Ποιοι κερδίζουν φόρους 15,56 δισ. ευρώ από 1.064… φοροαπαλλαγές

Φόρους που φθάνουν τα 15,56 δισ. ευρώ γλίτωσαν φέτος εκατομμύρια φορολογούμενοι και επιχειρήσεις μέσω 1.064 φοροαπαλλαγών και εκπτώσεων που εφαρμόζονται στη φορολογία εισοδήματος, τον ΕΝΦΙΑ, τις μεταβιβάσεις ακινήτων, τις γονικές παροχές, τις κληρονομιές, τον ΦΠΑ και τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης.

Η ακτινογραφία των φοροαπαλλαγών, όπως αποτυπώνεται στον ειδικό τόμο που συνοδεύει

τον Προϋπολογισμό του 2024, δείχνει ότι οι φοροαπαλλαγές όχι μόνο δεν μειώνονται αλλά κάθε χρόνο αυξάνονται επιβαρύνοντας τα κρατικά ταμεία. Μέσα σε ένα έτος στη λίστα των φοροαπαλλαγών προστέθηκαν άλλες 17, φθάνοντας έτσι τις 1.064 από 1.047 το 2022, ενώ το συνολικό κόστος τους «φούσκωσε» κατά 2,67 δισ. ευρώ, καθώς από 12,88 δισ. ευρώ άγγιξε τα 15,56 δισ. ευρώ φέτος.

Η αύξηση αυτή, όπως εξηγεί αρμόδιο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων. Οι νέες τιμές ζώνης που εφαρμόστηκαν το 2022 σε όλη τη χώρα ανέβασαν την αντικειμενική αξία των ακινήτων των εταιρειών οι οποίες εξαιρούνται από τον Ειδικό Φόρο Ακινήτων (ΕΦΑ). Ο ΕΦΑ επιβάλλεται με συντελεστή 15% επί της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων. Από τη στιγμή που αυξήθηκε η αξία των ακινήτων, αυξήθηκε και το ποσό του φόρου από την πληρωμή του οποίου απαλλάχθηκαν 10.113 επιχειρήσεις. Ετσι, το ύψος της απαλλαγής από τον ΕΦΑ από 3,7 δισ. ευρώ που ήταν το 2022 έφθασε στα 5,3 δισ. ευρώ το 2023 (αύξηση 1,6 δισ. ευρώ).

Μετά την πανδημία

Τα στοιχεία πάντως δείχνουν ότι μετά το μεγάλο μαχαίρι που μπήκε τα χρόνια των μνημονίων, την τελευταία τετραετία, μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, προστέθηκαν στη λίστα των απαλλαγών και εκπτώσεων 245 νέες ρυθμίσεις, με το συνολικό κόστος για τον προϋπολογισμό να έχει αυξηθεί κατά 6,6 δισ. ευρώ, καθώς από 8,96 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2019 έφθασε σε 15,55 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο του 2023.

Η αύξηση αυτή οφείλεται στις ενισχύσεις που χορηγήθηκαν την περίοδο της πανδημίας για τη στήριξη εργαζομένων, επαγγελματιών, επιχειρήσεων και ιδιοκτητών ακινήτων (αποζημιώσεις ειδικού σκοπού, απαλλαγή από εισφορά αλληλεγγύης, «κουρεμένα» ενοίκια και τεκμήρια, επιστρεπτέες προκαταβολές), καθώς και σε νέες φοροελαφρύνσεις που προστέθηκαν στη λίστα τα τελευταία χρόνια, όπως η αύξηση του αφορολόγητου ορίου για τις γονικές παροχές στα 800.000 ευρώ, οι μειώσεις φόρου στα εισοδήματα μισθωτών, συνταξιούχων, αγροτών ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση, οι απαλλαγές από το τέλος επιτηδεύματος, εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ κ.ά.

Πρόσφατα, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας συνέστησε στην κυβέρνηση να προχωρήσει στην αξιολόγηση των φοροαπαλλαγών για να διαπιστωθεί εάν «ικανοποιούν το κριτήριο ότι βοηθούν τους πλέον ευάλωτους» αλλά και γιατί «το κράτος χρειάζεται έσοδα». Στο οικονομικό επιτελείο δεν ανοίγουν προς το παρόν τον φάκελο των φοροαπαλλαγών, αφού με δήλωσή του στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» ο υφυπουργός Οικονομικών Χάρης Θεοχάρης ξεκαθάρισε ότι «Δεν υπάρχει κανένα τέτοιο ζήτημα, δεν έχει τεθεί στο τραπέζι από κανέναν και δεν εξετάζεται».

Τι δείχνουν τα στοιχεία

Με τις φοροαπαλλαγές να αποτελούν το 25% των φορολογικών εσόδων του Προϋπολογισμού τα στοιχεία δείχνουν τα εξής:

1. Φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων. Ισχύουν 239 απαλλαγές και εκπτώσεις που συνολικά κοστίζουν 5,4 δισ. ευρώ. Οι φοροαπαλλαγές που χρησιμοποιήθηκαν από τα φυσικά πρόσωπα ξεπερνούν τις 10,2 εκατ. περιπτώσεις, με το μεγαλύτερο τμήμα, και συγκεκριμένα ποσό ύψους 3,9 δισ. ευρώ, να αφορά το αφορολόγητο όριο που ισχύει για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες.

2. Φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων. Εφαρμόζονται 206 απαλλαγές και εκπτώσεις ύψους 1,85 ευρώ δισ. ευρώ για 48.248 επιχειρήσεις.

3. Φορολογία κεφαλαίου. Ισχύουν 87 εκπτώσεις και απαλλαγές και χρησιμοποιήθηκαν για περισσότερες από 4,9 εκατ. περιπτώσεις. Οι εκπτώσεις στον ΕΝΦΙΑ, στον Ειδικό Φόρο Ακινήτων, στις μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές ύψους κοστίζουν στον προϋπολογισμό 5,5 δισ. ευρώ.

4. ΦΠΑ. Εφαρμόζονται 75 εκπτώσεις και φοροαπαλλαγές, με το όφελος για επιχειρήσεις, επαγγελματίες και καταναλωτές να φθάνει τα 939,1 εκατ. ευρώ. Τις μεγαλύτερες φοροαπαλλαγές έχουν οι υπηρεσίες ιδιωτικής εκπαίδευσης που γλιτώνουν 455,5 εκατ. ευρώ.

5. Τέλη χαρτοσήμου. Εφαρμόζονται 76 εκπτώσεις με κόστος  73,97 εκατ. ευρώ.

6. Φόρος ασφαλίστρων. Οι 5 απαλλαγές κοστίζουν 544,38 εκατ. ευρώ.

7. Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης. Το κόστος των 43 φοροαπαλλαγών ανέρχεται σε 1,05 δισ. ευρώ, με τη μερίδα του λέοντος να έχουν τα ενεργειακά προϊόντα με 511 εκατ. ευρώ και η αιθυλική αλκοόλη και τα αλκοολούχα ποτά με 533 εκατ. ευρώ.

8. Τέλη ταξινόμησης οχημάτων. Οι 26 απαλλαγές κοστίζουν 166 εκατ. ευρώ.

9. Τέλη κυκλοφορίας οχημάτων. Το ποσό των απαλλαγών ανήλθε σε 11,844 εκατ. ευρώ.