ΠΑΣΟΚ 49 χρόνια – Οι 149 “ανώνυμοι” που πήγαν στις 3 Σεπτέμβρη ’74 στο κάλεσμα του Α.Παπανδρέου

Σαν σήμερα, στις 3 Σεπτεμβρίου 1974, ο ήλιος του ΠΑΣΟΚ ανέτειλε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ο ιστορικός ηγέτης του κόμματος και ιδρυτής του, Ανδρέας Παπανδρέου, κρατά στα χέρια του την ιδρυτική διακήρυξη και λίγο καιρό αργότερα το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα κατέρχεται στις εκλογές, εκλέγοντας

To μεσημέρι της 3ης Σεπτεμβρίου 1974 οι πολιτικοί συντάκτες των εφημερίδων περίμεναν τον Ανδρέα Παπανδρέου στην αίθουσα συνεδρίων του ξενοδοχείου «Κινγκ Πάλας». Δεκαοκτώ ημέρες μετά την καθυστερημένη επιστροφή του στην Ελλάδα, ο γιος του Γέρου της Δημοκρατίας θα άνοιγε τα χαρτιά του. Ήταν ήδη γνωστό ότι σκόπευε να ιδρύσει νέο πολιτικό φορέα. Αλλά οι πληροφορίες από τις διασταυρούμενες επαφές που είχε στο Καστρί από την ημέρα της επιστροφής του ήταν συγκεχυμένες.

Ωστόσο είχαν γίνει γνωστά αρκετά στοιχεία για τις κινήσεις του μετά την πτώση της δικτατορίας που τον βρήκε στο Τορόντο του Καναδά. Αναχώρησε αμέσως για το Λονδίνο, όπου είχε την έδρα του ένα κλιμάκιο του ΠΑΚ. Στο ξενοδοχείο «Κάμπερλαντ» τον συνάντησε ο Α. Τσοχατζόπουλος που ήλθε από το Μόναχο και δυο μέρες αργότερα πήραν το αεροπλάνο για τη Γερμανία, όπου βρισκόταν η κύρια δύναμη του ΠΑΚ και τα περισσότερα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου. Οι Κ. Σημίτης, Ι. Τσεκούρας, Γ. Τσουγιόπουλος, Δαμ. Βασιλειάδης, Μιχ. Χαραλαμπίδης, Ι. Ζαφειρόπουλος ήταν από τους πρώτους που τον άκουσαν να λέει:

«Θα μετεξελιχθούμε σε πολιτικό κόμμα». Είναι αποφασισμένος και όταν πληροφορήθηκε ότι στην Αθήνα μια ομάδα βουλευτών, υπό τον Ι. Αλευρά και τον Ι. Χαραλαμπόπουλο κινούνται για την ανασύσταση της Ένωσης Κέντρου αντιδρά έντονα. «Να τους πείτε να τ΄ αφήσουν αυτά».

Στις 6 Αυγούστου συγκάλεσε στο Βίντερτουρ της Ελβετίας το Εθνικό Συμβούλιο του ΠΑΚ που αποφάσισε κατά πλειοψηφία την αυτοδιάλυσή του, χωρίς να το ανακοινώσει. Οσοι τον υποδέχθηκαν στην Αθήνα στις 16 Αυγούστου πιστεύουν ακόμη ότι θα διεκδικήσει την κληρονομιά του Γεωργίου Παπανδρέου. Ο ίδιος όμως έχει ήδη στις αποσκευές του ένα «πολιτικό μανιφέστο» που είχαν επεξεργαστεί στελέχη του ΠΑΚ. Θα το συζητήσει σε ατέλειωτες συναντήσεις στο Καστρί, με στελέχη της αντίστασης, παλαιούς πολιτευτές της Ενωσης Κέντρου και νεολαίους που είχαν κάνει ήδη την εμφάνισή τους στα αμφιθέατρα μετά το Πολυτεχνείο, ως « φοιτητές που εκφράζουν τις ιδέες του Α. Παπανδρέου». Ανάμεσά τους οι Κ. Λαλιώτης, Αθ. Τσούρας, Στεφ. Τζουμάκας, Δημ. Τζουβάνος κ.ά.

Όταν πήγε στο Α΄ Νεκροταφείο και προσκύνησε στον τάφο του Γεωργίου Παπανδρέου, πολλοί θεώρησαν ότι τελικά θα εμφανιστεί ως διάδοχος του Γέρου στην ηγεσία της Ε.Κ. Πρώτος ο Γιάννης Αλευράς, που δεν έκρυβε ότι δεν τον ενθουσίαζε η ιδέα να μπει στο ίδιο κόμμα με τους αχτένιστους νεαρούς που συναντούσε στο Καστρί ο Ανδρέας Παπανδρέου. «Αυτοί δεν έχουν ούτε ψήφο», του έλεγε.

Όταν του έδωσε να διαβάσει το κείμενο που είχε φέρει μαζί του, τον ενόχλησε ο σοσιαλιστικός προσανατολισμός του.

«Ανδρέα, τι πας να κάνεις, εδώ έχουμε έτοιμο κόμμα, πειράματα θα κάνουμε;».

Ολα αυτά τροφοδοτούσαν το ενδιαφέρον των δημοσιογράφων που τον περίμεναν εκείνο το μεσημέρι, κυρίως για να διαπιστώσουν ποιοι τελικά θα τον ακολουθούσαν. Έφτασε με αρκετή καθυστέρηση στο ξενοδοχείο. Ήταν ένας διαφορετικός Ανδρέας Παπανδρέου. Φορούσε μαύρο δερμάτινο σακάκι, άσπρο πουκάμισο χωρίς γραβάτα, φαρδιά δερμάτινη ζώνη, είχε φαβορίτες και ήταν πιο αδύνατος από ό,τι τον ήξεραν επτά χρόνια πριν. Κατευθύνθηκε σε ένα δωμάτιο στον πρώτο όροφο και ζήτησε από τον Πέτρο Λάμπρου να βγει στον δρόμο και να τον ειδοποιήσει όταν θα φτάσει ο Γιάννης Αλευράς, που δεν πήγε τελικά. Μετά φώναξε τον Θανάση Τσούρα.

Ήρθαν όλοι; ρώτησε.

Σχεδόν όλοι, περίπου 150 άτομα. Δεν ήταν μεγάλα ονόματα της πολιτικής, αλλά ήταν αποφασισμένοι να πάνε μαζί του.

