Μνημόνιο και στα… μπάνια του λαού

Του Χάρη Αποστολόπουλου

Η δίψα του ανθρώπου να ταξιδεύει είναι προαιώνια. Δεν υπάρχει κανείς που να μη ζηλεύει τον «κοσμογυρισμένο», να μην αδημονεί να αποδράσει από τα δεσμά που τον εγκλωβίζουν στο περιβάλλον της ρουτίνας, να μη «βλέπει την ώρα» να κάνει τουρισμό (εσωτερικό ή εξωτερικό) και να παραθερίσει.

Ο τουρισμός εκφράζει την ανάγκη του σημερινού ανθρώπου για ψυχαγωγία, ξεκούραση και φυγή από την καθημερινότητα και, για τον λόγο αυτόν, παρουσιάζει μια διαρκή και πρωτοφανή άνθηση στις σύγχρονες κοινωνίες. Βέβαια, για τον Ελληνα της ύφεσης, της τρόικας και της ανεργίας, τα δεδομένα

είναι εντελώς διαφορετικά.
Η δημοσιονομική κρίση ήταν και παραμένει εδώ. Παρά τις αισιόδοξες προβλέψεις πως από το 2014 κι έπειτα, η χώρα μας θα αρχίσει να βρίσκει τα πατήματά της και θα εμφανιστεί σταδιακά μια… υποψία ανάπτυξης, η κατάσταση δεν δείχνει ικανή να αλλάξει βραχυπρόθεσμα. Ετσι, λοιπόν, οι συνέπειες της πολυσυζητημένης αυτής οικονομικής κρίσης είναι πιο εμφανείς από ποτέ και πλήττουν, αν δεν το έχουν ήδη κάνει, ολοένα και περισσότερους τομείς της οικονομίας, της κοινωνίας και της ελληνικής καθημερινότητας.

Ερευνα του ΙΝΚΑ
Ενας εξ αυτών είναι και ο τομέας των διακοπών, με το «πουθενά» να είναι ο δημοφιλέστερος τουριστικός προορισμός των Ελλήνων. Σύμφωνα με πανελλαδική έρευνα του Ινστιτούτου Καταναλωτών, που πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο των τηλεφωνικών συνεντεύξεων σε δείγμα 545 ατόμων, ποσοστό μεγαλύτερο του 73%, δήλωσε με σιγουριά ότι οι διακοπές για φέτος αποτελούν λέξη «ταμπού». Και πώς να μην είναι δηλαδή, όταν πολλοί συμπολίτες μας, με τη μισθοδοσία τους στο ναδίρ και την απογοήτευσή τους στο ζενίθ, καλούνται να αποφασίσουν για τις διακοπές τους, ενώ δεν έχουν λύσει ακόμα το βιοποριστικό τους ζήτημα.
Ακόμα όμως και αυτό το «τολμηρό» 27%, που θα αψηφήσει την κρίση και θα ενισχύσει τον εσωτερικό τουρισμό, φυσικά και δεν προγραμματίζει πολυήμερες κρουαζιέρες στη Νάξο και στην Κεφαλονιά, αλλά πενθήμερες εξορμήσεις σε εξοχικές κατοικίες φίλων ή σε επαρχιακά, πατρικά σπίτια. Παράλληλα, αν και τα προηγούμενα χρόνια τα ταξίδια στο εξωτερικό συνήθιζαν να αποτελούν αγαπημένη συνήθεια των Ελλήνων, φέτος η επιλογή τουριστικών προορισμών εκτός Ελλάδος εμφανίζεται μειωμένη κατά περίπου 50%.

