Ένα ντοκιμαντέρ της Radcast: «Αστυνομική βία και ψυχικό τραύμα»

Οι οικογένειες του Κώστα Φραγκούλη και του Νίκου Σαμπάνη οι οποίοι εκτελέστηκαν εν ψυχρώ από ένστολους της ΕΛΑΣ, ο πατέρας του Βασίλη Μάγγου που βασανίστηκε από τις αστυνομικές αρχές στον Βόλο καθώς και επιζώντες από την αστυνομική αυθαιρεσία καταθέτουν το βίωμα, το πένθος τους και την ανάγκη για απόδοση δικαιοσύνη.

Στη διαδρομή της εξιστόρησης της μνήμης τους, πλαισιώνονται από επιστήμονες που φωτίζουν πολύπλευρα τις πτυχές του τραύματος στο οποίο υποβλήθηκαν βίαια.

Ακολουθούν μαρτυρίες των ανθρώπων που

Παύλος Φραγκούλης (πατέρας Κώστα Φραγκούλη)

Σκοτώσανε μία φορά τον γιο μου κι όταν άφησαν ελεύθερο τον αστυνομικό σκοτώσανε κι εμένα. Και πεθαίνω κάθε μέρα…
Κάθε μέρα κλαίμε. Δεν βγαίνουμε έξω, είμαστε κλεισμένοι μέσα το σπίτι, όλη η οικογένειά. Από τότε που έφυγε ο πιτσιρικάς, δεν έχω σταματήσει μέρα για μέρα. Βλέπω φωτογραφίες, βίντεο και κάπως γελιέμαι. Όταν όμως πάω και ανοίγω το δωμάτιο του και δεν τον βλέπω μέσα εκεί χάνω τη γη κάτω από τα πόδια μου. Δεν ξέρω τι να κάνω.

Σάββας Φραγκούλης (Παππούς Κώστα Φραγκούλη)

Εγώ, ο παππούς τρελαίνομαι. Έρχονται στιγμές που δεν ξέρω τι να κάνω. Να σκοτωθώ μόνος μου γι’ αυτό που έγινε και χάσαμε το εγγονάκι μου. Με τη φτώχεια μας το μεγαλώσαμε και μέσα σε πέντε λεπτά χάσαμε το μωρό.

Γιάννης Σαμπάνης (Πατέρας Νίκου Σαμπάνη)

Μου λέει ο αστυνομικός: «Καθίστε κύριε Σαμπάνη».

Ψάχνει τον υπολογιστή και μου δείχνει φωτογραφία του γιου μου. Γυρίζει την οθόνη προς το μέρος μου… «Τον γνωρίζεις αυτόν;» μου λέει. «Ναι, είναι ο γιος μου» του λέω. «Τα συλλυπητήρια μου, τον έχουν σκοτώσει τον γιο σου» μου λέει.

Μόλις μου το είπε αυτό, εξαφανίστηκαν όλοι από μπροστά μου. Αρχίζω μόνος μου και κάνω κάποιες φασαρίες μέσα στο γραφείο της ΓΑΔΑ. Μπαίνω στο φυλάκιο, αρπάζω καρέκλες κι ό,τι είχε ο αστυνομικός τα πετάω κάτω και έπειτα λιποθύμησα.

Μαρία Σαμπάνη (Μητέρα Νίκου Σαμπάνη)

Μπαμ! Το σκοτώνουν και τέλος.

Και είναι «ήρωες» τα παιδιά αυτά. Γιατί εμείς οι γύφτοι όπως μας λένε, τα Ρομά, δεν ξέρουμε γράμματα, ενώ αυτοί που ξέρουν δύο γράμματα τους αφήνουν να πυροβολούν και να σκοτώνουν τα παιδιά.

Γιάννης Μάγγος (Πατέρας Βασίλειου Μάγγου)

Ο Βασίλειος, ένα παιδί σκληρό, έκλαιγε από τους πόνους. Μου έλεγε όμως «Πατέρα να ξέρεις μέσα εκεί, δεν έβγαλα ούτε ένα δάκρυ, για να μην το χαρίσω στους φασίστες βασανιστές μου».