Σύμφωνα με τα αρχεία του ΠΑΣΟΚ οι 149 προσκληθέντες ήταν οι εξής:

Λαμπρόπουλος Οδ., Κόκκινος Θεοδ., Αρχάκης Αλέξανδρος, Γιώτας Στάθης, Λουκάκης Χαράλαμπος, Λάμπρου Πέτρος, Παπαναγιώτου Θάνος, Τσιγαρίδας Κων., Καβαλιώτου Χριστίνα, Τσούρας Θανάσης, Μιχαλόπουλος Νίκος, Μπουρναζάκης Νικ., Δημόπουλος Νίκος, Αλεξόπουλος Θανάσης, Τζώρτζης Γιάννης, Λαλιώτης Κώστας, Φιλίππου Κατερίνα, Χαραλαμπόπουλος Γιώργος, Θωμίδου Σούλα, Μίχα Μαρία, Κούρτη Χριστίνα, Χαραλαμπόπουλος Γιάννης, Τουλούπας Τάκης, Μαντούβαλος Ηλίας, Βγενόπουλος Νίκος, Κορωναίος Γιάννης, Πελοποννήσιος Φώντας, Πρόκος Απόστολος, Κουτσόγιωργας Μένιος, Λιβάνης Αντώνης, Σκουλάς Θανάσης, Κοκκόλα Αγγέλα, Βαρδάνης Μιχάλης, Ελευθεριάδης Γεώργιος, Κουτσογιάννης Γιάννης, Μανδηλαρά Ασπα, Σημίτης Κώστας, Ελευθεριάδης Δημήτριος, Κορωναίος Πάνος, Σακελλαρόπουλος Αλέξ., Ντίνου Εύη, Φραγκιάς Ανδρέας, Φλέμιγκ Αμαλία, Ακρίτα Σύλβα, Τριαρίδης N., Δροσογιάννης Αντώνης, Γεωργιάδης Σεραφ., Κατσιφάρας Γεώργιος, Σκουλαρίκης Γιάννης, Νικολάου Κώστας, Απανωμεριτάκης, Βερυβάκης Λευτέρης, Κρητικός Παναγιώτης, Ανδρουτσόπουλος Κώστας, Κασιμάτης Γρηγόρης, Καμπάνης Σταμάτης, Παπαστρατής Γιώργος, Φαρμάκης Νίκος, Κανελλόπουλος Κώστας, Καβουνίδης Σπύρος, Λέκκας Δημήτριος, Ζερβόπουλος Γιάννης, Χαραλαμπόπουλος Χρήστος, Πρασανάκης Γεώργιος, Βασιλακόπουλος Λεωνίδας, Μπουλούκος Αριστόδ., Μπουλούκος Διονύσης, Πανταζόπουλος Στέλιος, Παπαδονικολάκης Γιάννης, Βαλασέλης Ζάνος, Κούτσικας Φοίβος, Κακλαμάνης Απόστολος, Τόμπρας Φάνης, Δαμβουνέλης Αριστ., Δέας Κώστας, , Παπασπύρου Γιάννης, Παπαδημητρίου Γεώργιος, Κουτσοχέρας Ιωάννης, Κεφαλληνός Τάλμποτ, Σακελλαρίου Γιάννης, Νικολόπουλος Βασίλειος, Παπανίκος Δημήτριος, Σπηλιόπουλος Σπύρος, Χρυσάφης Γιάννης, Κύργιος, Τσιρίδης Χαράλαμπος, Καρανάσης Χρήστος, Βούλγαρη Ελένη, Αναστασιάδης Σπύρος, Μάζης Ιων., Τσιμπούκης Αθ., Μαρασλής Αλέκος, Κούκος Ιωάνν., Παππάς Αλέξανδρος, Τσαγανάς Ιωάνν., Τζούβαλης Κων., Μίχας Αθανάσιος, Σπηλιοτακάρα Ρία, Ασημακόπουλος Γεώργιος, Κωστούρος Γεώργιος, Κόλλιας Δημ., Κακουρόπουλος Ανδρ., Καραζέρης Γεώργιος, Κεζήλος Νίκος, Κόης Δημ., Γιαννόπουλος Σωτήριος, Μουστάκης Γεώργιος, Σόκαρης Σπυρ., Φούκας Τάσος, Τσαφούλιας Γεώργ., Κατραβάς Σωτ., Κουτσόγιωργας Τέλης, Μπαλάσης Αθ., Κουμανιώτης Κωστ., Μπίτσος Αθ., Λαμπρόπουλος Τάσος, Χριστοδουλιάς Θεόδ., Αλεξόπουλος Κώστας, Παπαγιαννόπουλος Τάκης, Πανούτσος Ιωάνν., Παπαγιωργόπουλος Τάκης, Ζυγογιάννης Γιώργος, Βαλυράκης Σίφης, Παπαθανασίου Χρήστος, Ζουμπογιώργος Νίκος, Κουρής Χαράλαμπος, Μωραΐτου Μαίρη, Γρίμπλα, Γιαννόπουλος Ευ, Λιβάνη Κατίνα, Λιάνης Γ, Τσεκούρας Γ., Κουρής Α.,  Παπανδρέου Βάσω, Παπασταύρου Μάκης, Ζιάγκας Μιχάλης, Κουλούρης Κ, Ζαφειρόπουλος Γ, Δαμιανός, Κίσσονας Γ, Οικονομίδης Π, Μπαρμπαγιάννη Β. Βουρνάς Πάνος, Παπαδήμας Τόλης, Χατζημιχελάκης Νίκος, Σάλας Μιχάλης, Γιαννακάκης Μιχαήλ, Πολυχρονόπουλος Γιάννης.

Στη δεξιά πλευρά κάθονταν στελέχη με πολιτική δράση πριν από τη δικτατορία, όπως ο  Γιάννης Χαραλαμπόπουλος και ορισμένοι που είχαν γίνει γνωστοί από τις δίκες της χούντας. Στην αριστερή πλευρά η Σύλβα Ακρίτα με άσπρο παντελόνι και ακριβώς δίπλα της ο Κ. Σημίτης, με γραβάτα. Γύρω τους στελέχη του ΠΑΚ, άγνωστοι οι περισσότεροι. Αλλά και επιφανείς της Δημοκρατικής Αμυνας που θα συνενώνονταν είκοσι μέρες αργότερα με το ΠΑΣΟΚ, με επικεφαλής τον Σ. Καράγιωργα, τον Χρ. Ροκόφυλλο και τον Μ. Δελούκα.

Ο Α.Παπανδρέου παρουσίασε τη «Διακήρυξη Αρχών του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος», την όποια διάβασε ολόκληρη ο Κ. Νικολάου και μοίρασε στους δημοσιογράφους ως εκπρόσωπος Τύπου ο Γ. Κατσιφάρας.

Οι Κ. Σημίτης, Μαν. Παπαθωμόπουλος, Ι. Τσεκούρας, Δαμ. Βασιλειάδης, Ν. Μιχαλόπουλος ήταν από τους τελευταίους που έκαναν συμπληρώσεις. Το πολυγραφημένο κείμενο έγινε αργότερα μια μικρή πράσινη μπροσούρα, από τις Εκδόσεις Καρανάση.

Ο τίτλος Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα είχε ήδη συζητηθεί στις συσκέψεις του ΠΑΚ, πριν επιστρέψουν στην Ελλάδα, ανάμεσα σε πολλούς άλλους. Στην Αθήνα οι κεντρώοι ήθελαν να αντικατασταθεί ο όρος «σοσιαλιστικό» με τον όρο «δημοκρατικό». Την απόφαση πήρε ο Α. Παπανδρέου κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή. Από λάθος η πρώτη δήλωση του λογότυπου του ΠΑΣΟΚ στον Αρειο Πάγο ανέφερε «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κόμμα». Θα ζητήσει να τροποποιηθεί σε «Κίνημα» δυο μέρες αργότερα με συμπληρωματική δήλωση.

