Σαν σήμερα η απόπειρα δολοφονίας του Παπαδόπουλου από τον Αλέξανδρο Παναγούλη

Ήταν 13 Αυγούστου του 1968, όταν ο Αλέξανδρος Παναγούλης προέβαινε στην κορυφαία αντιδικτατορική πράξη: την απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Παπαδόπουλου. Το τυραννικό καθεστώς συμπλήρωνε εκείνες τις ημέρες σχεδόν ενάμιση χρόνο ζωής, και είχε θέσει ήδη τις βάσεις για τη διατήρησή του. Μετά την αρχική διεθνή παγωμάρα για τη δικτατορία, οι αναγνωρίσεις από τη διεθνή κοινότητα ήταν μαζικές, και μόνο στις χώρες όπου υπήρχε έντονο το ελληνικό στοιχείο ακούγονταν φωνές διαμαρτυρίας.

Μέσα στη χώρα, παρότι η δικτατορία

ήταν αναμενόμενη από όλους, οι δημοκρατικές δυνάμεις δεν είχαν καταφέρει να συγκροτήσουν ένα δυναμικό και μαζικό αντιστασιακό κίνημα και οι ενέργειες εναντίον της χούντας ήταν μεμονωμένες και όχι καλά οργανωμένες.

Ο Αλέξανδρος Παναγούλης από τις πρώτες ημέρες τις χούντας λιποταχτεί από τον Στρατό παριστάνοντας τον τρελό, και τον Ιούνιο του 1967 φτάνει κυνηγημένος στην Κύπρο, για να οργανώσει ένοπλη δράση κατά της δικτατορίας. Εκεί, έπειτα από πολλές περιπέτειες αποκτά έναν απρόσμενο σύμμαχο: τον πρώην μαχητή της ΕΟΚΑ και μαχητικό αντικομμουνιστή Πολύκαρπο Γιωρκάντζη. Ακόμα και σήμερα δεν είναι κατανοητό γιατί ο ακροδεξιός Γιωρκάντζης βοήθησε τον καταζητούμενο από τη χούντα Παναγούλη, αλλά το σίγουρο είναι ότι χωρίς το διαβατήριο με το ονοματεπώνυμο «Μάριος Ανδρέου», και χωρίς τα εκρηκτικά που του προμήθευσε ο τότε υπουργός Εσωτερικών της Κύπρου, ο Παναγούλης δεν θα μπορούσε να προχωρήσει στην απόπειρα κατά του Παπαδόπουλου. Όχι τόσο σύντομα τουλάχιστον.

Ο Παναγούλης – περνώντας πρώτα από την Ιταλία- επιστρέφει στην Ελλάδα και συγκροτεί την οργάνωση «Ελληνική Αντίσταση» υπό τον τίτλο της οποίας θα ετοίμαζε την τυραννοκτονία. Έχοντας πληροφορηθεί από έναν κρητικό φύλακα του Παπαδόπουλου για την καθημερινή διαδρομή που ακολουθούσε ο δικτάτορας από τη βίλα του στο Λαγονήσι προς την Αθήνα, ο Αλέξανδρος Παναγούλης τοποθετεί τα εκρηκτικά στο 31ο χιλιόμετρο της Αθηνών – Σουνίου δίπλα σε ένα γεφυράκι. Την ίδια στιγμή της απόπειρας, το σχέδιο ανέφερε ότι θα υπήρχαν εκρήξεις βομβών της «Ελληνικής Αντίστασης » σε καίρια σημεία της Αθήνας, τα οποία θα έδιναν την εικόνα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ότι η Αθήνα ήταν στις φλόγες.

Τίποτα από αυτά όμως δεν έγινε… Ούτε καν η απόπειρα εναντίον του Παπαδόπουλου δεν είχε πετύχει. Το μικρότερο σύρμα, η όχι καλή οργάνωση, κάποια δέκατα του δευτερολέπτου γρηγορότερο πάτημα του κουμπιού, η τύχη του δικτάτορα, όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα η απόπειρα να αποτύχει, ο τύραννος να σωθεί, το ταρακούνημα τις δικτατορίας να μην έρθει. Ο Παναγούλης συλλαμβάνεται από ένα τυχαίο περιστατικό, και πέφτει στα χέρια της χούντας του Θεοφιλογιαννάκου, και της ΕΣΑ. Η δολοφονική απόπειρα κατά του δικτάτορα συνάντησε – ιδίως το πρώτο διάστημα – την αμφισβήτηση των προθέσεών της από τους πολλούς έλληνες του εξωτερικού. Δεν ήταν λίγοι αυτοί που υποστήριζαν ότι η απόπειρα ήταν σκηνοθετημένη από το ίδιο το καθεστώς με στόχο να ηρωοποιηθεί ο Παπαδόπουλος…

Η απόπειρα μέσα από τη «17Ν»

Ο Αλέξανδρος Παναγούλης με την απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα, τη στάση του στα βασανιστήρια, και τη γελοιοποίηση των βασανιστών του γίνεται σύμβολο αντίστασης εναντίον κάθε μορφής τυραννίας, κατακτώντας την αποδοχή και το σεβασμό όλων. Ακόμα και αντιπάλων του όπως ο Θεοφιλογιαννάκος και ο Παπαδόπουλος. Λέγεται πως ο πρώην δικτάτορας είχε πει για τον Παναγούλη τα Χριστούγεννα του 1993 πίσω από τα κάγκελα του Κορυδαλλού: « Αυτός, μάλιστα! Έκανε αντίσταση, όπως τη λέτε. Καίτοι απεπειράθη να με δολοφονήσει, οφείλω να ομολογήσω ότι ήταν πραγματικό παλικάρι ». Φανταζόμαστε ότι αν άκουγε αυτές τις κουβέντες του Παπαδόπουλου, ο Παναγούλης θα του απαντούσε με κάποια βρισιά όπως έκανε στον πρώην δεσμοφύλακά του Ζαχαράκη, αλλά αυτή η αποδοχή από όλους τους πρώην διώκτες του σίγουρα σημαίνει πολλά πράγματα.