Ιρλανδέζικα «Πνεύματα», κοντά στο αριστούργημα

Υποψήφια σε αρκετές κατηγορίες των βραβείων Οσκαρ και ήδη βραβευμένη με δύο βραβεία στο τελευταίο Φεστιβάλ Βενετίας (σεναρίου για τον σκηνοθέτη Μάρτιν ΜακΝτόνα και ερμηνείας για τον Κόλιν Φάρελ), η ταινία «Τα πνεύματα του Ινισέριν» («The Banshees of Inisherin», Ιρλανδία/ Αγγλία/ ΗΠΑ, 2022) διανέμεται επιτέλους και στην Ελλάδα, λίγες εβδομάδες πριν από την τελετή των Οσκαρ. Δεν ξέρω κατά πόσο μια ταινία στην οποία κάποιος που απειλεί ότι θα κόψει τα δάχτυλά του - και

το εννοεί - μπορεί να είναι ευχάριστη, αυτό ακριβώς όμως συμβαίνει εδώ και αυτός ακριβώς ο τρόπος με τον οποίο ο Μάρτιν ΜακΝτόνα ανακατεύει την κωμωδία με το δράμα είναι που τελικά σε κερδίζει πέρα για πέρα. Γιατί υπάρχει κάτι το κωμικό στην πεισματική απόφαση του Κολμ (Μπρένταν Γκλίσον) να κόψει την καλημέρα στον Παντράικ (Κόλιν Φάρελ) με τον οποίο ήταν ανέκαθεν φίλος. Οπως υπάρχει κάτι το εξίσου κωμικό στην προσπάθεια του Παντράικ να ξανακερδίσει τον φίλο του ο οποίος προφανώς δεν ενδιαφέρεται διόλου για αυτόν. Οσο και αν στενοχωριέσαι, δεν μπορείς παρά να κρυφογελάσεις βλέποντας τον Παντράικ με το αποσβολωμένο ύφος ενός παιδιού που του πήραν το γλειφιτζούρι να προσπαθεί να προσεγγίσει τον Κολμ αδυνατώντας να καταλάβει για ποιον λόγο μια φιλία χρόνων καταστρέφεται.

Ομως η ταινία ξεφεύγει από αυτό το πρώτο επίπεδο και γίνεται κάτι παραπάνω. Κατά έναν παράξενο τρόπο η εχθρότητα του πρώην φίλου του ωριμάζει τον Παντράικ, που εξαιτίας της θα πρέπει για πρώτη φορά στη ζωή του να πάρει πρωτοβουλίες, ακόμα και να γίνει κακός. Και την ίδια ώρα είναι καταπληκτικό το πόσο έντεχνα ο ΜακΝτόνα κτίζει αυτή τη μικρή ιστορία εμφυλίου πολέμου σε κάποιο νησί της Ιρλανδίας ενώ απέναντι, στο μεγάλο νησί, ο πραγματικός εμφύλιος πόλεμος της Ιρλανδίας μαίνεται (οι κάτοικοι του Ινισέριν δεν ξέρουν καλά καλά για ποιον λόγο γίνεται ο εμφύλιος απέναντι, ίσως επειδή είναι πολύ απασχολημένοι με τους δικούς τους μικροεμφυλίους). Παράλληλα ο ΜακΝτόνα, που εδώ βρίσκεται σε μια πραγματικά εμπνευσμένη σεναριακή και σκηνοθετική στιγμή, γεμίζει την ταινία με πρόσωπα σε δευτεραγωνιστικούς ρόλους που συνδράμουν στη δημιουργία του κλίματος της εποχής, όπως συνδράμει και ο ίδιος ο χώρος της ταινίας. Ολοι τους είναι θαυμάσιοι, ειδικά η Κέρι Κόντον στον ρόλο της αδελφής του Παντράικ η οποία διαθέτει όλη την ωριμότητα που δεν έχει εκείνος και ο Μπάρι Κέογκαν (τον οποίο ανακαλύψαμε από την ταινία του Γιώργου Λάνθιμου «Ο θάνατος του ιερού ελαφιού») στον ρόλο του κάπως «αργού» γιου του τοπικού αστυνομικού, ο οποίος νομίζει ότι μπορεί να βοηθήσει τον Παντράικ να ξαναβρεί τη χαμένη ισορροπία με τον φίλο του (και οι τέσσερις αναφερθέντες στο κείμενο ηθοποιοί είναι υποψήφιοι για Οσκαρ: ο Φάρελ για το Α' ρόλου και οι υπόλοιποι τρεις για το Β' ρόλου).