Το Κίνημα θα στεγαζόταν προσωρινά σε ένα δυάρι στην οδό Ακαδημίας 28, που τους παραχώρησε ο Γ. Μυλωνάς. Πολλά στελέχη όμως διατηρούσαν άλλους τόπους συναντήσεων, ανάλογα με την προέλευσή τους. Ο Αντ. Λιβάνης και ο Ι. Καψής στην οδό Θεάτρου. Οι Κ. Λαλιώτης, Αθ. Τσούρας και ο Ι. Τζώρτζης γράφουν πολιτικά κείμενα σε ένα καφενείο στα Εξάρχεια! Λίγες εβδομάδες αργότερα θα βρεθούν δυο όροφοι στην οδό Πανεπιστημίου 57 και εκεί θα εγκαταστήσει την έδρα του το πρώτο Εκτελεστικό Γραφείο: Α. Τσοχατζόπουλος, Κ. Σημίτης, που συνήθως κρατάει τα πρακτικά, Σ. Καράγιωργας, Β. Φίλιας, Α. Στάγκος, Κ. Μανωλίδης, Ασπα Μανδηλαρά, Αθ. Τσούρας και η νεαρή φοιτήτρια από το ΠΑΚ Αγγλίας Βάσω Παπανδρέου.

Η υποδοχή που του επεφύλαξαν τα ΜΜΕ δεν ικανοποίησε τον Ανδρέα Παπανδρέου. Οι δημοκρατικές εφημερίδες έχουν ήδη στραφεί στην υποστήριξη της Ενωσης Κέντρου και του Γεωργίου Μαύρου, ενώ η κρατική ραδιοτηλεόραση αγνοεί τις δραστηριότητές του.

Ετσι στις 15 Σεπτεμβρίου έριξε το σύνθημα της αυτοοργάνωσης: Κάλεσε όλους εκείνους που πιστεύουν στις πολιτικές αρχές και τις διακηρύξεις του να δημιουργήσουν οργανώσεις με δική τους πρωτοβουλία. Ήταν η πραγματική ιδρυτική πράξη του ΠΑΣΟΚ.

Πώς το αντιμετώπισε ο Τύπος της εποχής

Την ίδρυση του νέου κόμματος προανήγγειλε στο φύλλο της 3ης Σεπτεμβρίου 1974 η εφημερίδα «Ακρόπολις», συντηρητικών πεποιθήσεων, που «κάλυπτε» ασφαλώς το ίδιο γεγονός και στο επόμενο φύλλο της. «Η εξαγγελία της πολιτικής κινήσεως αποτελεί κατά την άποψιν εμπείρων πολιτικών παρατηρητών την έναρξιν, την δραστηριοποίησιν, της πολιτικής ζωής της χώρας και την επάνοδον στην ομαλότητα, που τελικώς θα υλοποιηθεί με την προσφυγήν στον λαόν», σχολίαζε η εφημερίδα, εστιάζοντας κυρίως στην απάντηση του Ανδρέα Παπανδρέου όταν ρωτήθηκε για τις εκλογές. «Η διεξαγωγή των εκλογών δεν είναι θέμα χρόνου, αλλά καθάρσεως του κρατικού μηχανισμού, που πρέπει να πάψει να είναι χουντικός», είχε πει, επιμένοντας πως μόνο τότε θα είχαν νόημα οι εκλογές.

Στην επιμονή του Ανδρέα Παπανδρέου ότι η κάθαρση πρέπει να γίνει πριν από τις εκλογές, έδινε έμφαση και η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», αναδεικνύοντας και τον αποκλεισμό της συνεργασίας με άλλους πολιτικούς φορείς. «Δεν καλούμε άλλες δυνάμεις να κάνουν προσχώρηση στο Κίνημα, αλλά να συμμετάσχουν στην ίδρυσή του από την αρχή», είχε πει ο Ανδρέας και η εφημερίδα το μετέφερε αυτολεξεί. «Βασικά συνθήματα του νέου κινήματος, που προδιαγράφουν και τις αρχές του, είναι: Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση, Δημοκρατία, στον αγώνα για τη δημιουργία μιας καινούργιας πολιτικής ζωής», συνέχιζε το ρεπορτάζ, που περιέγραφε ως κυρίαρχο στόχο του κινήματος την απάντηση του Ανδρέα Παπανδρέου περί δημιουργίας μιας Πολιτείας απαλλαγμένης από τον ξένο έλεγχο ή την επιρροή της οικονομικής ολιγαρχίας…

Αναλυτικό ρεπορτάζ με όλα όσα είχαν διαδραματιστεί την προηγούμενη μέρα στο «Κινγκ Πάλας» υπήρχε στις σελίδες της εφημερίδας «ΤΟ ΒΗΜΑ», που πλην της ομιλίας του ιδρυτή του κόμματος, τόνιζε την αναφορά του διευθυντή του Γραφείου Τύπου Κ. Νικολάου –που τον είχε προλογίσει- περί ενός κινήματος που θα ήταν συλλογική προσπάθεια και όχι προσωποπαγές κόμμα. Υπό τον τίτλο «Σοσιαλιστική πολιτική κίνηση εξήγγειλε χθες ο κ. Παπανδρέου. Αρχές, στόχοι και οργανωτική διάρθρωση», η εφημερίδα παρέθετε αναλυτικά την ομιλία του προέδρου του νέου κόμματος και το κείμενο της Ιδρυτικής Διακήρυξης, ενώ κωδικοποιούσε τις απαντήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου που έκρινε ως σημαντικότερες, ως εξής :

– Η Ελλάδα να αποχωρήσει όχι μόνο από το στρατιωτικό, αλλά και το πολιτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.

– Να ακυρωθούν όλες οι διμερείς συμφωνίες, που έχουν επιτρέψει στο Πεντάγωνο να μετατρέψει την Ελλάδα σε ορμητήριο για την προώθηση της επεκτατικής του πολιτικής.

– Η κοινωνική απελευθέρωση –αναφέρει η Διακήρυξη- και ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός αποτελούν τον θεμέλιο λίθο του Κινήματός μας.

Ως γεγονός «που δεσπόζει στο προσκήνιο των πολιτικών ζυμώσεων» περιέγραφε την πρώτη δημόσια εμφάνιση του Ανδρέα Παπανδρέου η «Απογευματινή» της 4ης Σεπτέμβρη 1974. «Αδέσμευτη Ελλάδα και κοινωνικοποιήσεις διακήρυξε ο Ανδρέας Παπανδρέου», ήταν ο τίτλος του σχετικού ρεπορτάζ.

