελευταία, το πόσο δυνατά θυμάμαι την παιδική μου ζωή. Πιστεύω ότι υπάρχει κάτι μέσα στο γονίδιο… Είχαμε πολλούς στην οικογένειά μου με ελληνικά ονόματα. Οι φωτογραφίες με τον πατέρα μου στην Πεντάλοφο Κοζάνης στο πρώτο ανεξάρτητο τάγμα το 1940, η παρέλαση στη Μακεδονία όταν είδα τον ελληνικό στρατό να περνάει από μπροστά μου μην έχοντας υπηρετήσει εκεί όπου υπηρέτησαν οι δικοί μου, είναι εικόνες που με ευαισθητοποίησαν πολύ σε σχέση με τον Ελληνισμό και τη Βόρειο ήπειρο.

Ο «ποταμός των ιδεών», το αρχαίο ελληνικό πνεύμα, έπαιξε ρόλο στο βάπτισμά σας ως ηγέτη της πολιτείας του Νιου Χάμσαϊρ; Είναι σημείο αναφοράς σας για την άσκηση της πολιτικής εξουσίας;
Μπήκα στην αμερικανική πολιτική, γιατί ανησυχούσα πάντα για τη θέση των Ελλήνων εκεί, μιας και οι παππούδες μου κακοποιήθηκαν… Πάντα ήθελα, λοιπόν, την ισότητα όχι μόνο των μειονοτήτων, αλλά και όσων είναι ευάλωτοι σε ένα σύστημα ρατσιστικής πολιτικής εξουσίας. Κάπως έτσι ο δρόμος με έφερε στα 28 μου στον Λευκό Οίκο, διορισμένο ως έναν εκ των λίγων Δημοκρατικών από Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο.

Υπήρξε στον ελληνικό δρόμο της πολιτικής κάποιος Έλληνας ηγέτης που, κατά τη γνώμη σας, θα μπορούσε να παραλληλιστεί με τον πρόεδρο Ομπάμα;
Είναι δύσκολη η σύγκριση… Αυτός ο οποίος είχε την ικανότητα να σκεφτεί στο επίπεδο του Ομπάμα ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου. Έζησε, μεγάλωσε και κατανόησε το δημοκρατικό πολιτικό σύστημα. Θα μπορούσε άνετα να συγκριθεί με έναν Κλίντον, επίσης, έναν Κένεντι, με όλους αυτούς τους δημοκρατικούς που αντιτίθενται σε εξτρεμιστικές πολιτικές ιδεολογίες. Εγώ πάλι θα έλεγα ότι είμαι ένας ρεαλιστής προοδευτικός πολιτικός.

«Σήμερα περισσότερα ελληνόπουλα σε αναλογία πληθυσμού αποφοιτούν από τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ». Είναι «το σύνδρομο της στέρησης πατρίδος» μέσο προόδου;
Αν κοιτάξεις την ιστορία της ανθρωπότητας τα «οικονομικά Σόδομα και Γόμορρα» προκάλεσαν και τους Εβραίους να εξαφανιστούν από τον τόπο τους. Το 1978, όταν πήγα στη Σαουδική Αραβία, δεν υπήρχαν δρόμοι, ούτε καν σήματα… Στην Κίνα ζούσαν σε κοτέτσια. Στη Μόσχα ήταν κλεισμένοι σε μπουντρούμια. Σήμερα, μετά από είκοσι με τριάντα χρόνια όλοι πλούτισαν: η Σαουδική Αραβία με τα πετρέλαια έχει χιλιάδες δρόμους πλέον και νοσοκομεία. Η Κίνα, επίσης, με πολλή δουλειά έφτασε εκεί που έφτασε. Η Μόσχα έγινε με τον χρυσό, το αέριο και το διαμάντι δέκα φορές η Νέα Υόρκη! Και έρχομαι στην Ελλάδα και ρωτάω: «Όλα αυτά, εσείς πώς τα κάνατε; Πώς μετατράπηκαν τα εκατομμύρια σε δισεκατομμύρια περιουσιακά στοιχεία;». Και μου απαντούν μ’ ένα τίποτα! Θέλει σύνδρομο μυαλού η πρόοδος και όχι μόνο ταλέντου…