Μαθήτρια των Ρομέρ, Τριφό

Το ήρεμο, εύθραυστο, γαλήνιο, μελαγχολικό πρόσωπο της νεαρής ηθοποιού Τζέιντ Σπρίνγκερ είναι ο πλοηγός μας ενώ παρακολουθούμε την ταινία «Η μικρή Σολάνζ» («Petite Solange», Γαλλία, 2021), με τη Σπρίνγκερ στον ρόλο του τίτλου. Η σκηνοθέτρια Αξέλ Ροπέρ θέλει να εξερευνήσει κάθε λεπτομέρειά του, να συλλάβει κάθε σύσπαση των μυών του, κάθε δάκρυ που είναι έτοιμο να κυλήσει στο μάγουλό του - είτε κυλά τελικά είτε όχι. Η Σολάνζ της Σπρίνγκερ είναι ένα ώριμο κορίτσι στην προεφηβεία, που ζει μέσα σε ένα περιβάλλον που την αγαπά, αλλά που δεν είναι «εκεί», δεν είναι μαζί της. Ο επικείμενος χωρισμός των γονιών της θα της προκαλέσει κατάθλιψη αλλά την ίδια ώρα (και αυτή είναι η ομορφιά της ταινίας) η Σολάνζ παραμένει ένα κορίτσι της εποχής της, με τις φίλες της, με τα παιχνίδια της, με το δειλό φλερτ της, με τις ενασχολήσεις της. Εχει όμορφο λόγο, δακρύζει όταν διαβάζει ποίηση, γελά με τα μικρά ασήμαντα πράγματα που όταν κάποιος είναι μικρός τα θεωρεί σημαντικά. Η Ροπέρ την παρακολουθεί με όρεξη, σαν μια καλή μαθήτρια του Ερίκ Ρομέρ και του Φρανσουά Τριφό και αυτή η όρεξή της είναι μεταδοτική στον θεατή.

Κάτω η πατριαρχία!

Υποψήφια για το Οσκαρ καλύτερης ταινίας αλλά και το καλύτερου διασκευασμένου σεναρίου, η ταινία «Γυναικείες κουβέντες» («Women talking», ΗΠΑ, 2022) που σκηνοθέτησε η καναδή ηθοποιός και σκηνοθέτρια Σάρα Πόλεϊ, είναι μια ιστορία γυναικείου ξεσπάσματος απέναντι σε μια σύγχρονη πατριαρχική κοινωνία στην καρδιά των Ηνωμένων Πολιτειών. Χρονολογικά, η ιστορία (που βασίζεται στο μυθιστόρημα της Μίριαμ Τόους) τοποθετείται σε μια θρησκευτική κοινότητα το 2010, όμως το όλο περιβάλλον θυμίζει - τουλάχιστον - 19ο αιώνα. Μέσα από τις ατελείωτες συνομιλίες ανάμεσα στα μέλη μιας γυναικείας «ομάδας» που ζει εκεί, η απολύτως θεατρικής λογικής αυτή ταινία, στην ουσία πλάθει μια πινακοθήκη από πορτρέτα διαφορετικών μεταξύ τους γυναικών που παρά τις διαφωνίες τους σε πολλά ζητήματα, έχουν έναν κοινό στόχο: την απαγκίστρωσή τους από την ανδρική καταπίεση, ταπείνωση και κακοποίηση, δείγματα των οποίων «προσφέρονται» στον θεατή με πολύ ζωηρά, σχεδόν «εκτυφλωτικά» χρώματα. Καλές ερμηνείες από ένα εκλεκτό καστ διαφορετικών γενεών (Φράνσες ΜακΝτόρμαντ, Ρούνεϊ Μάρα, Τζέσι Μπάκλεϊ, Κλερ Φόι, Τζούντι Αϊβι) αλλά και μια στατική όπως και απολύτως στρατευμένη ταινία «μηνύματος» που δύσκολα μπορεί να γοητεύσει.

Μετά τον «Θάνατο»

