Λάμπει πάλι το «διαμάντι» του Πειραιά

Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και εγκαινιάζεται παρουσία Παπούλια και Σαμαρά

Μετά από ένα πλούσιο ιστορικό επισκευών, ανακαινίσεων και εξωραϊσμών, το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά έρχεται, μετά από 118 χρόνια, να διαγράψει μία νέα

πορεία στην πολιτισμική ζωή της χώρας. Παρά τις αντίξοες συνθήκες της εποχής μας, το αρχιτεκτονικό «διαμάντι», που ήταν να επαναλειτουργήσει στις 21 Σεπτεμβρίου, τελικά εγκαινιάζεται στις 15 Οκτωβρίου, με πλήρη επισημότητα, αλλά και λιτότητα…

Κι εκείνα τα χρόνια οι συνθήκες δεν ήταν καλύτερες. Από το 1883 που λήφθηκε η απόφαση για την ανέγερσή του, δόθηκαν τιτάνιοι αγώνες για να ολοκληρωθεί το έργο. Μάλιστα, και τότε -το 1995- το Δημοτικό Θέατρο εγκαινιάστηκε μετά από αναβολή.

Όπως ανακοίνωσε προχθές ο δήμαρχος Πειραιά, Βασίλης Μιχαλολιάκος, τα εγκαίνια θα γίνουν παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας και του πρωθυπουργού, αλλά, όπως επεσήμανε, «θα είναι λιτά και απέριττα», «δεν θα έχουν υπερβολές», «θα έχουν ποιότητα» και: «Επιτέλους… Αυτό το στολίδι του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού ανήκει εκ νέου, πλήρως ανακαινισμένο, στον ιδιοκτήτη του, τον Πειραϊκό λαό».

Σημειώνεται ότι χρέη καλλιτεχνικού διευθυντή στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά έχει αναλάβει ο Πειραιώτης σκηνοθέτης Τάκης Τζαμαργιάς, ο οποίος έχει ήδη καταθέσει πρόταση για το πρόγραμμα της χρονιάς. Έχτιζαν επί 12 χρόνια Το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά, έργο του Πειραιώτη αρχιτέκτονα και καθηγητή του ΕΜΠ, Ι. Λαζαρίνου, θεωρείται αρχιτεκτονικό κόσμημα και αποτελεί επίτευγμα της δημοτικής δραστηριότητας από την εποχή της σύστασης του δήμου, το 1835. Η απόφαση για την ανέγερσή του ελήφθη επί δημαρχίας Τρύφωνα Μουτζόπουλου. Στις επόμενες εκλογές (1883), δήμαρχος αναδείχθηκε ο Αριστείδης Σκυλίτσης-Ομηρίδης, ο οποίος υιοθέτησε το ζήτημα και επισπεύθηκαν οι εργασίες με δάνειο 200.000 δραχμών για την ανέγερση. Μάλιστα, ο αρχιτέκτων Ι. Λαζαρίνος είχε προϋπολογίσει τη δαπάνη σε 450.000 δραχμές.

Όμως, τελικά, ανήλθε στο διπλάσιο, παρά τις χαρακτηριστικές περικοπές της αρχιτεκτονικής πρόσοψης. Και από αυτές οι 200.000 δραχμές είχαν διατεθεί μόνο για την εντυπωσιακή διακόσμηση. Η ανέγερση διήρκησε 12 χρόνια και ολοκληρώθηκε το 1895, επί δημαρχίας Θεοδώρου Ρετσίνα. Η μορφολογία Μορφολογικά, το Δημοτικό Θέατρο εκπροσωπεί την αμιγή κλασικιστική παράδοση και είναι επηρεασμένο από τη σχολή του Ερνέστου Τσίλλερ. Το κτήριο είναι ορθογώνιου σχήματος, με διαστάσεις 34 x 45 μ.

Η ήρεμη και σχετικά συντηρητική αισθητική της όψης του τονίζεται από το πρόπυλο της κύριας εισόδου του, το οποίο αποτελείται από τέσσερις κορινθιακούς κίονες και αέτωμα. Στη στέγη υπάρχει δώμα με στέγη, η οποία έχει και αυτή αέτωμα στην πρόσοψη. Στο εσωτερικό, η πεταλόσχημη αίθουσα κοινού, με πλατεία, θεωρεία και εξώστες σε τέσσερα επίπεδα, έχει χωρητικότητα περίπου 1.300 θέσεων. Την αίθουσα φώτιζε τεράστιος πολυέλαιος (σώζεται και σήμερα) που λειτουργούσε με γκάζι. Για τους ηθοποιούς είχαν προβλεφθεί άνετα καμαρίνια και ένα πολυτελές καθιστικό. Η σκηνή του θεάτρου διασώζεται σχεδόν αλώβητη και θεωρείται ένα από τα ελάχιστα ανάλογα σωζόμενα δείγματα της εποχής μπαρόκ στην Ευρώπη. Έχει διαστάσεις 20 x 14 μ. και διαθέτει προσκήνιο και χώρο ορχήστρας.