Ποιο το «κέρδος» και ποια η «ζημία» για έναν Έλληνα που αναγκάζεται να μεταναστεύσει; Η μετανάστευση είναι εξαναγκασμός ή διαφυγή, συγκρίνοντάς τη με το σημερινό κύμα, το οφειλόμενο στην οικονομική κρίση;
Η σημερινή ανάγκη για μετανάστευση δεν έχει καμία σχέση με το δικό μας κύμα μετανάστευσης του ’45-’65. Εμείς φύγαμε νηστικοί, εδώ φεύγουν χορτάτοι! Υπήρξε διαφορά ακόμη και με αυτούς που φύγανε στη δεύτερη φάση για τα πιο κοντινά μέρη, όπως Ελβετία, Σουηδία, Γερμανία. Ήταν και εκείνοι… ημιφαγωμένοι! Εμείς ήμασταν… στοιχειωμένοι αγράμματοι… Τώρα αυτοί που φεύγουν είναι οι «γραμματισμένοι αστοιχείωτοι»! Και, πιστέψτε με, είναι χειρότερο να είσαι ημιφαγωμένος από πεινασμένος!

Ο νόμος της «προσφοράς και της ζήτησης» ισχύει και στην πολιτική; Οι συνεχείς αλλαγές στην «τιμή των αξιών» διαταράσσουν σε βάθος την ισορροπία της αγοράς – κοινωνίας;
Υπάρχει και ένας άλλος νόμος, ο νόμος της φύσης! Όταν πράττεις κανονικά όπως πρέπει, διαγράφεις μια σταθερή και συνεχή πορεία, όπως ο Κλίντον για παράδειγμα. Σχετικά με τη δική μου ύπαρξη σε σχέση με το κοινό που με έχει εκλέξει στο παρελθόν, τόσο ως κυβερνήτης του Νιου Χάμσαϊρ όσο και τώρα ως πρόεδρος της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης είχα και έχω την τιμή να μου αναγνωρίσουν ένα κομπλιμέντο: «Είσαι αυτός που ήσουν…».

Για να «μείνετε αυτός που ήσασταν», υπήρξαν στιγμές που βρεθήκατε αντιμέτωπος με τον εαυτό σας;
Ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα για έναν πολιτικό είναι να αποχωρήσει νικητής! Εγώ αποφάσισα το 1994 να παραιτηθώ, ενώ είχα επανεκλεγεί από πρόεδρο της πολιτείας του Νιου Χάμσαϊρ επιστρέφοντας στις ρίζες μου για να ασχοληθώ με την Ελλάδα, στα Βαλκάνια αυτήν τη φορά. Πολλοί είναι αυτοί που προσπαθούν για κάποιον παράδοξο λόγο να φύγουν ηττημένοι!

Όλοι εσείς οι Έλληνες που φύγατε φαίνεται να κερδίσατε έδαφος από αυτό το «ξερίζωμα» για όλους. Ποιος κερδίζει περισσότερο; Αυτός που φεύγει… ή αυτός που «υποδέχεται»;
Εμείς φύγαμε πεινασμένοι και αγράμματοι από τη γούρνα και μας πέταξαν ξαφνικά σε έναν ωκεανό στον οποίο έπρεπε να μάθουμε να κολυμπάμε για να μην πνιγούμε… Παρ’ όλα αυτά, έχω την εντύπωση ότι εμείς και οι οικογένειές μας προοδεύσανε.

Μάθαμε πρόσφατα ότι στείλατε επιστολή στο υπουργείο Οικονομικών, σύμφωνα με την οποία ζητάτε να σας σταλεί η «λίστα απόρων Ελλήνων». Ισχύει κάτι τέτοιο;
Δεν θα ρωτούσατε σίγουρα, αν δεν είχατε διασταυρώσει την εγκυρότητα αυτής της πληροφορίας! Όντως έχω στείλει επιστολή στον Στουρνάρα με αντίγραφο στον πρωθυπουργό στην οποία ζητάω να μάθω τη λίστα των απόρων Ελλήνων, ώστε να μπορέσουμε να συμβάλουμε μέσω του απόδημου Ελληνισμού της Αμερικής και της Αυστραλίας στην οικονομική ενίσχυση των συμπατριωτών μας.

