«Πέτα τον πίνακα στα σκουπίδια!»

Είναι η ιδανική λεία. Κοστίζουν συνήθως αρκετά εκατομμύρια ευρώ, αλλά ζυγίζουν ελάχιστα. Μπορούν να κλαπούν σχετικά εύκολα και να ταξιδέψουν απαρατήρητα. Πώς λοιπόν οι κλοπές έργων τέχνης να μην είναι η τρίτη πιο επικερδής «επιχείρηση» μετά τη διακίνηση όπλων και ναρκωτικών παγκοσμίως; Εντυπωσιακά οργανωμένες ληστείες, δράστες με ακριβά κοστούμια, καλά μελετημένες κατόψεις μουσείων και συναγερμοί τελευταίας τεχνολογίας που εξουδετερώνται σε δευτερόλεπτα, υπάρχουν μόνον σε σενάρια για ταινίες και απέχουν από την πραγματικότητα, εκτιμούν όσοι έχουν ασχοληθεί επισταμένως με τις κλοπές έργων τέχνης. Πόσω μάλλον η θεωρία ότι ο εγκέφαλος είναι κάποιος παθιασμένος συλλέκτης. «Είναι εξαιρετικά σπάνιες οι περιπτώσεις που ένας μανιακός συλλέκτης μπορεί να "παραγγείλει" την κλοπή ενός έργου επειδή θέλει να τον έχει στα άδυτα του γραφείου του», λέει στα «ΝΕΑ» η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα. «Πίσω από τις περισσότερες κλοπές βρίσκονται μικρές σπείρες με διεθνείς διασυνδέσεις που επιλέγουν τα έργα τέχνης για να διευκολύνουν τις συναλλαγές τους σε υποθέσεις όπλων και ναρκωτικών», εκτιμούν οι υπεύθυνοι του - και διαδικτυακού - Μητρώου Χαμένων Εργων Τέχνης, που λειτουργεί από το 1969 και καταγράφει σε διεθνές επίπεδο τις κλοπές έργων τέχνης, συμβάλλοντας και στην επανάκτησή τους.Ενας έμπορος ναρκωτικών για παράδειγμα μπορεί να δώσει ως εγγύηση στον προμηθευτή του έναν πολύτιμο πίνακα ώστε να πάρει στα χέρια του μια μεγάλη ποσότητα που θα διοχετεύσει στην αγορά. Μόλις συγκεντρώσει τα μετρητά, πληρώνει τον προμηθευτή και τον παίρνει πίσω. Η λύση αυτή ενδείκνυται μάλιστα σε περιπτώσεις που τους συναλλασσόμενους χωρίζει μεγάλη απόσταση. Και βεβαίως είναι πολύ ευκολότερο να περάσει από το τελωνείο ένα ρολό μουσαμά και ο έμπειρος και ψύχραιμος κακοποιός να πείσει τον τελωνιακό υπάλληλο (ο οποίος συνήθως δεν είναι εκπαιδευμένος) ότι πρόκειται για φτηνό έργο που αγόρασε από υπαίθριο ζωγράφο, παρά μια βαλίτσα γεμάτη χαρτονομίσματα. Υπάρχουν και οι περιπτώσεις που τα κλεμμένα έργα τέχνης κακοπαθαίνουν στα χέρια αδαών, οι οποίοι μπροστά στον πανικό ότι θα συλληφθούν, δεν διστάζουν να παρατήσουν τα κλοπιμαία στο ύπαιθρο ή και σε δημόσιες τουαλέτες ή ακόμη και να τα καταστρέψουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η μητέρα του γάλλου ληστή έργων τέχνης Στέφαν Μπραϊτβάιζερ, ο οποίος είχε κλέψει 239 έργα τέχνης από 172 μουσεία (ο βρετανικός «Guardian» υπολόγισε πως έκανε μία κλοπή κάθε 15 ημέρες). Οταν ο γιος της - σερβιτόρος στο επάγγελμα - συνελήφθη στην Ελβετία, εκείνη εκμεταλλεύτηκε το γεγονός ότι χρειάστηκαν 19 ημέρες για να εκδοθεί το ένταλμα έρευνας στο σπίτι της κι άρχισε να ξεκαδρώνει τους μουσαμάδες, να τους κομματιάζει και να τους ρίχνει στον σκουπιδοφάγο. Κοσμήματα, ειδώλια και πορσελάνες κατέληξαν στο γειτονικό κανάλι του Ρήνου - κάποια βρέθηκαν αργότερα σε έρευνα της αστυνομίας. Με απόγνωση τότε ένας ελβετός αστυνομικός είχε δηλώσει πως «ποτέ δεν έχει γίνει τέτοια μαζική καταστροφή τόσων έργων τέχνης». Τ