«Με ακραίο σοσιαλισμό και καινούρια στελέχη. Ο Ανδρέας αποσπάται και βάλλεται από Κέντρο και Άκρα Αριστερά», ήταν ο τίτλος της «Βραδυνής», που αναδείκνυε το γεγονός ότι με την κίνησή του αυτή, ο Ανδρέας Παπανδρέου ξεκαθάριζε πως δεν θα ήταν ο συνεχιστής του πατέρα του Γεωργίου στο τιμόνι της «Ένωσης Κέντρου». Σχολιάζοντας ότι η άρνησή του να συμμετάσχει στην αναβίωση της Ενώσεως Κέντρου και ο παραμερισμός των πρώην βουλευτών, είχε προκαλέσει την αντίδραση πολλών πολιτικών, η εφημερίδα –που είχε κλείσει η Χούντα όταν είχε δημοσιεύσει ανοιχτή επιστολή του Κωνσταντίνου Καραμανλή- σημείωνε πως «ο Ανδρέας Παπανδρέου θέλησε να αποσυνδέσει το νέον του κίνημα από τους κομματικούς μετασχηματισμούς του παρελθόντος, που στηρίζονταν όπως υποστήριξε στη φεουδαρχική σχέση ανάμεσα σε ηγέτες και βουλευτές και κομματάρχες, ανάμεσα σε κομματάρχες και ψηφοφόρους και που είχαν αντικαταστήσει τις αρχές, τα προγράμματα και τις δημοκρατικές διαδικασίες με το ρουσφέτι και το παρασκήνιο». Στο αναλυτικό ρεπορτάζ της, ανέφερε ακόμα μεταξύ άλλων πως «γραμμή πορείας προς μια αβασίλευτη, σοσιαλιστική Δημοκρατία, με μακροπρόθεσμο πρόγραμμα ευρύτατων εθνικοποιήσεων -ή μάλλον κοινωνικοποιήσεων, σύμφωνα με τον όρο που χρησιμοποιήθηκε- εχάραξε χθες ο Ανδρέας Παπανδρέου με την αναγγελία της κινήσεως του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος».

Τα 49α γενέθλια στο Ζάππειο

Τη συμπλήρωση 49 χρόνων από την ίδρυσή του γιορτάζει σήμερα  Κυριακή  το ΠΑΣΟΚ, με εκδηλώσεις στο Ζάππειο.
Οι εκδηλώσεις θα ανοίξουν το απόγευμα της Κυριακής 3/9, στις 18:00, με τη θεματική συζήτηση «Σύγχρονες προκλήσεις: Κλιματική αλλαγή, φυσικές καταστροφές και βιώσιμη ανάπτυξη» στο Περιστύλιο του Ζαππείου.

Ομιλητές θα είναι οι:

-Χάρης Δούκας, Καθηγητής Ενεργειακής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής στη Σχολή ηλεκτρολόγων μηχανικών και μηχανικών υπολογιστών του Ε.Μ.Π. και υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων
-Παναγιώτης Δημόπουλος, Καθηγητής οικολογίας στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και Γραμματέας Τομέα Περιβάλλοντος ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής
-Μιχάλης Χάλαρης Γραμματέας Τομέα Πολιτικής Προστασίας ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής
-Ευανθία Σισμάνογλου Project Manager στην εταιρεία EV Loader
– Γιώργος Καραμανώλης Σύμβουλος Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Καινοτομίας & Τεχνολογίας, Συντονιστής της δράσης “Ψηφιακή Κοινωνία – Digital Society”.

Θα ακολουθήσει στις 20:00 στον προαύλιο χώρο του Ζαππείου η πολιτική ομιλία του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, Νίκου Ανδρουλάκη.

Θα ακολουθήσει συναυλία με τους Λάκη Παπαδόπουλο, Νίκο Ζιώγαλα και Γιάννη Γιοκαρίνη.

Ολόκληρη η διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη

Η τραγωδία της Κύπρου καθώς και οι κίνδυνοι που έχουν προκύψει για το έθνος, τόσο από την αδίστακτη επεκτατική πολιτική του Πενταγώνου στα πλαίσια του ΝΑΤΟ όσο και από την προσπάθεια της αμερικανοκίνητης χούντας να μετατραπούν οι ένοπλες δυνάμεις μας αποκλειστικά σε όργανο αστυνόμευσης του ελληνικού χώρου, κυριαρχούν στη σκέψη κάθε Ελληνα.

Ομως η ενότητα του Λαού στην απόφασή του να αντιμετωπίσει ανυποχώρητα τον εξωτερικό κίνδυνο και κάθε επιβουλή ενάντια στην ακεραιότητα της εθνικής μας παρουσίας, δεν δικαιώνει την απραξία της κυβέρνησης σε τρεις κρίσιμους τομείς: την τιμωρία των ενόχων της επταετίας, της σφαγής του Πολυτεχνείου και της Κυπριακής τραγωδίας, την κάθαρση του κρατικού μηχανισμού και την πλέρια αποκατάσταση των θυμάτων της κατοχής.

Είναι βαθιά η ανησυχία του ελληνικού Λαού, γιατί οι επαγγελίες της κυβέρνησης για την αποκατάσταση ομαλής πολιτικής ζωής θα αποτελέσουν λόγια κενά περιεχομένου αν δεν συνοδευτούν -το γρηγορότερο δυνατό- από την τιμωρία, την κάθαρση και την αποκατάσταση. Λέγεται ότι δεν ήρθε η ώρα. Οτι τώρα προέχει το εθνικό θέμα. Μα το επιχείρημα δεν ευσταθεί.

Πώς είναι δυνατό να παραμένουν σε θέσεις κρίσιμες για το έθνος εκείνοι που ευθύνονται για την εθνική συμφορά; Ακριβώς γιατί η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα σε αποφασιστική καμπή, ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, πρέπει να προχωρήσουμε με θάρρος στην τιμωρία, την κάθαρση και την αποκατάσταση.

Για να προστατέψουμε το έθνος, για να ανοίξουμε το δρόμο που οδηγεί στην αδέσμευτη λαϊκή κυριαρχία και τη δημοκρατία. Σ’ αυτά τα πλαίσια πρέπει να ερμηνευτεί και η δικιά μας απόφαση να προχωρήσουμε σήμερα σε μια πολιτική πράξη, στη διακήρυξη των βασικών αρχών και στόχων ενός νέου πολιτικού Κινήματος, του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος.

Μόνο με την ενεργό πολιτική παρουσία των πολιτών, απ’ άκρου εις άκρον της Ελλάδας, θα εξασφαλιστούν τόσο η εθνική μας ανεξαρτησία όσο και η λαϊκή κυριαρχία. Ηρθε η ώρα να περάσουμε από την παθητική αναμονή στην ενεργό λαϊκή παρουσία για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της χώρας μας.

Η ρίζα της συμφοράς βρίσκεται στην εξάρτηση της Πατρίδας μας. Τα επτά μεσαιωνικά χρόνια που πέρασαν με τη στυγνή στρατιωτική δικτατορία και η τραγωδία της Κύπρου δεν αποτελούν παρά μια ιδιαίτερα σκληρή έκφραση της εξάρτησης της Ελλάδας από το ιμπεριαλιστικό κατεστημένο των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ.