Πάμε σ’ ένα άλλο θέμα υπεράσπισής σας… Το θρησκευτικό με θέμα «την ανατομία ενός θρησκευτικού εγκλήματος», τον ναό της Αγίας Σοφίας. Ως πρόεδρος της παγκόσμιας ενορίας της Αγίας Σοφίας πήρατε στο παρελθόν την πρωτοβουλία να τελέσετε μετά από 557 χρόνια θεία λειτουργία στο πλαίσιο της πολιτιστικής πρωτεύουσας του 2010. Θεωρείτε ότι ανάλογες ενέργειες μπορούν να «θέσουν σε λειτουργία» ενδεχόμενους κινδύνους, όπως η επιχείρηση επαναλειτουργίας τζαμιών στην Ελλάδα από πλευράς Τούρκων, ή «θέτουν σε λειτουργία» στόχους που πρέπει να επιτευχθούν με σθένος;
Με όλους ήρθα αντιμέτωπος πάνω σε αυτό. Από τον Πατριάρχη μέχρι τον Ερντογάν, όλοι τους πιστεύουν ότι η Αγία Σοφία είναι μνημείο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και των πολιτικών παραγόντων της Τουρκίας. Απεναντίας, εγώ πιστεύω ότι είναι η έδρα της Ορθοδοξίας, είναι εκκλησία και πάντα θα είναι ο καθεδρικός αυτός ναός της Ορθοδοξίας! Όσο για τους κινδύνους, την ιερότητα ενός χώρου την αποφασίζουν οι πιστοί. Αν θα είναι Εκκλησία ή τέμενος ή συναγωγή δεν είναι θέμα καμίας κυβέρνησης αμερικανικής, τουρκικής ή ελληνικής. Οι κυβερνήσεις δεν διορίζουν ιερείς και ιεράρχες… Υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ θρησκείας και πολιτείας.

Πιστεύετε, όντας «παρατηρητής από έξω», ότι ο σημερινός Έλληνας βρίσκεται «μεταξύ σφύρας και άκμονος»;
Η λύση είναι εύκολη… Δεν μπορεί να συνεχίσει να υφίσταται το εξής φαινόμενο: 25% πολίτες, 75% κάτοικοι! Η σχέση μεταξύ πολιτείας και πολίτη δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στην ψήφο. Οι πολίτες-κάτοικοι ξυπνάνε το πρωί με το σκεπτικό τι μπορούν να κάνουν για τη χώρα τους, όχι τι μπορούν να κάνουν για τον εαυτό τους! Η Ελλάδα έχει μέλλον, όπως είχε και πλούσιο παρελθόν!

Ποια θα μπορούσε, κατά τη γνώμη σας, να είναι «η εξίσωση συνεργασίας» μεταξύ επένδυσης ξένων επιχειρηματιών από την Αμερική και Ελλήνων; Αν ο Αμερικάνος επενδυτής προσφέρει κεφάλαιο για απόδοση στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια, τι προσφέρει ο Έλληνας επιχειρηματίας από την πλευρά του; Ποιο το ρίσκο και για τους δυο σήμερα;
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ενέκριναν προϋπολογισμούς σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, οι οποίες παραβίαζαν συνεχώς το 3% που έχει επιβάλει η Ευρώπη ως όριο ελλείμματος. Πώς μπορεί να έχει εκπλαγεί μια Μέρκελ, ένας Σαρκοζί όταν τα προηγούμενα δέκα χρόνια οι κυβερνήσεις της Ελλάδος και των υπολοίπων που ανέφερα έρχονταν και τους δάνειζες χρήματα για να πληρώσουν συντάξεις, ηλεκτρισμό, δάνεια; Από πού πιστεύετε πήρε η Ισπανία 125 εκατ. ευρώ για τις τράπεζές της; Από τις τράπεζες της Ευρώπης; Όχι, αλλά από την κεντρική τράπεζα, η οποία με τη σειρά της πήρε τα λεφτά από τις πέντε κεντρικές που έβαλε ο Ομπάμα. Δεν κοίταξε κανείς το θέμα συνολικά. Γι’ αυτό και του χρόνου, η κεντρική τράπεζα της Ευρώπης θα είναι αυτή που θα παράγει χρήμα, θα πουλάει ομόλογα, θα πάρει το συνολικό αποτέλεσμα της ευρωπαϊκής ανικανότητας για να πληρώσει τα χρέη της, εδώ το λέτε «κούρεμα». Θα το αγοράσει και έτσι θα μπορούν οι χώρες στο μέλλον να αυτονομηθούν η κάθε μία χωριστά.

