«Σήμερα το πολιτικό Κέντρο το εκπροσωπεί ο Μητσοτάκης»

Λίγη ώρα πριν έρθει να φάμε στο κέντρο της Αθήνας, η Εύη Χριστοφιλοπούλου ήταν στο Χαϊδάρι, στην περιοδεία του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ηταν η πρώτη φορά που συνόδευε τον Πρωθυπουργό μετά την ανακοίνωση της προσχώρησής της στη ΝΔ. Μετά από πολλές δεκαετίες στο πράσινο πολιτικό μετερίζι, έχοντας κάψει σόλες παπουτσιών για το ΠΑΣΟΚ στα πάνω και

στα κάτω του, φοράει πια άλλα χρώματα, λέει όμως ότι εκπροσωπεί τον ίδιο χώρο: αυτόν του εκσυγχρονιστικού, προοδευτικού Κέντρου. Ενας από εκείνους που την αγκάλιασε στους δρόμους των δυτικών προαστίων ήταν ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης – εκείνος είχε κάνει τη μετάβαση μερικά χρόνια νωρίτερα. Μα καλά, αναρωτιέμαι, δεν έχουν σιχαθεί ακόμα οι νεοδημοκράτες την επέλαση των πασόκων στο κόμμα τους; «Δεν αμφιβάλλω ότι υπάρχουν και τέτοιοι. Ομως ένα πολυσυλλεκτικό κόμμα τους χωράει όλους», απάντησε εκείνη. «Ξέρεις πόσοι νεοδημοκράτες μού ζήτησαν να αλλάξουμε τηλέφωνα;».

Για τη Χριστοφιλόπουλου, η αλλαγή ήρθε μαζί με την πεποίθηση πως η ΝΔ του Μητσοτάκη είναι αυτή που εκπροσωπεί πλέον τον χώρο του Κέντρου. «Πολιτικό Κέντρο για μένα είναι ο πολιτικός φιλελευθερισμός. Δικαιώματα, δημοκρατία, ελευθερίες και σεβασμός στο κράτος δικαίου και τους θεσμούς», λέει όταν ερωτάται πώς το ορίζει. «Σημαίνει όμως και πρόοδος, σημαίνει αλλαγές και μεταρρυθμίσεις που μπορούν να σπάσουν στεγανά και να βοηθήσουν τη χώρα να πάει μπροστά και κοινωνικές ομάδες που νιώθουν εγκλωβισμένες. Υπάρχει διάχυτος φόβος, ανησυχία, κόσμος πάει στα άκρα». Και αντέχει, μια πολιτικός με αυτές τις πεποιθήσεις, να συμβιώνει με στελέχη που ακούν τον παπά της ενορίας τους για να αποφασίσουν τι θα ψηφίσουν, για παράδειγμα, στη θεσμοθέτηση του πολιτικού γάμου για όλους; «Τέτοιοι άνθρωποι υπάρχουν και στο ΠΑΣΟΚ και στον ΣΥΡΙΖΑ», αντιτείνει. «Να θυμηθούμε πως το ΠΑΣΟΚ των περασμένων δεκαετιών ήταν πολυσυλλεκτικό, ακόμα κι αν οι τροτσκιστές έφυγαν νωρίς υπήρχαν στοιχεία καθαρά αριστερά, υπήρχε λαϊκισμός χύμα. Στον οποίο κάποια στιγμή πήγα να υποπέσω κι εγώ και μετά κατάλαβα ότι αυτό δεν μου πάει», θυμάται. «Εκανα ένα βήμα πίσω. Επιβίωσα με δυνάμεις που δεν ήταν των δικών μου αντιλήψεων. Δεν είμαι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία. Ας σκεφτεί κανείς γιατί μια σειρά στελεχών και παλαιότερων και νεότερων έχουν πληθύνει τις τάξεις της ΝΔ και στηρίζουν Μητσοτάκη». Δεν είναι λίγοι, πάντως, αυτοί που τους κατηγορούν – και εκείνη μαζί – για τυχοδιωκτισμό: «Θεωρώ ότι κάνω αυτό που μου υπαγορεύει η πολιτική μου συνείδηση και τα πιστεύω μου. Σήμερα το πολιτικό Κέντρο και τη μεταρρυθμιστική διάθεση εκπροσωπεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η ΝΔ, μας αρέσει – δεν μας αρέσει».