Μεταβλήθηκε η Ελλάδα σε προχωρημένο πυρηνικό φυλάκιο του Πενταγώνου, για να εξυπηρετηθούν πιο αποτελεσματικά τα στρατιωτικά και οικονομικά συμφέροντα των μεγάλων μονοπωλίων.

Διαβρώθηκε ο κρατικός μηχανισμός, οι ένοπλες δυνάμεις, τα κόμματα, ο συνδικαλισμός, η πολιτική ηγεσία του τόπου έτσι, ώστε να καταστεί δυνατή η επιβολή ξενοκίνητης στρατιωτικής δικτατορίας, όταν αυτό κρίθηκε πως συνέφερε την Ουάσιγκτον.

Επιβλήθηκε η στρατιωτική δικτατορία για να ανακοπεί η πορεία του Λαού μας προς τη λαϊκή κυριαρχία και την εθνική ανεξαρτησία. Προκλήθηκε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και ακολούθησε η βάναυση τουρκική εισβολή στην Κύπρο, για να διχοτομηθεί η Μεγαλόνησος και να αποτελέσει τελικά ένα νέο στρατιωτικό ορμητήριο των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Μεσόγειο.

Μεταβλήθηκε η πατρίδα μας σε ξέφραγο αμπέλι, για να διαβρωθεί η οικονομία μας από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ και της Δύσης, με τη συνεργασία πάντα του ντόπιου μεταπρατικού κεφαλαίου.

Για να μαραθεί η ελληνική ύπαιθρος, για να μην αποδίδει ο ιδρώτας του αγρότη, για να συνεχιστεί η μετανάστευση, η προσφορά φτηνής εργασίας στην πρωτεύουσα, μα και στην ξενιτιά, την Ευρώπη, την Αυστραλία, τον Καναδά.

Η πορεία προς την υποτέλεια, την υπονόμευση των εθνικών μας συμφερόντων, τη διάβρωση της λαϊκής κυριαρχίας, τον οικονομικό μαρασμό και την εκμετάλλευση του Ελληνα εργαζόμενου πρέπει να ανακοπεί. Αντίθετα, πρέπει να προχωρήσουμε με θάρρος και αποφασιστικότητα στη θεμελίωση μιας νέας Ελλάδας.

Ανακοινώνουμε σήμερα την εκκίνηση ενός νέου πολιτικού Κινήματος, που πιστεύουμε ότι εκφράζει τους πόθους και τις ανάγκες του απλού Ελληνα, ενός Κινήματος που να ανήκει στον αγρότη, τον εργάτη, το βιοτέχνη, το μισθωτό, τον υπάλληλο, στη θαρραλέα και φωτισμένη νεολαία μας.

Τους καλούμε να πυκνώσουν τις τάξεις του. Να στελεχώσουν και να συμμετάσχουν στην κατεύθυνση ενός Κινήματος που θα προωθήσει ταυτόχρονα την εθνική μας ανεξαρτησία, τη λαϊκή κυριαρχία, την κοινωνική απελευθέρωση και τη δημοκρατία σ’ όλες τις φάσεις της δημόσιας ζωής.

Βασικός κυριαρχικός στόχος του Κινήματος είναι η δημιουργία πολιτείας απαλλαγμένης από ξένο έλεγχο ή επεμβάσεις, πολιτείας απαλλαγμένης από έλεγχο ή επιρροή της οικονομικής ολιγαρχίας, πολιτείας ταγμένης στην προστασία του Εθνους και στην υπηρεσία του Λαού.

Η εθνική ανεξαρτησία είναι αναπόσπαστα δεμένη με τη λαϊκή κυριαρχία, με τη δημοκρατία σε κάθε φάση της ζωής του τόπου, με την ενεργό συμμετοχή του πολίτη σ’ όλες τις αποφάσεις που τον αφορούν.

Μα είναι ταυτόχρονα συνυφασμένη με την απαλλαγή της οικονομίας μας από τον έλεγχο του ξένου μονοπωλιακού και ντόπιου μεταπρατικού κεφαλαίου, που διαμορφώνει την οικονομική, την κοινωνική, την πολιτική και την πολιτιστική μας πορεία σύμφωνα με τα συμφέροντα όχι του Λαού, αλλά της οικονομικής ολιγαρχίας.

Και βέβαια πρέπει η Ελλάδα να αποχωρήσει και από το στρατιωτικό και από το πολιτικό ΝΑΤΟ. Και βέβαια πρέπει να ακυρωθούν όλες οι διμερείς συμφωνίες που έχουν επιτρέψει στο Πεντάγωνο να μετατρέψει την Ελλάδα σε ορμητήριο για την προώθηση της επεκτατικής του πολιτικής.

Μα πίσω από το ΝΑΤΟ, πίσω από τις αμερικάνικες βάσεις είναι οι μονοπωλιακές πολυεθνικές επιχειρήσεις και τα ντόπια υποκατάστατά τους. Γι’ αυτό η κοινωνική απελευθέρωση, ο σοσιαλιστικός μετασχηματισμός, αποτελεί το θεμέλιο λίθο του Κινήματός μας.

Για να απολαμβάνει ο αγρότης το προϊόν του ιδρώτα του και της γης του, για να απολαμβάνει ο εργάτης, ο βιοτέχνης, ο μισθωτός, ο υπάλληλος, ο απλός Ελληνας, το προϊόν του μόχθου του. Για να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά η εντυπωσιακή εισοδηματική ανισότητα ανάμεσα σε γεωγραφικές περιφέρειες και κοινωνικά στρώματα που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη Ελλάδα.

Για να πάψει η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Για να συμμετέχει ενεργά ο Λαός στον προγραμματισμό της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής πορείας της Χώρας. Για να εξασφαλιστεί η εργασία και η κατοικία σε όλους τους Ελληνες.

Για να καταργηθούν τα προνόμια των λίγων στην ιατρική, νοσοκομειακή και φαρμακευτική περίθαλψη. Για να προστατευτούν η μητέρα, το παιδί, τα γερατειά. Για να κατοχυρωθεί η κοινωνική και η οικονομική ισότητα των δύο φύλων. Για να ελευθερωθεί η σκέψη και να γίνει η παιδεία κτήμα όλων των Ελλήνων.

Η σημερινή διακήρυξη των αρχών του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος αποτελεί εκκίνηση για την ίδρυση, στελέχωση και θεμελίωση ενός Κινήματος που θέλουμε να αποτελέσει το φορέα όλων των γνήσια προοδευτικών και δημοκρατικών δυνάμεων της χώρας.

Κάνουμε έκκληση αυτές οι δυνάμεις ενωμένες να προχωρήσουν στον αγώνα. Θεμελιακή αρχή του Κινήματος είναι η απόλυτα κατοχυρωμένη δημοκρατική διαδικασία -από τη βάση μέχρι την ηγεσία-, με απόλυτη ισοτιμία όλων των μελών που θα το στελεχώσουν.