Εντός Ελλάδος
Να αναφέρουμε χαρακτηριστικά πως ιδιοκτήτης ταξιδιωτικού γραφείου στη Λεωφόρο Αμαλίας, στο κέντρο της Αθήνας, μιλώντας στο «Π», τόνισε πως όλες οι κρατήσεις για πτήσεις που του έχουν γίνει μέχρι σήμερα αφορούν μετακινήσεις εντός Ελλάδος.
Οπως γίνεται σαφές, ακόμα και οι αναγκαίες για την ψυχική ευεξία και την πνευματική ευρωστία διακοπές έφτασαν να θεωρούνται είδος πολυτελείας και… περικόπτονται από τον οικονομικό προϋπολογισμό του κάθε νοικοκυριού. Είναι, δε, αυτονόητο ότι τα ξενοδοχεία, τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και τα bungalows δεν υπάρχουν καν ως επιλογή για τους Ελληνες, οι οποίοι επιζητούν τη φιλοξενία συγγενών και φίλων ή εναλλακτικές και οικονομικές διανυκτερεύσεις, τύπου camping.
Κοινώς, στη χώρα του Βασίλη Ζορμπά, συμβόλου της καλοπέρασης και της ανεμελιάς, επικρατεί από τους ίδιους τους πολίτες η τάση του «όσο πιο κοντά στο τζάμπα, τόσο το καλύτερο».

Ενοικιαζόμενα
Το «Π», ήρθε σε επικοινωνία με ουκ ολίγους ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων δωματίων και ξενοδοχείων που δραστηριοποιούνται στις Κυκλάδες, οι οποίοι μας ενημέρωσαν πως εξαιτίας των ξένων τουριστών, που συνεχίζουν να μας επισκέπτονται μαζικά, οι επιχειρήσεις τους πηγαίνουν εξαιρετικά. Ωστόσο, αυτό που τους προβληματίζει είναι πως ακόμα και αυτοί που παραδοσιακά δούλευαν αμιγώς με Ελληνες φέτος τους ψάχνουν και δεν τους βρίσκουν…
Οι παραδοσιακές ελληνικές φράσεις «μια ζωή την έχουμε» και «ζήσε το σήμερα, ξέχνα το αύριο» ανήκουν πια στο παρελθόν, καθώς οι Ελληνες δεν πάνε καν διακοπές πλέον, αλλά ακόμα και αν τις αποφασίσουν, περιορίζονται στα πολύ βασικά έξοδα. Οι σκοτούρες από τις οικονομικές αντιξοότητες που βασανίζουν κάθε Ελληνα φορολογούμενο, η καταρρακωμένη του διάθεση και η ψυχολογία του που βρίσκεται στα Τάρταρα, ίσως και να μπορούσαν να «ανακουφιστούν», έστω προσωρινά, από ένα ταξιδάκι αναψυχής.

Αναγκαίες
Οι διακοπές βοηθούν τον άνθρωπο να βρει το αληθινό του πρόσωπο, να τονωθεί συναισθηματικά και να αποκτήσει αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία, αρετές που σε αυτήν τη δύσκολη συγκυρία είναι πιο αναγκαίες από ποτέ. Το πρόβλημα είναι πως η ανεργία, η εισοδηματική αστάθεια (για τους τυχερούς) και η έλλειψη ελεύθερου χρόνου, καθώς δεν είναι λίγοι όσοι κάνουν δύο και τρεις δουλειές για να «τα φέρουν βόλτα», καθιστούν τις διακοπές, ανέφικτες ή μη βιώσιμες για πολλές ελληνικές τσέπες.
Είναι το λιγότερο λυπηρό να βλέπει κανείς τους ίδιους τους γηγενείς κατοίκους της πιο όμορφης -αποδεδειγμένα – χώρας του κόσμου να μην την επισκέπτονται, ενώ την ίδια ώρα εκατομμύρια τουρίστες συρρέουν από κάθε γωνιά της Γης για να τη θαυμάσουν. Αλλωστε, ο εσωτερικός τουρισμός μάς παρέχει μια σχέση «δούναι και λαβείν»: και η ελληνική επαρχία έχει ανάγκη το… βαλάντιό μας για να αναπνεύσει οικονομικά, αλλά και εμείς αυτήν για να… αναπνεύσουμε γενικότερα.

