Πόσο κοστίζει ένα εισιτήριο για την κόλαση;

Αφιλόξενα και θανατηφόρα νερά στη Μεσόγειο. Ανθρωποι στοιβαγμένοι σε αμφιβόλου ασφάλειας σκάφη για ένα αμφιβόλου προορισμού ταξίδι «σωτηρίας». Καλοστημένα δίκτυα εκμετάλλευσης ανθρώπων, «τιμολόγια» μεταφοράς και 27.047 ανθρώπινες ζωές να αγνοούνται από το 2014, σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης. Ανάμεσά τους και οι εκατοντάδες πρόσφυγες του ναυαγίου στα ανοιχτά της Πύλου. Και όλα τα παραπάνω γεννούν το ερώτημα: Πόσο κοστίζει να ζήσεις ή να πεθάνεις όταν είσαι πρόσφυγας; Την απάντηση φαίνεται πως έχουν οι διακινητές.

Ο Εβαν Φαρίντ είναι 19 ετών,

κατάγεται από το Πακιστάν και πλέον ζει και εργάζεται στην Καλαμάτα. Εχοντας βιώσει ένα οδυνηρό ταξίδι για να φτάσει στην Ελλάδα ως ασυνόδευτος ανήλικος, αμέσως ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα των κοινωνικών λειτουργών του νοσοκομείου της πόλης για διερμηνείς, μιας και μεταξύ των επιζώντων της πρωτοφανούς τραγωδίας βρίσκονται δεκάδες συμπατριώτες του. «Με το που άκουσα για το ναυάγιο ένιωσα φόβο και στενοχώρια. Εχοντας περάσει από παρόμοια κατάσταση, η πρώτη μου αντίδραση ήταν να πάω να βοηθήσω, όπως θα ήθελα να είχαν βοηθήσει και εμένα», λέει.

Ο νεαρός πρόσφυγας που συνομίλησε με τους διασωθέντες αποκαλύπτει το απεχθές πρόσωπο των λαθρεμπόρων που αντιμετωπίζουν τους πρόσφυγες ως χιλιάρικα, επιβεβαιώνοντας όσα έχουν μέχρι τώρα δει το φως της δημοσιότητας: «Κάποιοι μου είπαν για 4.000 ευρώ αμοιβή και κάποιοι για 5.500 ευρώ γι' αυτό το ταξίδι».

Επικερδής επιχείρηση με τεράστια κέρδη

Ποια είναι η εικόνα της παράνομης διακίνησης ανθρώπων σήμερα; Η 6η ετήσια έκθεση της Europol για τη λαθραία διακίνηση μεταναστών στην Ευρώπη κάνει λόγο για μια επικερδέστατη επιχείρηση, τα κέρδη της οποίας είναι δύσκολο να αποτιμηθούν. «Οι ηγέτες του λαθρεμπορίου προσφύγων ενορχηστρώνουν εξ αποστάσεως την εγκληματική τους επιχείρηση αξιοποιώντας τις επιλογές που τους δίνει το σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον. Μέσω των κοινωνικών δικτύων και εφαρμογών στο κινητό μπορούν να διαφημίσουν τις υπηρεσίες τους, να συντονίσουν τις δράσεις τους, να μεταφέρουν χρήματα. Κάποιοι απαιτούν το σύνολο των χρήματων, κάποιοι δέχονται προκαταβολές και αποπληρώνονται μετά το πέρας της αποστολής».

Ο Φαρίντ είναι αποκαλυπτικός: «Ενας άνδρας από το Πακιστάν μόλις έμαθε για το ναυάγιο με βρήκε στο τηλέφωνο και μου έστειλε τη φωτογραφία του αδελφού του για να διαπιστώσω αν βρίσκεται μεταξύ των ζωντανών. Οι διακινητές τον διαβεβαίωναν ότι έχει φτάσει στην Ιταλία και απαιτούσαν από εκείνον να τους αποπληρώσει το υπόλοιπο του ποσού. Ομως, τον αδελφό του δεν τον βρήκα ανάμεσα στους διασωθέντες που βρίσκονται στο νοσοκομείο. Αγνοείται».

H Europol στη συνέχεια της έκθεσής της αποκαλύπτει τη διαδρομή του μαύρου χρήματος: «Οι τεχνικές ξεπλύματος των εσόδων που αφορούν το λαθρεμπόριο μεταναστών περιλαμβάνουν επίσης την άτυπη μεταφορά χρημάτων σε τραπεζικά συστήματα όπως το hawala banking, την εμπλοκή τρίτων προσώπων, ακόμη και επενδύσεις σε νόμιμες επιχειρήσεις».

Δύσκολος καιρός, φθηνότερα ναύλα

Από την άλλη o «τιμοκατάλογος» των διακινητών διαφέρει από εποχή σε εποχή και από ταξίδι σε ταξίδι. Η Λώρα Παππά, πρόεδρος της ΜΚΟ ΜΕΤΑδραση, εξηγεί: «Οσο πιο δύσκολο και απαιτητικό είναι ένα ταξίδι τόσο ανεβαίνει η ταρίφα. Το 2015 με αρχές του 2016, την εποχή της βαθιάς οικονομικής κρίσης, οι πρόσφυγες μας έλεγαν ότι πλήρωναν 250 με 300 ευρώ. Οι φτωχοί πρόσφυγες επιλέγουν να ταξιδέψουν με τις δύσκολες καιρικές συνθήκες, όταν η ζήτηση χαμηλώνει και τα "ναύλα" πέφτουν».

Ο απολογισμός των νεκρών είναι πάντα τραγικός και φέρνει τα κράτη της πολιτισμένης Δύσης προ των ευθυνών τους. Σύμφωνα με τη Στέλλα Νάνου, εκπρόσωπο της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα, «αυτό που χρειαζόμαστε είναι περισσότερες εναλλακτικές για ασφαλή και οργανωμένη μετακίνηση, ώστε να χτυπηθούν τα δίκτυα των διακινητών. Απαιτείται μεγαλύτερη συνεργασία σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο για να επιμεριστούν οι ευθύνες και να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στην περιπλοκότητα των προκλήσεων. Σε αυτή τη δοκιμασία, είναι σημαντικό να βρίσκεται πάντα στο επίκεντρο η προστασία της ανθρώπινης ζωής».

Τέλος, η Λώρα Παππά καταλήγει: «Η ΜΕΤΑδραση καλεί για την επιτάχυνση των διαδικασιών διευρυμένης επανένωσης των ανθρώπων που έχουν διασωθεί και έχουν συγγενείς σε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ας θρηνήσουν με τους συγγενείς τους, είναι μια ανθρώπινη κίνηση που μπορούμε να κάνουμε ως Ευρωπαϊκή Ενωση για αυτούς τους ανθρώπους».