Και το πρόγραμμα και τα οργανωτικό σχήμα θα συναποφασιστούν στην πορεία, με την ισότιμη συμμετοχή όλων των μελών του πρώτου συνεδρίου που γρήγορα θα συγκληθεί. Και αυτό στα πλαίσια μιας κατοχυρωμένης δημοκρατικής διαδικασίας.

Εχει ο Λαός μας πικρή πείρα από τους κομματικούς σχηματισμούς του παρελθόντος, που στηρίζονταν στη φεουδαρχική σχέση ανάμεσα σε ηγέτες και βουλευτές, ανάμεσα σε βουλευτές και κομματάρχες, ανάμεσα σε κομματάρχες και ψηφοφόρους.

Από κομματικούς μηχανισμούς που είχαν αντικαταστήσει τις αρχές, το πρόγραμμα και τις δημοκρατικές διαδικασίες με το ρουσφέτι και το παρασκήνιο. Καθολικό είναι το αίτημα για πολιτικούς οργανισμούς αρχών, που να τους διακρίνει η ελεύθερη δημοκρατική έκφραση της βάσης, για να δεσμεύεται η ηγεσία στις πολιτικές αποφάσεις και για να υπάρχει συνέπεια και συνέχεια.

Η σημερινή διακήρυξή μας είναι μια διακήρυξη που είμαστε βέβαιοι ότι αντικατοπτρίζει το πιστεύω, τους πόθους, τις απαιτήσεις, το όραμα του Ελληνικού Λαού. Εχει σκοπό να παρακινήσει συζήτηση και προβληματισμό σε εθνικό επίπεδο.

Η σημερινή μας διακήρυξη αποτελεί την πυξίδα που θα καθοδηγεί την πορεία μας προς μια νέα, αναγεννημένη, ανθρώπινη, σοσιαλιστική και δημοκρατική Ελλάδα, μια Ελλάδα που να ανήκει στους Ελληνες.

Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα είναι πολιτικό Κίνημα που αγωνίζεται για τους ακόλουθους στόχους: ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ, ΛΑΪΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ.

Ο αγώνας του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος για την εθνική μας αναγέννηση, για μια σοσιαλιστική και δημοκρατική Ελλάδα, στηρίζεται στην αρχή πως η εθνική μας ανεξαρτησία αποτελεί προϋπόθεση για την πραγμάτωση της λαϊκής κυριαρχίας, πως η λαϊκή κυριαρχία αποτελεί προϋπόθεση για την πραγμάτωση της κοινωνικής απελευθέρωσης, πως η κοινωνική απελευθέρωση αποτελεί προϋπόθεση για την πραγμάτωση της πολιτικής δημοκρατίας.

Για το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα το στρατιωτικό καθεστώς της χούντας, που επιβλήθηκε με το πραξικόπημα της 21 Απρίλη 1967, δεν ήταν παρά μια ιδιαίτερη στυγνή μορφή αποικιοποίησης της Ελλάδας από το Πεντάγωνο και το ΝΑΤΟ, με τη συνεργασία του εξαρτημένου δυτικοευρωπαϊκού και ντόπιου μεταπρατικού κεφαλαίου.

Ως στόχο είχε την εξυπηρέτηση των στρατηγικών και οικονομικών επιδιώξεων του αμερικάνικου κεφαλαίου στο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου. Γι’ αυτό ο αγώνας του Λαού μας αποβλέπει πρώτιστα στην οριστική εξάλειψη των αιτίων που οδήγησαν στη στυγνή δικτατορία της επταετίας. Κι αυτός ο αγώνας δεν μπορεί να δικαιωθεί αν δεν υπάρξει:

α) Τιμωρία των ενόχων και των βασανιστών της χουντικής επταετίας και των υπεύθυνων της προδοσίας της Κύπρου.

β) Πλήρης αποκατάσταση των θυμάτων της δικτατορίας.

γ) Αμεση ακύρωση όλων των ανελεύθερων και καταπιεστικών έκτακτων μέτρων της χουντικής επταετίας, καθώς και των παρόμοιων νομοθετημάτων των προδικτατορικών κυβερνήσεων.

δ) Εξασφάλιση της ελεύθερης επιστροφής των πολιτικών προσφύγων στην πατρίδα.

ε) Εξυγίανση όλου του κρατικού μηχανισμού.

στ) Εξάλειψη του παρακράτους και του κομματικού κράτους.

ζ) Αμεση ένταξη των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας στην υπηρεσία του Εθνους και του Λαού και υποβολή τους σε αποτελεσματικό, πλήρη και συνεχή έλεγχο από τη νόμιμα εκλεγμένη πολιτική ηγεσία.

Για την εξάλειψη του συστήματος που οδήγησε στην ιμπεριαλιστική κατοχή της πατρίδας μας και των συνθηκών που το δημιούργησαν, το διατηρούν και το προστατεύουν, για τη θεμελίωση μιας γνήσιας, αβασίλευτης, αναγεννημένης και σοσιαλιστικής Ελληνικής Δημοκρατίας, το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα θέτει ως προϋπόθεση την επίτευξη των ακόλουθων συγκεκριμένων στόχων:

1 Κάθε εξουσία πηγάζει από το Λαό, εκφράζει το Λαό και υπηρετεί το Λαό. Η κοινωνική, οικονομική και πολιτική δομή της δύναμης στη χώρα μας διαρθρώνεται με τρόπο που να αποκλείει την παραβίαση της λαϊκής θέλησης με οποιοδήποτε τρόπο.

2 Κατοχυρώνεται συνταγματικά το δικαίωμα άμυνας κάθε πολίτη σε κάθε προσπάθεια κατάλυσης της νόμιμης εξουσίας, κατάργησης του Συντάγματος και υποδούλωσης του Λαού μας.

3 Για τα βασικά δικαιώματα του πολίτη ισχύει ο Χάρτης των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Η ελευθερία γνώμης και έκφρασης, η ελευθερία οργάνωσης για την επίτευξη συλλογικών σκοπών στα πλαίσια του Συντάγματος, το απαραβίαστο των δικαιωμάτων του ατόμου, όχι μόνο κατοχυρώνονται συνταγματικά αλλά και προστατεύονται αποτελεσματικά από τη Δικαιοσύνη, που είναι ανεξάρτητη. Η Ελληνική ιθαγένεια δεν αφαιρείται.

4 Εξασφαλίζεται η συνταγματικά κατοχυρωμένη κοινωνική και οικονομική ισότητα των δύο φύλων.

5 Εξασφαλίζεται με γνήσιες δημοκρατικές διαδικασίες η άμεση και ενεργός συμμετοχή όλων των πολιτών στην πολιτική ζωή του τόπου.

6 Κατοχυρώνεται συνταγματικά το δικαίωμα εργασίας για όλους τους πολίτες, άντρες και γυναίκες.

7 Ο συνδικαλισμός αποδεσμεύεται από την εξάρτηση της οικονομικής ολιγαρχίας και από την κηδεμονία του κράτους, κατοχυρώνεται ως ελεύθερο και αυτόνομο κίνημα και τίθεται στην υπηρεσία των συμφερόντων του εργαζόμενου Λαού.