«Βουλιάζουν» από τουρίστες τα ελληνικά νησιά

Η εικόνα της χώρας μας προς το εξωτερικό παρουσιάζει μια διαρκή βελτίωση, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η φήμη μας δείχνει να… αποκαθίσταται μέρα με τη μέρα και το γεγονός ότι η Ελλάδα αποτελεί ξανά έναν ασφαλή προορισμό για να περάσει κάποιος τις ημέρες των διακοπών του δείχνει να έχει γίνει απόλυτα κατανοητό.
Ολα αυτά, σε συνδυασμό με τα… παραδοσιακά «κίνητρα» που παρέχει στους αλλοδαπούς τουρίστες η χώρα μας, δηλαδή τις σπάνιες φυσικές ομορφιές της, τις ιδανικές κλιματολογικές που επικρατούν, τη γοητεία που ασκεί η πολιτιστική μας κληρονομιά, τα φιλόξενα αισθήματα του λαού μας και τον ελληνικό τρόπο ζωής γενικότερα δείχνουν να βάζουν τα… πράγματα στη θέση τους.

Κερδίζουμε έδαφος
Η Ελλάδα κερδίζει ξανά το «στοίχημα» του τουρισμού και δείχνει ικανή να επανακάμψει δυναμικά και να καλύψει το «χαμένο έδαφος». Ηδη, οι προβλέψεις για τη νέα τουριστική έκρηξη επιβεβαιώνονται σε καθημερινή βάση και η αρνητική δημοσιότητα που είχε πλήξει τη χώρα μας ανήκει οριστικά στο παρελθόν. Ολα τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία κάνουν λόγο για σημαντική πιθανότητα επίτευξης ρεκόρ επισκεψιμότητας στη χώρα μας για φέτος, ενώ η Guardian έχει εκτιμήσει πως περιμένουμε ούτε λίγο, ούτε πολύ, 17 (!)εκατομμύρια τουρίστες.
Τα ελληνικά νησιά, κυριολεκτικά, «βουλιάζουν» από τα εκατομμύρια των τουριστών που συρρέουν σωρηδόν προς αυτά σαν να ανακάλυψαν φέτος τη χώρα μας. Φαίνεται πως η περσινή μειωμένη τουριστική δραστηριότητα όπως «μεταφράστηκε» από εμάς, για τους ξένους τουρίστες μέτρησε ως «αποχή» από τις διακοπές στην Ελλάδα και η στροφή σε εναλλακτικούς τουριστικούς προορισμούς φαίνεται πως βοήθησε να μας εκτιμήσουν ακόμα περισσότερο.

Και στα ορεινά
Το ίδιο ισχύει τόσο για την πρωτεύουσα, όσο και για τις υπόλοιπες μεγάλες ελληνικές πόλεις, ενώ αν και δεν είναι ασφαλές να προβούμε μεσούσης της περιόδου σε συμπεράσματα, οι τουρίστες φέτος δείχνουν να επιλέγουν και πιο ορεινούς προορισμούς συγκριτικά με άλλα χρόνια. Δεν είναι μόνο η θάλασσα, τα νησιά και οι παραλίες που κεντρίζουν το ενδιαφέρον τους, αλλά και πιο… βουνίσιοι προορισμοί, με την Αράχωβα Βοιωτίας, το Πήλιο Μαγνησίας και τη Δημητσάνα Αρκαδίας να έχουν την τιμητική τους.
Ολα δείχνουν να θυμίζουν τις παλιές ένδοξες εποχές του ελληνικού τουρισμού και η είδηση αυτή μόνο αισιοδοξία και χαμόγελα ικανοποίησης μπορεί να σκορπίσει. Ας μην ξεχνάμε πως ο τουρισμός αποτελεί βασικότατο πυλώνα της ελληνικής οικονομίας και το κυριότερο μέσο για την ιστορική και την πολιτιστική μας προβολή.
Μάλιστα για πολλούς, όταν ο τουρισμός αγγίζει το 20% όλου του ΑΕΠ, απασχολεί περισσότερα από 900.000 άτομα και συνιστά τη μεγαλύτερη πηγή άδηλων πόρων της χώρας, τότε οφείλει και πρέπει να είναι η βάση πάνω στην οποία θα στηριχθεί το «οικοδόμημα» για την έξοδο από την κρίση.