Κι εδώ να πω ότι η ενέργειά τους έχει και ρατσιστικά κίνητρα, γιατί ήξεραν την κοινωνική του θέση. Ήξεραν την προσπάθεια που έκανε και δεν τους αρέσει η προσπάθεια των παιδιών να ξεφύγουν από τους δαίμονες γιατί θέλουν να τους ελέγχουν. Τον Βασίλειο έτσι ή αλλιώς δεν μπορούσαν να τον ελέγξουν. Κι ήταν ένας λόγος να τον χτυπήσουν και να τον πετάξουν έξω σαν ένα τσουβάλι. Δεν είναι τσουβάλι το ανθρώπινο σώμα.

Τι δημοκρατία είναι αυτή όταν βασανίζεις και χτυπάς κατ’ αυτόν τον τρόπο έναν άνθρωπο; Ποιος σου δίνει το δικαίωμα; Ξέρεις τι σημαίνει να χάσεις ένα παιδί; Ξέρεις τι σημαίνει απώλεια ανθρώπινης ζωής; Ποιος είναι ο ορισμός ειδικά του ανθρώπου, του γονιού ο οποίος χάνει το παιδί του; Δεν μπόρεσε η ανθρωπότητα να το βρει ακόμα. Γιατί είναι τόσο σκληρό.

Και βγαίνουν και χτυπάνε τα παιδιά του κόσμου. Και τους πληρώνει ο κόσμος γι’ αυτό; Δεν ντρέπονται; Όχι μόνο αυτοί αλλά και οι εντολοδόχοι τους από πάνω.

Λάμπρος Γούλας (Θύμα αστυνομικής βίας στα Εξάρχεια)

Στρίβω στην Μπουμπουλίνας και λένε «Μην τον πάτε στο Υπουργείο έχει κάμερες». Με βάζουν δίπλα στο parking και ξεκίνησαν να με χτυπάνε. Σε κάποια φάση ένας τους λέει «Γδύστε τον».

Αρχίζουν να με γδύνουν, με πετάγανε ο ένας στον άλλον, προσπαθούσαν να μου βγάλουν τις μπλούζες και το παντελόνι. Με κολλάνε στον τοίχο και ξεκινάνε να μου χτυπάγανε το κεφάλι στον τοίχο. Όπως είμαι εκεί

ξανάρχεται και μου κατεβάζει το εσώρουχο.Έρχεται από πίσω και μου λέει «Στα Εξάρχεια έχουμε χούντα. Όποιος δεν τρώει φάπα και πούτσα δεν θα μπαίνει. Εμείς κάνουμε κουμάντο. Τελείωσε».

Άρης Παπαζαχαρουδάκης (Θύμα αστυνομικής βίας στη ΓΑΔΑ)

Κλείνουν τα φώτα, με εμένα δεμένο πισθάγκωνα σε μία γωνία. Μέσα στο σκοτάδι και στην απόλυτη σιωπή κινούνταν παραπλανητικά. Άκουγα βήματα από τα δεξιά του δωματίου και μου ερχόταν μία κλωτσιά στα μούτρα από αριστερά.

Σε κάποια φάση ακούγεται ένας μεταλλικός ήχος και κάποια φερμουάρ που ανοιγοκλείνουν. Κάποια στιγμή, μετά το μεταλλικό ήχο, με ρωτάει ένας άμα είμαι έτοιμος. Αρνήθηκα να απαντήσω. Την τρίτη φορά που με ρώτησε αν είμαι έτοιμος, του είπα «όχι». Εκείνη την ώρα με έπιασε από το κεφάλι και άρχισε να με κοπανάει μανιωδώς, μια στον τοίχο, μια στο θρανίο μπροστά και ξανά στον τοίχο.

Αλέξανδρος (Θύμα αστυνομικής βίας στην πλατεία Νέας Σμύρνης)

Ο μόνος αστυνομικός που δεν φοράει κράνος και φοράει μάσκα, εντοπίζει την κοπέλα που τραβάει βίντεο και της λέει: «Εσύ που τραβάς βίντεο έλα μαζί μου». Την πλησιάζει απότομα και την πιάνει βίαια από τα χέρια.