8 Διαχωρίζεται οριστικά η εκκλησία από το κράτος και κοινωνικοποιείται η μοναστηριακή περιουσία.

9 Η Ελλάδα αποσυνδέεται από τους στρατιωτικούς, πολιτικούς και οικονομικούς συνασπισμούς, που υπονομεύουν την εθνική μας ανεξαρτησία και το κυριαρχικό δικαίωμα του Ελληνικού Λαού να προγραμματίζει αυτός την κοινωνική, οικονομική, πολιτική και πολιτιστική πορεία της χώρας.

10 Η Ελλάδα ακολουθεί δυναμική ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική με στόχους: την εγγύηση της εδαφικής ακεραιότητας, την κατοχύρωση της αδέσμευτης λαϊκής κυριαρχίας και την καλύτερη δυνατή πραγμάτωση των επιδιώξεων του Ελληνικού Λαού. Ως χώρα που είναι ταυτόχρονα στην Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο κάνει την παρουσία της αισθητή και στους τρεις αυτούς χώρους. Η αποπυρηνικοποίηση του μεσογειακού και βαλκανικού χώρου, η ουδετεροποίηση της Μεσογείου από τους στρατιωτικούς συνασπισμούς, η σύσφιγξη των οικονομικών και πολιτιστικών σχέσεων με τους λαούς όλης της Ευρώπης και της Μεσογείου, ως προσφορά και στη διεθνή ειρήνη, η συναδέλφωση των λαών και η δομή όλων των χωρών σε μια πανανθρώπινη και πανελεύθερη Κοινότητα με ίση μεταχείριση και ίσα δικαιώματα όλων των ανθρώπων, αποτελούν μόνιμες επιδιώξεις της.

11 Ακυρώνονται οι διεθνείς συμβάσεις και συμφωνίες που έχουν οδηγήσει την Ελλάδα σε οικονομική, πολιτική και στρατιωτική εξάρτηση από τα μονοπωλιακά συγκροτήματα της Δύσης και ιδιαίτερα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού.

12 Επιδιώκεται η κοινωνική απελευθέρωση του εργαζόμενου Ελληνικού Λαού, που μακροπρόθεσμα ταυτίζεται με το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Αυτή η πορεία προϋποθέτει για το σήμερα ορατό μέλλον:

α) Την κοινωνικοποίηση του χρηματοδοτικού συστήματος στο σύνολό του, των βασικών μονάδων παραγωγής, καθώς και του μεγάλου εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου. Ταυτόχρονα προωθείται συστηματικά η ένταξη των αγροτικών επιχειρήσεων σε συνεταιρισμούς νέας μορφής, με δραστηριότητα που θα επεκτείνεται στην προμήθεια πρώτων υλών και στην επεξεργασία, συσκευασία και διάθεση των προϊόντων τους. Οι οργανισμοί αυτοί θα καταργήσουν το μεσάζοντα, που εκμεταλλεύεται το προϊόν του ιδρώτα και της γης του αγρότη. Στη βιοτεχνία προωθείται επίσης η συνεταιριστική εκμετάλλευση.

β) Τον περιφερειακά αποκεντρωμένο κοινωνικό προγραμματισμό της οικονομίας, που συνδυάζεται με τον έλεγχο των παραγωγικών μονάδων από τους εργαζόμενους (δηλαδή με την αυτοδιαχείριση) και από τους αρμόδιους κοινωνικούς φορείς. Αρμόδιος κοινωνικός φορέας είναι το κράτος, η περιφέρεια, ο δήμος ή η κοινότητα, ανάλογα με το μέγεθος, τον τύπο και τη σημασία της παραγωγικής μονάδας.

γ) Τη διοικητική αποκέντρωση με ενίσχυση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

δ) Το συστηματικό και προοδευτικό κλείσιμο του ανοίγματος ανάμεσα στα κατώτερα και τα ανώτερα εισοδήματα κατά περιφέρεια και επάγγελμα.

ε) Μια οικιστική και πολεοδομική πολιτική που να εξασφαλίζει πολιτισμένη κατοικία σε κάθε Ελληνική οικογένεια.

στ) Μια καινούργια παιδεία για να καταργηθούν οι φραγμοί που εμποδίζουν το πλάτεμα της γνώσης και για να δημιουργηθούν ελεύθερα σκεπτόμενοι και κοινωνικά υπεύθυνοι πολίτες. Η παιδεία είναι ευθύνη του κοινωνικού συνόλου. Η ιδιωτική εκπαίδευση καταργείται. Η δωρεάν και υποχρεωτική παιδεία εξασφαλίζεται ανεξαίρετα για όλους τους Ελληνες, θεσπίζεται εκπαιδευτική πολιτική που να εξασφαλίζει την πλατιά συμμετοχή όλων των λαϊκών στρωμάτων, καθώς και τη συμμετοχή των σπουδαστών στον προγραμματισμό της παιδείας και στη διοίκηση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

ζ) Την κοινωνικοποίηση της υγείας, που συνεπάγεται τη δωρεάν ιατρική, φαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη, την προληπτική υγιεινή για όλους τους Ελληνες, την κατάργηση των ιδιωτικών κλινικών και όλων των προνομίων στην παροχή ιατρικών και νοσοκομειακών υπηρεσιών.

η) Ενα σύστημα κοινωνικής ασφάλισης για υγεία, ατυχήματα, γερατειά και ανεργία, που να επεκταθεί σε όλους τους Ελληνες.

θ) Την προστασία της μητέρας και του παιδιού.

ι) Την προστασία του περιβάλλοντος, τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής σε συνδυασμό με την αξιοποίηση των εθνικών λαϊκών παραδόσεων και τη συμμετοχή ολόκληρου του Λαού στην πολιτιστική εξέλιξη.

Οι οικονομικές, πολιτικές, κοινωνικές και πολιτιστικές επιδιώξεις του εργαζόμενου Ελληνικού λαού -εργατών, αγροτών, μισθωτών, υπαλλήλων, νεολαίας, μικροεπαγγελματιών και βιοτεχνών-, η θεμελίωση μιας κοινωνίας χωρίς αλλοτρίωση και γραφειοκρατία, θα πραγματοποιηθούν με τη συνεχή λαϊκή επαγρύπνηση, έλεγχο και κινητοποίηση.

Το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα καλεί τον Ελληνικό Λαό να οργανωθεί στις τάξεις του, σε οργανώσεις βάσης, να συμμετάσχει άμεσα στην παραπέρα διαμόρφωση του προγράμματός του, στη λήψη όλων των αποφάσεων και στην ανάδειξη των στελεχών του σε όλα τα επίπεδα. Ετσι θα συνεχίσουμε με νέα ένταση και αποφασιστικότητα τον αγώνα για μια ανεξάρτητη, σοσιαλιστική και δημοκρατική Ελλάδα

Η πορεία του ΠΑΣΟΚ από την ίδρυση έως σήμερα

17 Νοεμβρίου 1974
Το ΠΑΣΟΚ συμμετέχει στις πρώτες εθνικές εκλογές μετά την πτώση της δικτατορίας και λαμβάνει ποσοστό 13,58%.