Πάνω από δύο πράσινες σαλάτες, η συνομιλήτριά της επισημαίνει πως η ΝΔ, που μετράει ήδη πέντε κυβερνητικά χρόνια, έχει επίσης στην πλάτη της ένα ψήφισμα – καταδίκη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ελλάδα, την ανοιχτή υπόθεση του δυστυχήματος στα Τέμπη και τις υποκλοπές. Μήπως, τελικά, η σειρά των πασόκων που παρελαύνουν στο κόμμα που κυβερνάει είναι απλώς ένα εξαιρετικό άλλοθι; «Δεν νιώθω καθόλου έτσι», απαντάει. «Γνωρίζω τον άνθρωπο, όχι μόνο τον ηγέτη – και έχω συνυπάρξει και συνδιοικήσει το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης μαζί του. Ξέρω πώς συνεργάζεται, ξέρω ότι ακούει. Ξέρω τι είδους κουλτούρα έχει και δεν είναι εκείνη ενός στυγνού, αυταρχικού ανθρώπου. Το όνομα Μητσοτάκης είναι το άλλοθι σ’ αυτού του τύπου την αντιπολίτευση που έχουμε», σημειώνει.

Η Χριστοφιλοπούλου είναι ένα από αυτά τα παραδείγματα πολιτικών που η περίοδος της συγκυβέρνησης επηρέασε βαθιά, αλλάζοντας την οπτική που είχε για τους τότε αντιπάλους της. Σε εκείνη την περίοδο εντοπίζεται και η αρχή της προσωπικής σχέσης που καλλιεργήθηκε με τον Μητσοτάκη. «Επειδή βάλαμε πλάτη για να βγει η χώρα από μια πολύ δύσκολη κατάσταση, μάθαμε να σεβόμαστε ο ένας τον άλλον ακόμα και σε πράγματα στα οποία διαφωνούσαμε. Αλλιώς μπήκα στο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και αλλιώς έφυγα», παραδέχεται. «Δεν είναι μόνο το δικό μου παράδειγμα. Μια σειρά από στελέχη μάθαμε να συμβιώνουμε – εμείς δεν έτυχε να διαφωνήσουμε διότι καθόμασταν κάτω και βλέπαμε τι είναι καλό, τι έχουμε απέναντί μας, τι κλούβες έχουμε από κάτω και τι μας παίρνει καλύτερο να κάνουμε», περιγράφει, δίνοντας μια εικόνα του τρόπου που ο παραδοσιακός εχθρός άρχισε να μοιάζει σύμμαχος. «Σχεδόν πάντα πηγαίναμε στη διαπραγμάτευση μαζί. Εκεί, όταν είχαμε απέναντι την τρόικα, βλέπαμε ότι ο ένας είχε την πλάτη του άλλου. Αντίστοιχα συνέβησαν και σε άλλα υπουργεία, ανάλογα με την προσωπικότητα των ανθρώπων. Δεν υπήρχαν πια μπαμπούλες. Στα υπουργεία που είχαν ηγεσία μεταρρυθμιστών η αναδιάρθρωσή του πήγαινε σφαίρα. Υπήρχε διαφορά στην νοοτροπία. Το πολιτικό προσωπικό εκείνης της κυβέρνησης ήταν κι εκείνο χωρισμένο σε μεταρρυθμιστές και λαϊκιστές».