Μεταφερόμενοι στη μεγάλη γιορτή της Ορθοδοξίας, τα Θεοφάνεια, το βάπτισμα του Κυρίου φέτος σε ποιους πάνω απ’ όλα χρειάζεται να δώσει το «φως» του;
Νομίζω ότι πρέπει να δώσει το φως του σε αυτούς που θέλουν να το δουν… Το σκότος δεν είναι μακριά. Κλείσε τα μάτια σου και θα το δεις αμέσως.

Ποιος είναι για εσάς «ο Πρόδρομος», εκείνος που θα προετοιμάσει τον κόσμο και πάλι μέσα από τη διδασκαλία του για να υποδεχτεί τις αξίες «που πνίγηκαν στον ορμητικό ποταμό της απαξίωσης»;
Ο θείος νόμος αλλά και ο νόμος της φύσης είναι ο μόνος Πρόδρομος! Διορθώνουν με κάποιον μαγικό τρόπο τα πάντα! Όλα έχουν ημερομηνία λήξεως: και η λαιμαργία και η ασιτία! Και η τρόικα έχει ημερομηνία λήξης αρκεί, όπως έλεγε ο παππούς μου, να μην κοιτάς τον ψόφιο λύκο, αλλά αυτόν που ήρθε ή αν άλλοι πρόκειται να έρθουν…

Η ελληνική τέχνη είναι μια Λερναία Ύδρα που βγάζει συνεχώς κεφάλια και προς τα έξω ή ένα καράβι που ναυάγησε αναζητώντας μια Ιθάκη;
Η ελληνική τέχνη είναι το μυαλό του Έλληνα, το οποίο όταν το αφήνει ακαλλιέργητο βγάζει αγράδες. Όταν πάλι το καλλιεργεί, παράγει ό,τι υπάρχει στην οικουμένη!

Κλείνοντας, η επιγραφή στις πινακίδες αυτοκινήτων της πολιτείας του Νιου Χάμσαϊρ, όπου «είχατε το τιμόνι» για χρόνια, αναφέρει την εξής φράση: «Live free or die». Ανάγοντάς τη στους στίχους του μεγάλου Ρήγα Φεραίου «Κάλλιο μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή», είναι η επιγραφή που θα επιλέγατε να τοποθετήσετε ως πινακίδα στο «τωρινό όχημα της Ελλάδος»;
Ελευθερία χρειάζεται, κανένας θάνατος! Εδώ δεν υπάρχει ζυγός για να υπερασπιστούμε τον θάνατο. Εδώ μόνοι μας φορτωθήκαμε και πρέπει να ξεφορτωθούμε! Τούτο το φορτίο είναι εθελοντικά στην πλάτη μας. Όποιος δεν το έχει εκμεταλλευτεί, το άφησε μόνο του να σκουριάσει.

Μέσα από το φως της αυριανής μεγάλης ημέρας των Θεοφανείων, ας ευχηθούμε παρέα με τον Κρις Σπύρου «χρόνια πολλά» και να δουν το φως της ελευθερίας μόνο όσοι πραγματικά το θέλουν «ανοίγοντας τα μάτια»… Διαφορετικά, το σκότος είναι μπροστά μας!