«Σήμερα νιώθω ψαράς στα Κιριμπάτι»

«Σήμερα νιώθω Καταριανός. Σήμερα νιώθω Αραβας. Σήμερα νιώθω Αφρικανός. Σήμερα νιώθω γκέι. Σήμερα νιώθω ΑμεΑ. Σήμερα νιώθω μετανάστης εργάτης»: έχουν περάσει μόλις 377 ημέρες αφότου επιδόθηκε ο Τζιάνι Ινφαντίνο, ο ιταλοελβετός επικεφαλής της FIFA, σε αυτόν τον κάπως ασυνάρτητο μονόλογο, στηλιτεύοντας την «υποκρισία» και τα «ηθικά κηρύγματα» όσων επέκριναν τη διεξαγωγή του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου

Ηταν παραμονές της έναρξής του, και οι κριτικές έπεφταν βροχή, συμπεριλαμβάνοντας τις καταγγελίες για διαφθορά γύρω από την ανάθεσή του, το 2010, σε αυτό το μικρό όσο και πάμπλουτο «πετροκράτος», και τις καταγγελίες για θάνατο έως και 10.000 μεταναστών εργατών στα εργοτάξιά του, και τις αδιαμφισβήτητα φτωχές επιδόσεις του Κατάρ, μιας χώρας όπου οι γυναίκες στερούνται βασικά δικαιώματα, και όπου το σεξ μεταξύ ομοφύλων μπορεί να επιφέρει την ποινή του θανάτου, στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Σύντομα, βέβαια, πήρε τον πρώτο λόγο το ποδόσφαιρο. Ελάχιστοι θυμούνται πια τους διεθνείς της Αγγλίας που γονάτισαν πριν από την έναρξη του πρώτου αγώνα τους, τους γερμανούς ποδοσφαιριστές που κάλυψαν το στόμα τους με το χέρι στη διάρκεια της ομαδικής φωτογραφίας, ή τους ιρανούς συναθλητές τους που παρέμειναν σιωπηλοί στη διάρκεια της ανάκρουσης του εθνικού τους ύμνου, στέλνοντας έτσι μήνυμα αλληλεγγύης στους εκατοντάδες χιλιάδες συμπατριώτες τους που διαδήλωναν τότε, παρά την αιματηρή καταστολή, κατά του απολυταρχικού ιρανικού καθεστώτος.

Οι περισσότεροι θυμούνται τα 172 γκολ που μπήκαν, περισσότερα από ό,τι σε οποιοδήποτε προηγούμενο Μουντιάλ, και εκείνον τον συγκλονιστικό τελικό όπου ο Λιονέλ Μέσι οδήγησε την Αργεντινή στη νίκη 20 – και μετά αναγκάστηκε λίγο – πολύ να σηκώσει το κύπελλο τυλιγμένος με έναν «bisht», τον παραδοσιακό αραβικό μανδύα που του φόρεσε ο εμίρης του Κατάρ. Τους μήνες που μεσολάβησαν, ο ηγετικός ρόλος στο λεγόμενο «sportwashing», την πρακτική του ξεπλύματος της φήμης τινός μέσω του αθλητισμού, πέρασε στα χέρια της Σαουδικής Αραβίας. Οσο για το Κατάρ, αυτό επί του παρόντος μαζεύει επαίνους για τον διαμεσολαβητικό του ρόλο στη συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, ξεπλένοντάς έτσι το παρελθόν του ως βασικού χρηματοδότη της παλαιστινιακής οργάνωσης, και άλλων ισλαμιστικών κινημάτων.