Μετά το 2021 άρχισε να απομακρύνεται αθόρυβα από το ΠΑΣΟΚ και τα όργανά του, κρατώντας την απαιτούμενη απόσταση. Αν τη ρωτήσει κανείς σήμερα, είναι σαφές ότι στις διπλές εκλογές του 2023 ψήφισε ΝΔ. Εκανε όμως ένα διάλλειμα από την ενεργό πολιτική, επέστρεψε στο πανεπιστήμιο με αντικείμενο την ευρωπαϊκή δημόσια πολιτική, αποφάσισε να γράψει ένα βιβλίο και άρχισε να πηγαίνει το αυτοκίνητό της στο συνεργείο. «Κάθισα και σκέφτηκα τι πρέπει να κάνω. Αν θα ξαναμπώ στην πολιτική ζωή ή όχι. Πριν αποφασίσω να το κάνω, έκανα την επιλογή μου. Δεν έχω κάτι με τους παλιούς συντρόφους, παρά τις επιθέσεις. Ετσι είναι η πολιτική», λέει, με μια δόση ρεαλισμού που αποκαλύπτει τα χρόνια που έχει συμπληρώσει σε πολιτικές συγκρούσεις. «Δεν θέλω ντε και καλά να είμαι κάπου. Αν μου γινόταν μια πρόταση να επανέλθω στο ελληνικό Κοινοβούλιο, το οποίο αγάπησα και πέρασα εκεί δύσκολες στιγμές, θα έλεγα ότι δεν είναι για μένα αυτή τη στιγμή – έχει κλείσει ένας κύκλος. Θέλω κάτι που να είναι πρόκληση, όχι μόνο ως προς την εκλογή, αλλά και ως προς τι πάω να κάνω εκεί», εξηγεί για τον λόγο που αποφάσισε να πει «ναι» στην πρόταση για το Στρασβούργο, εφόσον πάρει το «ΟΚ» από τα θεσμικά όργανα της ΝΔ.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο διακύβευμα για την Ευρώπη; Για την Χριστοφιλοπούλου, η αντιμετώπιση της ευρωσκεπτικιστικής, ακροδεξιάς απειλής. Φέρνει για παράδειγμα τους αγρότες: «Μετά τις ευρωεκλογές πρέπει η Ευρώπη να κάνει σοβαρές δομικές αλλαγές, να ενισχύσει τους αγρότες για να αντέξουν την πράσινη μετάβαση. Δεν γίνεται να μην υπάρχει πακέτο στήριξης ώστε να μπορέσουν να προσαρμοστούν. Κι αυτό απαιτεί σοβαρές αποφάσεις. Αν είμαστε πάλι με τη φοβία των ελλειμάτων δεν θα κάνουμε κάτι ουσιαστικό», σημείωσε. Στην Ελλάδα, όμως, είπε πάλι η συνομιλήτρια, συνηθίζουμε να στέλνουμε στην Ευρωβουλή διάφορους σελέμπριτι και πρόσωπα άσχετα με τη δημόσια διαχείριση και άγνοια με τις πολιτικές τάσεις – και στο ψηφοδέλτιο της ΝΔ θα υπάρχουν τέτοιοι, ανεξάρτητα με τον προβληματισμό που προέκυψε τα τελευταία χρόνια και επανέφερε (χωρίς αποτέλεσμα) τη συζήτηση για λίστα αντί για σταυρό. Μπορούν αυτοί οι συνυποψήφιοί της να αντεπεξέλθουν στις προσκλήσεις που αναφέρει; «Ολα τα κόμματα έχουν ανάγκη και από κάποια πρόσωπα ευρύτερης αναγνώρισης, όμως υπάρχει και ανάγκη για πρόσωπα που γνωρίζουν και μπορούν να προσφέρουν. Ακούω πολλές φορές πια ότι θέλουμε να πάνε στην Ευρωβουλή άνθρωποι που γνωρίζουν. Η ομάδα πρέπει να έχει απ’ όλα», εξηγεί.

Αναγκαία αντιπολίτευση

Η συζήτηση διακόπτεται για λίγο – ένας παλιός της ψηφοφόρος την εντοπίζει και έρχεται να της μιλήσει, συγχαίροντάς την για την κομματική αλλαγή που έκανε. Ηρθε η ώρα για το κεφάλαιο «αντιπολίτευση»: «Εχω πει πολλές φορές ότι η σοβαρή αντιπολίτευση και το δικομματικό σύστημα είναι το πιο υγιές για τη δημοκρατία. Και η κυβέρνηση της ΝΔ έχει να ωφεληθεί από αυτό γιατί κάθε κυβέρνηση γίνεται καλύτερη όταν έχει μια σοβαρή και στιβαρή αντιπολίτευση. Οχι παλαιού τύπου «όχι σε όλα», αλλά δομική, όπου η κριτική έρχεται πολλές φορές με αντιπρόταση», λέει, ξεκαθαρίζοντας πως η αντιπολίτευση είναι αναγκαία: «Αυτήν τη στιγμή στη χώρα υπάρχει ένας κατακερματισμός που δεν ευνοεί ούτε την χώρα ούτε την παράταξη που κυβερνά».