Εκείνο είναι το σημείο που φαίνεται στο βίντεο να είμαι εγώ δίπλα σε έναν άλλον κάτοικο της περιοχής ζητώντας εξηγήσεις από τους παρευρισκομένους αστυνομικούς για τον λόγο που μας σπρώχνουν και μας συμπεριφέρονται βίαια. Η απάντηση του αστυνομικού χωρίς το κράνος και με τη μάσκα, ήταν: «Σήκω φύγε από εδώ πέρα ρε. Τι ήρθατε να κάνετε;».

Εγώ προσπαθούσα να του πω: «Από πού κι ως πού απαγορεύεται να βρισκόμαστε εδώ και γιατί μας σπρώχνετε;». Σε εκείνο το σημείο ο άλλος αστυνομικός ο οποίος με έδειρε στη συνέχεια παίρνει την πρωτοβουλία επειδή με είδε να μιλάω πιο ζωηρά με τον συνάδελφο του και λέει: «Εσύ συλλαμβάνεσαι».

Τατιάνα Μπόλαρη (Φωτορεπόρτερ)

Είδαμε δύο διμοιρίες να έρχονται, προσπάθησαν να μας απομακρύνουν. Ήμασταν μια αμιγώς δημοσιογραφική ομάδα, διαμαρτυρηθήκαμε έντονα, δεν υπήρχει λόγος να μας διώξουν. Όταν τελείωσε ο λόγος άρχισαν να μας σπρώχνουν βίαια με τις ασπίδες.

Ξαφνικά βγήκε ένα χέρι και κατάλαβα ότι ερχόταν μπουνιά στο πρόσωπο μου. Πρόλαβα να γυρίσω και την «έφαγα» εδώ. ‘Εκανα μια στροφή γύρω από τον άξονα, μου προσπάθησα να μην πέσω γιατί άκουσα ένα «κρακ» στον αυχένα και εκείνη την ώρα σκέφτηκα: «Θα με αφήσει παράλυτη».

Μάριος Λώλος (Φωτορεπόρτερ)

Ήταν η επόμενη ημέρα μετά της πολιτικής κατ’ εμέ δολοφονίας του συνταξιούχου Δημήτρη Χριστούλα ο οποίος αυτοπυροβολήθηκε στο Σύνταγμα. Είχε κάποιον κόσμο συμπαράστασης και αλληλεγγύης, επεισόδια ιδιαίτερα δεν είχε. Είχαμε ξεμείνει στην πάνω πλευρά της πλατείας μόνο φωτορεπόρτερ και δημοσιογράφοι.

Αρχίζουν και μας προπηλακίζουν για να φύγουμε. Γυρνάω την πλάτη για να φύγω. Κάνω δύο-τρία βήματα και δέχομαι ένα δολοφονικό χτύπημα με ανάποδο το γκλομπ. Γυρνάω πίσω, ξεκινάω να φωνάζω και να διαμαρτύρομαι. Όταν πλέον ηρεμώ έχοντας κάνει τράκα ένα τσιγάρο συνειδητοποιώ ότι έχω χάσει την αφή από το αριστερό χέρι.

Στις εξετάσεις που έκανα βρέθηκε ότι το κρανίο ήταν σπασμένο, είχε χυθεί όλο το αίμα μέσα, οπότε έπρεπε να κάνω εγχείρηση αλλιώς θα πέθαινα.

Συμμετέχουν (με αλφαβητική σειρά)

Παπαϊωάννου Κωστής (Διευθυντής Σημείου για τη μελέτη της ακροδεξιάς)
Παπαρρούσου Άννυ (Δικηγόρος)
Τσουκαλά Νατάσα (Ομότιμη Καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο Université Paris-Saclay) Χρηστίδη Έλενα-Όλγα (Ψυχολόγος, επιστημονική υπεύθυνη Orlando LGBT)

Συντελεστές
Έρευνα – Συνεντεύξεις: Χρύσα Λύκου
Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Παναγιωτακόπουλος
Μοντάζ: Βαγγέλης Παναγιωτακόπουλος, Χρύσα Λύκου
Ηχοληψία: Διονύσης Αντύπας
Κάμερα: Πάνος Λαμπρόπουλος
Διεύθυνση παραγωγής: Χρύσα Λύκου

*Τη μουσική έγραψε ο Κωσταντής Παπακωνσταντίνου