Γύρω από το πέταλο της αίθουσας βρίσκεται το διώροφο φουαγιέ, στο οποίο αρχικά δίνονταν χοροεσπερίδες φιλανθρωπικών συλλόγων και διάφορες εκθέσεις σπουδαίων ζωγράφων. Επίσης, το θέατρο φιλοξένησε για μεγάλο χρονικό διάστημα τη Δημοτική Βιβλιοθήκη και τη Δημοτική Πινακοθήκη του Πειραιά. Το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά θεωρείται ως το κορυφαίο σωζόμενο ελληνικό θεατρικό κτήριο του 19ου αιώνα. Επισκευές επί επισκευών Πολλές ήταν οι επισκευές, ανακαινίσεις, εξωραϊσμοί κ.ά. που είχαν γίνει στο Δημοτικό Θέατρο. Οι πρώτες επισκευές έγιναν το 1927 επί δημαρχίας Τ. Παναγιωτόπουλου, μετά από μεγάλες φθορές που είχε υποστεί από την εγκατάσταση των προσφύγων. Τότε έγινε και η διαρρύθμιση της εξωτερικής πλατείας του θεάτρου.

Η δεύτερη μεγάλη επισκευή του θεάτρου έγινε το 1946-1947 επί δημαρχίας Γ. Χαραλαμπόπουλου. Έπειτα, το 1952, επί δημαρχίας Γ. Ανδριανόπουλου, το Δημοτικό Θέατρο απέκτησε σύγχρονες φωτιστικές και μηχανικές εγκαταστάσεις. Το 1962, επί δημαρχίας Παύλου Ντεντιδάκη, αντικαταστάθηκαν τα θορυβώδη ξύλινα καθίσματα της πλατείας του θεάτρου, με βελούδινα. Το 1968, επί δημαρχίας Αρ. Σκυλίτση, έγινε ο ολοκληρωτικός εξωραϊσμός τού θεάτρου (εξωτερικός και εσωτερικός) μέχρι και του φουαγιέ. Τις τελευταίες δεκαετίες, μάλιστα, έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες αναστήλωσης.

Μάλιστα, το 1980, ανακηρύχθηκε με υπουργική απόφαση, προστατευόμενο μνημείο ως «έργο τέχνης». Όμως, υπέστη ζημιές από τους σεισμούς του 1981 και του 1999. Τον Ιανουάριο του 2006, το έργο της συνολικής εκ βάθρων (για πρώτη φορά) αποκατάστασης εντάχθηκε στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα Αττικής (Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης) υπό την εποπτεία του υπουργείου Πολιτισμού. Όμως, κατά την επισκευή του θεάτρου εντοπίστηκαν αρχαιότητες όπως και η αρχική ξύλινη σκηνή – μία εντυπωσιακή κατασκευή από τις λίγες σωζόμενες στην Ευρώπη. Τελικά, οι εργασίες αποκατάστασης άρχισαν το 2008 και το έργο παραδόθηκε πριν από λίγες μέρες… Κ2 Μεγάλα ονόματα πάτησαν το «σανίδι» του Αμέσως μετά τα εγκαίνια, το θέατρο παραχωρήθηκε στους θιάσους Δ. Αλεξιάδη και Ταβουλάρη και τα πρώτα έργα που ανεβάστηκαν ήταν τα εξής: «Μαρία Δοξαπατρή» του Δ. Βερναδάκη, «Προμηθεύς» του Ι. Καλοστύπη, «Κρίσπος» του Αντωνιάδη, «Βασίλειος Βουλγαροκτόνος» του Γ. Στρατήγη, «Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας» του Δ. Κορομηλά, «Το πρώτον πυρ» του Μ. Λάμπρου, « Ο Γενικός Γραμματεύς» του Καπετανάκη, «Η Νίκη του Λεωνίδα» του Χ. Αννίνου κ.ά.

Από τη σκηνή του πέρασαν μεγάλα ονόματα του θεάτρου μας, όπως ο Δημήτρης Ροντήρης, ο Γκίκας Μπινιάρης, ο Στέφανος Νικολαΐδης, ο Μιχάλης Κουνελάκης, ο Αιμίλιος Βεάκης, ο Αδαμάντιος Λεμός, ο Μίμης Φωτόπουλος, ο Βασίλης Διαμαντόπουλος, ο Μίμης Τραϊφόρος, ο Ανδρέας Μπάρκουλης, ο Δημήτρης Παπαμιχαήλ κ.ά. Μάλιστα, από 26 Ιανουαρίου 1996 έως 25 Φεβρουαρίου του 1996, η Αλίκη Βουγιουκλάκη παρουσίασε εκεί το τελευταίο έργο της καριέρας της, τη «Μελωδία της ευτυχίας»…

Του Π. Μαρίνου