Της λείπει, άραγε, ο Αλέξης Τσίπρας ως αντίπαλος; «Είμαι βαθύτατα κατά του λαϊκισμού, δεν μπορεί να μου λείπει», λέει διπλωματικά, καταλαβαίνοντας προς τα πού πήγαινε η ερώτηση. «Δεν εκτιμώ, αν αυτό ρωτάς, ότι μια επάνοδος θα διευκόλυνε τη χώρα. Αντίθετα, αυτό που θα διευκόλυνε θα ήταν να επιστρέψει κάποιου είδους σοβαρός δικομματισμός: με τη ΝΔ να ενσωματώνει το πολιτικό Κέντρο και ένα αντίπαλο πολυσυλλεκτικό κόμμα. Αυτό όμως δεν διαφαίνεται, ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ μπορούν. Εκτιμώ ότι υπάρχει στασιμότητα, η οποία θα συνεχίσει και μετά τις ευρωεκλογές. Δεν θα λυθεί το παζλ», επεσήμανε. Για τη Χριστοφιλοπούλου, ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα «ασπόνδυλο», που θέλει να λέγεται αριστερό αλλά την ίδια ώρα οι πρωτοβουλίες που παίρνει ο Στέφανος Κασσελάκης είναι στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση. «Είναι ένα πολύ περίεργο μείγμα ανθρώπων και πολιτικών, δεν πιστεύω στην παρούσα φάση να μπορεί να ανακτήσει τη δυναμική που είχε», λέει εκείνη – από την πλευρά του αντιπάλου, σημειώνει ότι η αξιωματική αντιπολίτευση απαιτεί σημαντική ανασύνθεση. «Αλλά αυτό είναι δικό τους θέμα».

ΠΑΣΟΚ, υποκλοπές

Για τον ΣΥΡΙΖΑ, βέβαια, οι απαντήσεις είναι εύκολες. Το μεγάλο ερώτημα, για μια πολιτικό που ξεκίνησε την παρουσία της στον κρατικό μηχανισμό ως σύμβουλος του Γιώργου Γεννηματά, έπειτα λόγω τεχνοκρατικού προφίλ εντάχθηκε στην ομάδα του Κώστα Σημίτη και τη δεκαετία της κρίσης είδε μαύρες σημαίες έξω από το σπίτι της για το ΠΑΣΟΚ, είναι η σχέση της με το παλιό της κόμμα. Θα χαιρετούσε τον Νίκο Ανδρουλάκη στον δρόμο; «Δεν έχω κάτι να χωρίσω. Η επιλογή που έκανα ήταν πολιτική». Το θέμα όμως δεν είναι μόνο πολιτικό, γιατί το όνομά της μπλέχτηκε στην υπόθεση των υποκλοπών: ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έχει πει πως, λίγες μέρες πριν αποκαλύψει την απόπειρα παρακολούθησής του, στο Προεδρικό Μέγαρο, κατά την εκδήλωση για την Αποκατάσταση της Δημοκρατίας, ο Μητσοτάκης του είχε προτείνει να δεχτεί την πρόταση της Χριστοφιλοπούλου για την αντικατάσταση του Κωνσταντίνου Μενουδάκου στην κεφαλή της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. «Η θητεία του Μενουδάκου, ο οποίος είναι από τους πιο έγκριτους δικαστές που έχουμε, έληγε τον Αύγουστο του 2022. Η θητεία είναι μη ανανεούμενη. Ομως ο Μενουδάκος όφειλε να παραμείνει και παραμένει μέχρι σήμερα μέχρι να οριστεί νέο συμβούλιο», λέει για το θέμα η Χριστοφιλοπούλου. «Ολως τυχαίως ο συγκεκριμένος δικαστής και η οικογένειά του είναι στενοί οικογενειακοί μας φίλοι – πρέπει να πω ότι ήταν ένας από τους τρεις ανθρώπους που μίλησαν στην κηδεία του συζύγου μου. Γνωρίζω το ήθος και την προσφορά του. Ημουν εγώ κομμάτι μιας πλεκτάνης εναντίον του; Ψέμα», σημείωσε: «Αυτό που ξέρω είναι ότι δέχτηκα μια πρόταση και απευθύνθηκα στον Νίκο Ανδρουλάκη, ο οποίος αρχικά είπε «ναι»», τόνισε, εξηγώντας πως αυτό άλλαξε, χωρίς να ενημερωθεί εκείνη. «Πλήρης σιωπή, όλα κλειστά και εγώ βρίσκομαι στον αέρα. Καλύτερα, μετά βάρυνε η υγεία του συζύγου μου και δεν θα μπορούσα να αντεπεξέλθω. Και παράλληλα, θα καλούμουν να διαχειριστώ μια υπόθεση την οποία αγνοούσα παντελώς. Οποιος λέει το αντίθετο, θέλει να αμαυρώσει την προσωπικότητά μου».

Μετά το γεύμα μας, η Χριστοφιλοπούλου είχε άλλο ένα ραντεβού: βρήκε, μετά από αναζήτηση αρκετών ημερών, το κτίριο του επόμενου γραφείου της. «Το προηγούμενο νοικιάστηκε», μου λέει πριν φύγει. Νέο κόμμα, νέο γραφείο, ίδιο πρόσωπο.