Το ντοκιμαντέρ «Το πιο όμορφο αγόρι του κόσμου» («Världens vackraste pojke», Σουηδία/Γαλλία/ Γερμανία) έχει κυρίως «σινεφιλικό» ενδιαφέρον γιατί το αγόρι του τίτλου υπήρξε όντως το ομορφότερο του κόσμου από τη στιγμή που ο μέγας ιταλός σκηνοθέτης Λουκίνο Βισκόντι το ανακάλυψε και το επέλεξε ως συμπρωταγωνιστή του Ντερκ Μπόγκαρτ στο αριστούργημά του «Θάνατος στη Βενετία». Πρόκειται για τον Μπιορν Αντρεσεν, έναν σουηδό έφηβο, που στην εποχή του «Θανάτου» απέκτησε τεράστια φήμη όμως στη συνέχεια, όταν ο θόρυβος της ταινίας κόπασε, δεν είχε την πορεία που όλοι νόμιζαν ότι θα έχει. Παραμένει ένα μεγάλο μυστήριο του κινηματογράφου, one hit wonder στην κυριολεξία, που όταν ολοκληρώθηκε ο κύκλος της ταινίας εξαφανίστηκε. Πού πήγε; Και πώς τελικά κατέληξε σε αυτόν τον ασκητικό, γερασμένο μακρυμάλλη, που δείχνει αρκετά προβληματικός σε ό,τι αφορά τόσο τη συντήρηση του εαυτού του όσο και την κοινωνικότητά του; Με ένα ευέλικτο μοντάζ οι σκηνοθέτες Κριστίνα Λίντστρομ, Κριστιάν Πέτρι συνδέουν ελκυστικά το παρελθόν με το παρόν προσφέροντας στον θεατή παρασκηνιακά στιγμιότυπα από τα γυρίσματα του «Θανάτου στη Βενετία», τα οποία έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον από το παρόν, όμως συγχρόνως ο Αντρεσεν σε κερδίζει χάρη στην ευγένεια και ειλικρίνειά του. Είναι εμφανές ότι αυτό το αγόρι, το πιο όμορφο του κόσμου, δεν μπορούσε να διαχειριστεί το «σταριλίκι»· όχι μόνον επειδή ήταν κάτι πολύ μεγάλο για ένα βασικά συνεσταλμένο παιδί, αλλά επειδή κατά βάθος, ποτέ δεν το ενδιέφερε πραγματικά.

Οκτώ ιστορίες τρόμου

Στο παράξενο θρίλερ «Το παιχνίδι των 100 κεριών» («The 100 candles game», Νέα Ζηλανδία, 2020) μεταφυσική και πραγματικότητα προσπαθούν να ισορροπήσουν κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας όπου τέσσερις άνθρωποι αφηγούνται ιστορίες τρόμου μέσα σε έναν κύκλο κεριών. Κάθε ιστορία μοιάζει να ταυτίζεται με τον αφηγητή της και να τον επηρεάζει, όμως στο τέλος νιώθεις μπλεγμένος σε ένα χάος που δεν μπορεί να ξεκαθαρίσει εύκολα μέσα σου. Ενδιαφέρουσες ιδέες ωστόσο διατρέχουν την ταινία, ενίοτε ο τρόμος είναι γνήσιος και οι μικρές αναφορές σε κλασικές ταινίες του είδους όπως η «Λάμψη» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ ευπρόσδεκτες. Η κάθε ιστορία (οκτώ στο σύνολο σκηνοθετημένες από τους Νικολά Ονετι, Βίκτορ Καταλά, Μπράιαν Ντιν, Ολιβερ Λι Γκάρλαντ, Γκιγιέρμο Λόκχαρτ, Τόνι Μοράλες, Νίκολας Πίτερσον, Ντάνιελ Ρούμπεσαμ και Κρίστοφερ Γουέστ) λειτουργεί σαν μια αυτόνομη ταινία.

Προβάλλονται επίσης

Στο θρίλερ «Missing» (ΗΠΑ, 2022) των Γουίλ Μέρικ και Νικ Τζόνσον, μια κοπέλα, η Τζουν (Στορμ Ριντ), θα πρέπει να χρησιμοποιήσει όλα τα ψηφιακά στοιχεία που έχει στα χέρια της για να καταφέρει να βρει την εξαφανισμένη μητέρα της πριν να είναι πολύ αργά. Συμπρωταγωνιστούν οι Γιοακίμ Ντε Αλμέιδα, Κεν Λέουνγκ και Νία Λονγκ.

Στην ταινία κινουμένων σχεδίων «Αργοναύτες» (Pattie et la colère de Poséidon, Γαλλία, 2022) η Πάτι, ένα ευφυές θηλυκό ποντίκι και ο κολλητός της γάτος Σαμ, μας ταξιδεύουν στον μαγικό κόσμο της Αρχαίας Ελλάδας και αντιμετωπίζουν τα πιο αλλόκοτα και επικίνδυνα πλάσματα της μυθολογίας με συνοδοιπόρο τους έναν ηλικιωμένο Ιάσονα.

Τέλος, η «Θολή γραμμή» (Ελλάδα, 2022) του Μένιου Καραγιάννη, όπου πρωταγωνιστούν οι Ηλιάνα Μαυρομάτη, Ομηρος Πουλάκης κ.ά., «παρακολουθεί τη σχέση ενός ζευγαριού, που τους ενώνει η επιθυμία να είναι μαζί και η ανάγκη να φύγουν, να χαθούν» όπως αναφέρει σχετικό δελτίο Τύπου.