20 Νοεμβρίου 1977
Το ΠΑΣΟΚ αναδεικνύεται αξιωματική αντιπολίτευση στις πρόωρες εκλογές, λαμβάνοντας το 25,34% των ψήφων και 93 έδρες.

18 Οκτωβρίου 1981
Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εθνικές εκλογές με ποσοστό 48,07% και 172 έδρες. Ο Ανδρέας Παπανδρέου στη δήλωσή του το βράδυ των εκλογών αναφέρει: «Γιορτάζουμε τη νίκη της Αλλαγής. Και θα’θελα να σας παρακαλέσω, μέσα στη γιορτή σας και στη χαρά σας, να μην ξεχάσετε πως το ΠΑΣΟΚ είναι κυβέρνηση όλων των Ελλήνων, πως το ΠΑΣΟΚ ζητά τώρα από τον λαό μας συμφιλίωση. Λήθη στο παρελθόν: όλοι μαζί εμπρός για το μεγάλο, αξιόλογο έργο της οικοδόμησης της Νέας Ελλάδας».

Την ίδια μέρα διεξάγονται για πρώτη φορά ευρωεκλογές στην Ελλάδα. Το ΠΑΣΟΚ έρχεται πρώτο κόμμα και εκλέγει 10 ευρωβουλευτές.

17 Ιουνίου 1984
Στις Ευρωεκλογές το ΠΑΣΟΚ με ποσοστό 41.58% εκλέγει 10 ευρωβουλευτές.

2 Ιουνίου 1985
Το ΠΑΣΟΚ παραμένει στην κυβέρνηση λαμβάνοντας το 48,07% των ψήφων και 161 έδρες.

18 Ιουνίου 1989
Το ΠΑΣΟΚ είναι δεύτερο κόμμα με 39,13% λαμβάνει 125 έδρες. Στις ευρωεκλογές που λαμβάνουν χώρα την ίδια μέρα, το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει 35,96% και εκλέγει 9 ευρωβουλευτές.

5 Νοεμβρίου 1989
Το ΠΑΣΟΚ ανέβασε το ποσοστό του σε 40,67% από το 39,13% του Ιουνίου λαμβάνοντας 128 έδρες.

8 Απριλίου 1990
Δεύτερο κόμμα με 38,61% και 123 έδρες.

10 Οκτωβρίου 1993
Επιστροφή του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση με τη συντριπτική νίκη του 46,88% και 170 έδρες. Ο Ανδρέας Παπανδρέου γίνεται ξανά πρωθυπουργός της Ελλάδας.

12 Ιουνίου 1994
Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις ευρωεκλογές του 1994 με ποσοστό 37,64% και 10 ευρωβουλευτές.

18 Ιανουαρίου 1996
Ο Κώστας Σημίτης εκλέγεται πρωθυπουργός της Ελλάδας από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ, μετά την παραίτηση του Ανδρέα Παπανδρέου για λόγους υγείας.

23 Ιουνίου 1996
Ο Ανδρέας Παπανδρέου πεθαίνει σε ηλικία 77 ετών.

30 Ιουνίου 1996
Το σώμα του 4ου Συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ αναδεικνύει τον Κώστα Σημίτη, πρόεδρο του κινήματος.

22 Σεπτεμβρίου 1996
Ο Κώστας Σημίτης κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 41,49% και 162 έδρες και εκλέγεται πρωθυπουργός.

13 Ιουνίου 1999
Το ΠΑΣΟΚ έρχεται δεύτερο στις Ευρωεκλογές με ποσοστό 32.91% και 9 ευρωβουλευτές.

9 Απριλίου 2000
Νέα νίκη για το ΠΑΣΟΚ και τον Κώστα Σημίτη με ποσοστό 43,79% και 158 έδρες.

7 Ιανουαρίου 2004
Ο Κώστας Σημίτης παραιτείται από πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.

8 Φεβρουαρίου 2004
Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ αναδεικνύεται ο Γιώργος Παπανδρέου από ανοιχτή μαζική διαδικασία στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 1.000.000 πολίτες.

7 Μαρτίου 2004
Το ΠΑΣΟΚ έρχεται δεύτερο κόμμα με 40,55% και 117 έδρες.

13 Ιουνίου 2004
Στις Ευρωεκλογές, που λαμβάνουν χώρα, το ΠΑΣΟΚ έρχεται δεύτερο με ποσοστό 34,03% εκλέγοντας 8 ευρωβουλευτές.

16 Σεπτεμβρίου 2007
Το ΠΑΣΟΚ παραμένει στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης 38,10% και 102 βουλευτές. Προκηρύσσονται εκλογές για την ανάδειξη ηγεσίας.

11 Νοεμβρίου 2007
Στις εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ συμμετέχουν 769.156. Πρόεδρος αναδεικνύεται ο Γιώργος Παπανδρέου με ποσοστό 55.91% και ακολουθούν ο Ευάγγελος Βενιζέλος με 38.18% και ο Κώστας Σκανδαλίδης με 5.74%.

7 Ιουνίου 2009
Στις ευρωεκλογές του Ιουνίου 2009, το ΠΑΣΟΚ έρχεται πρώτο με 36,64% και εκλέγει 8 ευρωβουλευτές.

4 Οκτωβρίου 2009
Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 43,92% και 160 έδρες. Ο Γιώργος Παπανδρέου γίνεται πρωθυπουργός.

11 Νοεμβρίου 2011
Ο Γιώργος Παπανδρέου παραιτείται από πρωθυπουργός και το ΠΑΣΟΚ στηρίζει κοινοβουλευτικά την κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου.

18 Μαρτίου 2012
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος εκλέγεται πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ από ανοιχτή εκλογική διαδικασία στην οποία συμμετείχαν 236.151 ψηφοφόροι.

6 Μαΐου 2012
Το ΠΑΣΟΚ έρχεται τρίτο στις εκλογές με ποσοστό 13,18% και 41 έδρες.

17 Ιουνίου 2012
Το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει ποσοστό 12,28% και 33 έδρες. Συμμετέχει στην τρικομματική κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ.

25 Ιουνίου 2013
Με την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση, το ΠΑΣΟΚ συμμετέχει με πολιτικά στελέχη και ο πρόεδρός του Ευάγγελος Βενιζέλος ορκίζεται Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης.

25 Μαΐου 2014
Το ΠΑΣΟΚ συμμετέχει στις ευρωεκλογές με το σχήμα τις Ελιάς, που λαμβάνει ποσοστό 8,02% και εκλέγει 2 ευρωβουλευτές.

25 Ιανουαρίου 2015
Το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει 4,68% και 13 έδρες.

14 Ιουνίου 2015
Η Φώφη Γεννηματά εκλέγεται πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ από εκλογές στις οποίες συμμετ