Μια «πύλη» για την ιστορία και τους θησαυρούς των Αιγών

Είναι οι απρόσωποι ήρωες που φροντίζουν να διατηρείται η συνοχή. Το πιο ταπεινό εύρημα μιας ανασκαφής. Οξειδωμένα και με το σχήμα τους αλλοιωμένο πολλές φορές δεν καταγράφονται καν από τους αρχαιολόγους, κι ας κρύβουν στη μικροσκοπική επιφάνειά τους άπειρες πληροφορίες, που παραμένουν άγνωστες, ίσως επειδή δεν τα ρωτά κανείς τα μυστικά τους. Μέχρι σήμερα. Διότι κάποιες χιλιάδες από αυτά - κάποτε πολύτιμα για την ακεραιότητα του σπουδαίου ανακτόρου της βασιλικής μητρόπολης των Μακεδόνων, των Αιγών - έχουν πλέον τη δική τους προθήκη - ύψους 3 μ. - στο νέο Πολυκεντρικό Μουσείο

Τα μεταλλικά καρφιά, ωστόσο, δεν είναι τα μοναδικά ταπεινά και ασυνήθη εκθέματα που βρίσκουν προβεβλημένη θέση και σε τόσο μεγάλη ποσότητα σε ένα ολοκαίνουργιο μουσείο. Είναι τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για να χτιστεί, αλλά και για να καταστραφεί η πόλη. Τα κλειδιά των ναών ή των σπιτιών της. Τα όστρακα με χαραγμένες πάνω τους τις ιστορίες των κατοίκων της - ακόμη και κάποιες ακραίες ερωτικές στιγμές τους - και τα κεραμίδια της, που πριν προλάβουν να στεγνώσουν πατήθηκαν από κατοικίδια που άφησαν το χαριτωμένο ίχνος τους πάνω στον πηλό.

Κι όλα αυτά είναι μερικά μόνο από τα φορτωμένα με αποτυπώματα της ζωής των αρχαίων Μακεδόνων αντικείμενα που έχουν χωρέσει στις «πέντε σελίδες του βιβλίου» - τις πέντε λευκές και ψηλές προθήκες - που βρίσκονται στον πυρήνα του νέου μουσείου, στο οποίο ξενάγησε εξ αποστάσεως η δημιουργός του, η επικεφαλής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας Αγγελική Κοτταρίδη, τους παρευρισκομένους που είχαν γεμίσει ασφυκτικά χθες το αμφιθέατρο «Δημήτρης Παντερμαλής» του Μουσείου της Ακρόπολης. Αφορμή ήταν η εκδήλωση «Αιγαί: δημιουργώντας ένα μουσείο, αναστήνοντας μια πόλη» που διοργάνωσε ο Σύλλογος των Φίλων του Πολυκεντρικού Μουσείου των Αιγών και του Δικτύου του.

Στον πόλεμο εναντίον της λήθης επιδίδεται το 7.500 τ.μ. μουσείο, όπως έλεγε από βήματος η Αγγελική Κοτταρίδη. Και επιχειρεί να λειτουργήσει ως μια πύλη στην ιστορία των Αιγών, που συνδυάζει τη δύναμη και την αλήθεια των απτών μαρτύρων του παρελθόντος με τις δυνατότητες του ψηφιακού κόσμου. Εξ ου και επί της υποδοχής εκατέρωθεν μιας μικρής μαρμάρινης κεφαλής του Αλεξάνδρου βρίσκονται δύο μεγάλες ψηφιακές προβολές με πληροφορίες από την εκστρατεία του στρατηλάτη, υλικό που προήλθε από γυρίσματα 1.000 ωρών σε αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας έως τα βάθη της Ανατολής, προϊδεάζοντας κατά κάποιον τρόπο τον επισκέπτη για το ψηφιακό μουσείο «Μέγας Αλέξανδρος, από τις Αιγές στην Οικουμένη», το οποίο είναι στη φάση της υλοποίησης.

Καίρια θέση στον εκθεσιακό χώρο έχει ένα τμήμα της ανοδομής - μήκους 30 μ. (το σύνολο είναι 90 μ.) - του ανακτορικού συγκροτήματος, που έχει έκταση 15.000 τ.μ. και είναι το μεγαλύτερο σωζόμενο οικοδόμημα της κλασικής περιόδου, τρεις φορές μεγαλύτερο από τον Παρθενώνα. Η έκθεση των γλυπτών που ακολουθεί μπορεί να μην είναι πολύ πλούσια, διότι δεν υπήρχε πολύ μάρμαρο στην περιοχή, αλλά κάτω από το φυσικό φως ξεχωρίζει η μορφή της ηλικιωμένης Ευρυδίκης, της μητέρας του Φιλίππου Β', με καλυμμένο το κεφάλι της (ένα τμήμα του πέπλου της προστέθηκε πολύ πρόσφατα στη σύνθεση). Για να ακολουθήσει η κυρίως έκθεση που έχει κατά βάση περιοδικό χαρακτήρα. Εκεί όπου έχουν βρει τη θέση τους τα απομεινάρια ενός συμποσίου με στρωμένα τραπέζια ανά αιώνα. Τα όπλα των Μακεδόνων από την εποχή του Ομήρου ως τον 2ο αι. π.Χ. κι ανάμεσά τους η μοναδική σάρισα του ιππικού μήκους 5,5 μ. αλλά και τα δόρατα που οι Μακεδόνες χτυπούσαν στις ασπίδες τους για να εκλέξουν τον επόμενο βασιλιά τους. Ολα εκείνα που άγγιζαν το σώμα - από τις αγνύθες των αργαλειών που ύφαιναν τα υφάσματα έως τα μυροδοχεία για τις μικρές πολυτέλειες της καθημερινότητας. Και στη συνέχεια - πάντα μέσα σε απόλυτα λευκούς τόνους - ο χώρος ανάμεσα «στους ζωντανούς και τους αιώνια ζωντανούς» με τη Δέσποινα των Αιγών να πρωταγωνιστεί με την ασημένια ρόκα και το κεχριμπαρένιο σκήπτρο της, αλλά και τις βασιλικές πυρές και τις χρυσές τεφροδόχους.

Η διαδρομή στην πορεία των Μακεδόνων στα πέρατα της οικουμένης συνεχίζεται μέσα από την επίσης περιοδική έκθεση «Οικουμένης αντίδωρο», με νομίσματα στα οποία απεικονίζονται μεταξύ άλλων Πτολεμαίοι, Ατταλίδες, Σελευκίδες, βασιλείς της Βιθυνίας και του Πόντου, της Βακτριανής και της Ινδίας. Κι έπεται η έκθεση «Υλης Μνήμη» με δημιουργίες τού εκ των κορυφαίων σύγχρονων ελλήνων παραστατικών ζωγράφων, Χρήστου Μποκόρου, που φιλοτέχνησε ειδικά για το μουσείο.

Στην εκδήλωση, που διήρκεσε περί τις δυόμισι ώρες, μίλησαν επίσης ο σύμβουλος της Επικρατείας Θεόδωρος Αραβάνης, ο διευθυντής του Νομισματικού Μουσείου Γιώργος Κακαβάς, που συνέβαλαν στη δημιουργία της έκθεσης νομισμάτων, ο ζωγράφος Χρήστος Μποκόρος, ο έφορος Αρχαιοτήτων Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης και ο γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Νικόλαος Σταμπολίδης. Τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος Μαργαρίτα Πουρνάρα.