Ο Σουλτάν αλ-Τζαμπέρ, ο υπουργός Βιομηχανίας και Προηγμένης Τεχνολογίας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ο επικεφαλής της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας, της Adnoc, ο πρόεδρος της 28ης Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα που ξεκίνησε χθες στο Ντουμπάι, μάλλον δεν έχει την ευφράδεια του Τζιάνι Ινφαντίνο. Δεν σκέφτηκε, για παράδειγμα, να πει την Τετάρτη: «Σήμερα νιώθω πολίτης των τόσο απειλούμενων από την κλιματική αλλαγή Μπαρμπέιντος. Σήμερα νιώθω ψαράς στα νησιά Κιριμπάτι. Σήμερα νιώθω αγρότης στα νησιά του Σολομώντα. Σήμερα νιώθω σερ Ντέιβιντ Ατένμπορο. Σήμερα νιώθω Γκρέτα Τούνμπεργκ».

Αντ’ αυτού, προσπάθησε να αντικρούσει τις καταγγελίες ότι τα ΗΑΕ αξιοποίησαν τη θέση τους ως οικοδεσπότη της COP28 προκειμένου να προωθήσουν συμφωνίες πετρελαίου και φυσικού αερίου με περισσότερες από 12 χώρες, ανάμεσά τους η Κίνα, η Βραζιλία, η Γερμανία και η Αίγυπτος, κάπως στεγνά και αμυντικά: «Οι καταγγελίες αυτές είναι ψευδείς. Μη αληθείς, ανακριβείς, αβάσιμες. Είναι μια προσπάθεια να υπονομευτεί το έργο της προεδρίας της COP28. (…) Παρακαλώ, λοιπόν, επιτέλους, σεβαστείτε το ποιοι είμαστε».

Είναι ο έβδομος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο – η Adnoc αντλούσε το 2021 2,7 δισεκατομμύρια βαρέλια ημερησίως και σκοπεύει σχεδόν να διπλασιάσει την παραγωγή αυτή, φτάνοντας στα πέντε δισεκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, έως το 2030, όχι συγγνώμη έως το 2027, η ημερομηνία – στόχος μεταφέρθηκε τρία χρόνια νωρίτερα στα τέλη του 2022 από τον ίδιο τον Σουλτάν αλ-Τζαμπέρ.

Ο ίδιος είναι βέβαια και επικεφαλής της Masdar, μιας εταιρείας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 40 χώρες. Και τα ΗΑΕ έχουν δεσμευτεί να επιτύχουν ουδετερότητα άνθρακα έως το 2050. Δεν έχουν όμως εξηγήσει πώς ακριβώς θα το κάνουν. Και στον ιστότοπο της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας, της Adnoc, είναι πάντα γραμμένα τα εξής λόγια: «Είμαστε μία αναδυόμενη ανταγωνιστική εταιρεία… με εντολή να παραμείνουμε επικεντρωμένοι στην εκμετάλλευση του αναξιοποίητου δυναμικού των ΗΑΕ σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο».

Οσο διευκόλυνε το Κατάρ στο sportswashing το περσινό Μουντιάλ, άλλο τόσο διευκολύνει η φετινή COP28 τα ΗΑΕ στο greenwashing. Και η κλιματική αλλαγή δεν είναι θέαμα, ούτε «κόλλημα», είναι κυριολεκτικά ζήτημα ζωής και θανάτου – όσοι θεωρούν και το ποδόσφαιρο κάτι αντίστοιχο, να μας συγχωρήσουν, δεν εννοούσαμε να φανούμε ιερόσυλοι. Κατά πώς πηγαίνουν τα πράγματα, πάντως, μπορούμε να αναμένουμε στο μέλλον μία σύνοδο κορυφής του Συμβουλίου της Ευρώπης στην Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ή μία μετακίνηση της ετήσιας Συνόδου της Γενεύης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Δημοκρατία στην Αίγυπτο του στρατηγού αλ-Σίσι. Καλά να είμαστε μόνο μέχρι το 2037, να μη μας κάψει στο μεταξύ κάποια μεγαπυρκαγιά, να μη μας πνίξει κάποια μεγαπλημμύρα, να προλάβουμε το Μουντιάλ που (όπως όλα δείχνουν) θα διοργανωθεί στη Σαουδική Αραβία.